Emakumeen %45ak ez du bere gorputzaren inguruan erabakitzeko autonomiarik
UNFPA Populazio Gaietarako Nazio Batuen Funtsak emakumeen eskubideen inguruko 2021eko txostena argitaratu du apirilaren 14ean, garabidean diren 57 herrialdetan egindako azterketan oinarriturik. Munduko emakumeen ia erdiak ez du askatasunik sexu harremanez, antisorgailuen erabileraz eta osasun arretaz erabakitzeko.
NBE Nazio Batuen Erakundearen agentziak lehen aldiz aztertu du emakumeek euren gorputzarekiko duten autonomia. Eta ondorioa argia da: milioika pertsonari ukatu egiten zaie sexu harremanei ezetz esateko, norekin ezkondu erabakitzeko eta nahi dutenean haurrak izateko eskubidea. Ikerketa garabidean dauden 57 herrialdeetan egin da eta hauen berri eman du Berria-k. Emakume horien % 55ak erabaki dezake askatasunez herrialde horietan. Kontutan hartu beharra dago, herrialde ezberdinen araberako aldeak nabariak direla: Asia ekialdean eta Latinoamerikan % 76k du hiru eremu hauetan erabakitzeko aukera, Ekuadorren %87k eta Filipinen %81k. Afrika erdialdeak eta mendebaldean % 40 baino gutxiago.
UNFPAk berrikuntza orokorrak beharrezkoak direla adierazi du, ohartaraziz atal jakin batean aurrera pausuak egiteak ez duela zertan beste atal batzuetan eragiten. "Sistema patriarkalek gizonen sexu nahiak emakumeen nahien gainetik ezartzen dituen botere harremanen dinamika betikotzen dute. Hainbat emakumek sexu harremanei ezezkoa emateari uko egitea onartzen dute beren bizitzako beste alor batzuetan autonomia handiagoa izatearen truke", azpimarratu dute txostenean.
Lege diskriminatzaileak
Emakumeen gorputzaren inguruko erabakiak batzuen esku uzten dituzten "lege diskriminatzaileak" daudela deitoratu du UNFPAk: mundu mailan, emakumeek gizonezkoen eskubide juridikoen % 75 bakarrik dauzkate bermaturik. Gainera beste hainbat diskriminazio mota ere gehitu behar direla ohartarazten dute txostenean: independentzia ekonomiko eza, arraza, etnia, adina, sexu orientazioa edo ezgaitasunak. Aztertutako herrialdeen laurdenetan emakumeak ez dituzte antisorgailuak eskuratzeko gizonezkoen aukera berdinak. Bost emakumeetatik batek ez du osasun sexuala babesteko neurririk hartzen.
Beste datu beltz eta kezkagarri bat ere ageri da txostenean: hogei herrialdeetan, gizonak hori nahi badu euren bortxatzailearekin ezkotzera behartuta daude emakumea eta 43tan, ez dago ezkonduen arteko bortxaketak zigortzeko araudirik.
COVID-19ak eragindako zailtasunak
UNFPAren arabera pandemiak eragindako egoerak gauzak okertu egin ditu. Momentu honetan inoiz baino emakume gehiago jasaten ari dira mota guztietako diskriminazioak: "Genero arrazoiengatiko indarkeria, ezkontza goiztiarrak eta halako praktika kaltegarriak". Egoera okerragoa izan zitekeela azpimarratu dute, pandemiak 47 milioi emakumek antisorgailu modernoak ezin eskuratzea eragingo zuela uste zutelako hasieran. Izurriteak eragindako kalteen adibide gisa ondokoa agertzen da txostenean: 1,4 milioi haurdunaldi gertatu direla, familia plangintza zerbitzuek izandako etena dela medio.
Diskriminazio horrekin bukatzeko "generoaren araberako araudiak indartzen dituzten egitura sozial, politiko, instituzionalak eta ekonomikoak" aldatzeko lan egiteko deia luzatzen die gobernuei.
Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.
13 urteko mutil bat da Adolescence telesailaren protagonista, bere eskolako neska bat erailtzeagatik atxilotua. Lau kapitulutan zehar saiatuko gara ulertezina ulertzen, baina gidoilariek ez digute azalpen errazik emango, baizik eta bullying dinamika nahasiak, manosferaren eragin... [+]
Ilusioz mintzo da Shrabani Aranzabe-Pita (Orissa, India, 1999) musikari, ikerlari eta pedagogoa. Alkizan (Gipuzkoa) hazi eta hezi da. Pandemian minbizia izan zuen, eta prozesu onkologiko horretatik Naturaren Doinuak jaialdia eta proiektua sortu du. Aurtengo jaialdia ekainaren... [+]
Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]
Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...
Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]
Galdera horri erantzun dio hainbat irakasle ez-heterok, eta gogoetarako gako ugari utzi dituzte. Mundua deskubritzen eta identitate(sexual)a eraikitzen ari diren haur eta gazteek erreferente anitzak izatea eta eskolan denok espazio seguru eta erosoa aurkitzea ederra baita.
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Maiatzaren 17an LGTBIQ+fobiaren Kontrako Eguna dela-eta, “bizi dugun oldarraldi atzerakoia” , “transfobiak hartu duen indarra” eta “instituzioen utzikeria” nabarmendu dituzte kolektiboaren bueltako elkarteek. Zenbait instituzioren kapitalismo... [+]
Sare sozialetako argitalpen baten bidez, otsailaren 23an, Ane Santesteban txirrindulariak (Errenteria, Gipuzkoa, 1990) endometriosia daukala iragarri zuen. Diagnostikoak lagundu egin dio ulertzen zergatik batzuetan gaizki sentitzen den bizikletan: “Kisteak aldaka okertzea... [+]
Ludotekan, gazte txokoan, udalekuetan... batzuk musukatzen ari direla, beste hark zakila erakutsi duela eta honakoak gorputzarekiko irainak jaso dituela, hori guztia kudeatzea ez dute erraza hezitzaileek. Adibide praktikoz lagunduta, 'Nola landu sexualitatea hezitzaileon... [+]
Larunbatean Donostian amaitu den "gerra eta kapitalismoaren kontrako" Euskal Herriko Emakumeen* Mundu Martxaren VI. ekintza izan da. Euskal Herriko Gazte Feministak Baterajotzea deitu du urriaren 31tik azaroaren 2ra, Zaldibarren. "Kaleak hartu eta konspirazio,... [+]
Maiatzaren 10ean egingo dute: Bardean hasi eta Donostiako manifestazioraino. Lurraren defentsa, migrazio politikak eta indarkeria matxista izango ditu ardatz.
Irudimentsua eta umoretsua da, eta marraztea bere pasioa da. Oihan Iriarte Eletxigerrak (Bilbo, 2001) Autismoa eta biok (Txalaparta, 2025) liburu ilustratua sortu du autismoa ikusarazteko. Bere bizipenetatik abiatutako liburua da. Arte figuratiboaz baliatu da batez ere:... [+]