Elkarte eta kooperatiba agroekologikoen des-finantziazio mekanismoak
Euskal Herri mailan txikitik handira agroekologia sustatzen duten zenbait elkarte eta kooperatiba ataka larrian daude, finantziazio iturriak bertan behera geratu ostean. Erakunde publikoetatik, berriz, elikadura negozio gisa ikusten duten proiektuen aldeko apustu irmoa nabari da. Eredu bat edo bestea babestetik haratago, trantsizio agroekologikoa eragozteko mekanismoak somatzen dira.
Ez daude momentu errazean agroekologia herrigintzatik garatzen dabiltzan irabazi asmorik gabeko elkarte eta kooperatibak. Arazoak ez datoz herriaren atxikimendu faltagatik edo trantsizio ekosozialaren bidean lurraldea gero eta makroproiektu gehiagok inbaditzen dutelako; gaurkoan elkarte eta kooperatiba hauek finantziazio lerroak izateko dituzten zailtasunez mintzatu nahi genuke.
Berriki entzun dugu Euskal Herri mailan agroekologia sustatzeko lanean dabilen erreferentziazko irabazi asmorik gabeko elkarte bakanetakoa Jaularitzaren hitzarmenik gabe geratu dela. Egia esan, berriak ez gaitu guztiz harritu, badakigu zein den EAE mailan garatu asmo den elikadura eredua, teknologian eta digitalizazioan trebea, eta elikadurarekin negozioa egitea bilatzen duena. Hala ere, zilegi ote da diru publikoa hain modu desorekatuan kudeatzea?
Pentsa dezakegu erakunde publikoek eragile pribatu zein irabazi asmorik gabekoekin dituzten hitzarmen edo dirulaguntza izendunek klientelismoa sustatu dezaketela, eta beraz, bidezkoagoa litzatekeela deialdi publikoen aldeko apustua egitea. Baina hor ere zalantzak sortzen zaizkigu. Badirudi trantsizio agroekologikoa bideratzeko saiakeran emaitza interesgarriak lortzen ari diren zenbait elkarteren lana finantziazio iturririk gabe uzteko mekanismo eraginkorra suerta daitekeela.
Ez dugu zalantzan jarri asmo deialdiak ebazteko orduan ebaluazio irizpideek eta espreski sortutako Ebaluazio Batzordeetako kideek duten zilegitasuna, baina badira arreta jarri beharko geniekeen zenbait kasu. Esaterako, Elikadura Jasangarria lerro nagusitzat duen Gipuzkoako Aldundiaren Etorkizuna Eraikiz-Misioak programari erreparatuta, 2023ko eta 2024ko ebazpenek erakusten digute hainbat kontsumo- eta nekazari-elkarte eta kooperatiba dirulaguntzarik gabe geratu direla; dirulaguntza partida esanguratsuenak, berriz, ingeniaria-, marketin aholkularitza-, teknologia eta zientzia-, komunikazio- eta digitalizazio- enpresek jaso dituzte. Beraz, badirudi proiektu agroekologikoak baino, teorikoki Garapen Jasangarrirako Helburuak euren txostenetan jasotzen dituzten Elikadura Klusterrak direla elikadura jasangarriaren aldeko apustua egiten ari direnak. Antzeko zerbait gertatu dela esan genezake, Ekonomia Sustapena eta Proiektu Estrategikoetako departamentuak duen Trantsizio Ekologiko Jasangarria eta Bidezkoa sustatzeko programarekin ere.
Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailetik bideratzen den Euskadi Next programari ere erreparatu ahal diogu. Trantsizio energetiko ekologikoaren, trantsizio digitalaren eta gizarte-kohesioaren erronkei aurre egin eta Giza Garapen Jasangarria bultzatzeko diseinatua da. Baina nola liteke hain justu “Next Generation” edo hurrengo belaunaldiei erreferentzia egiten dien funts horiek, gaur egun lurraldean ditugun natur baliabideen ustiaketa arrazionala sustatzea? Begiratu besterik ez daude Euskadi Next programak hobetsi dituen proiektuak: digitalizazioa eta berrikuntza lerroan, “Smart Food Country 4.0: Euskadiko elikadura-katearen digitalizazioa”, “Akuikultura-ekoizpeneko lehorreko parkea Basordasen”, edo “Basque Food Ecosystem: Euskal elikadura-sistema segurua, jasangarria eta osasungarria garatzea”.
Aurreko batean entzuten genion Fernando Valladaresi estatu mailan herritarrek bizi-baldintza egokiak izateko behar den energiaren bikoitza ekoizten dela egun, eta era berean, mundu mailan ekoizten diren elikagaien erdia xahutzen dela. Euskal Herrira etorrita, onartezina da dirulaguntza lerroak neurrigabeko hazkunde ekonomikoa sustatzera bideratzea. Programak norentzat eta zertarako ezartzen diren berrikusi beharra dago.
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
HoBBea proiektua hiru elkarte hauek elkarlanean egina da: Biharko Lurraren Elkartea (BLE), Biolur eta Hazialdeko. Nekazari-okinaren figura indartu nahi dute HoBBea proiektuaren bidez, eta lurraldeko ogi ekologikoa kontsumitzearen balioak eta onurak ezagutarazi nahi dituzte... [+]
Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Uda da sasoirik oparoena baratzean. bai, behintzat, udaberrian ereintza eta landaketa lanak egin badira. iazko uda ez dadila errepikatu desio dute elikagaiak lurrean eta zeruari begira lantzen dituzten laborariek. Izan ere, batez beste %45 uzta txikiagoa jaso zuten. Datu hori... [+]
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]