Udalerri euskaldunek ere ezingo dute euskaraz funtzionatu, Espainiako Konstituzio Epaitegiak inposatu duenez
Madrilgo epaitegi horrek ebatzi du Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eragile eta ordezkari guztiek euskaraz dakiten udalerrietan, administrazioak euskaraz funtzionatzeak "eskubide linguistikoak urratzen" dituela. Hori dio, nahiz eta EAEko Udalen Legeak jaso norbaitek ez badaki euskaraz, administrazioarekin harremana gaztelaniaz egiteko eskubidea duela. Epai euskarafoboak bi boto partikular izan ditu aurka, eta azken hilabeteetan ebatzitako enegarrena da norabide berean. Batez ere udalerri euskaldunenei eragingo die, euskaraz funtzionatzeko erabakia hartu dutenei.
EAEko Udal Legearekin ahalbidetzen zen euskara hizkuntza nagusia zen herrietan, hau da, herritarren gehiengo handiak euskaraz dakiten UEMAko herrietan, administrazioak zenbait dokumentazio euskaraz sortzea, gaztelaniazko itzulpenik gabe. Hori bai, beti ere eskubidea emanez inork propio eskatzen bazuen, gaztelaniaz ere guztia jasotzeko.
2016an onartu zen eta 2019an dekretua onartu zuen Eusko Jaurlaritzak, hizkuntza ofizialak udaletan nola erabili arautzeko. Horren arabera, aipatu herririk euskaldunenetan, euskara lehenetsiko zen ondorengoetan: udalaren deialdiak, bileretako gai ordenak, mozioak, boto partikularrak, akordio proposamenak, komisio informatiboen txostenak, akordioak eta aktak.
Udal Legea onartu zenean, Espainiako Estatuaren Abokatutzak auzitan jarri zituen hainbat artikulu, eta horien artean, orain baliogabetu duten 6.2 artikulua. 2017an, ordea, akordioa lortu zuten Espainiako Gobernuak eta Eusko
Jaurlaritzak, legearen interpretazioari buruz, eta hor itxi zen kontua. Hori ezerezean geratu da orain.
Vox eskuin muturreko alderdiak helegitea jarri zion dekretu horri eta EAEko Auzitegi Gorenak, helegiteetan sartu aurretik, erabaki zuen osoa Espainiako Konstituzio epaitegira igortzea dekretu osoa, bi hizkuntzen arteko desoreka sortzen ote zuen zalantzak zituelako Luis Garrido buru zuen epaitegiak.
Asteazken honetan Espainiako Konstituzio Epaitegiak onartu egin du Cesar Tolosa Tribiño magistratu kontserbadorea txostengile duen epaia (hemen epaia, gaztelaniaz) eta ebatzi du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan onartutako lege horrek “bi hizkuntza koofizialen artean desoreka sortzen duela, gaztelaniaren erabilera azpiratzen duela euskararen ezezagutzara”. Cándido Conde-Pumpido buru duen epaitegian, epaia ez da aho batez hartu. Bi boto partikular aurkeztu dituzte Laura Díez eta Ramón Sáez epaileek, eldiario.es-ek jaso duenez.
Ez da lehen aldia udalerri euskaldunetan euskara hutsez funtzionatzea oztopatu nahi duten epaiak ematen dituztela. 1999an, adibidez, Espainiako Auzitegi Gorenak legez kanpo jo zuen Hegoaldeko udalek euskara hutsez jardutea.
Orduan, Aizarnazabalgo Udalak 1992an onartutako ordenantzaren harira kaleratu zuten epaia. Bertan esaten zen euskara hutsean aritzea "diskriminatzailea" zela. Erroldaren arabera, ordea, 544 biztanletik 541 euskaldunak ziren, eta hiru soilik erdaldunak. Pertsona horiek sekula kexatu ez baziren ere –idatziak ulertzeko eran bidaltzen zitzaizkien edo tramitazioak gaztelaniaz egiteko aukera bermatzen zitzaien–, Espainiako Auzitegi Gorena tartean sartu zen gaztelania inposatzeko herririk euskaldunenetan ere.
Ordutik, UEMAko udalak saiatu izan dira gaztelaniaz beharrean euskaraz funtzionatzeko bide juridikoak topatzen. Alabaina, azken hilabeteetan epai euskarafobo ugari ebatzi dituzte epaitegiek eta besteren artean, euskalgintzako eragile nagusiak bateratzen dituen Kontseiluak salatu izan du oldarraldi judizial bat pairatzen ari direla euskaldunak. "Oldarraldi judizialaren soka amaigabean kolpe handi bat euskararen normalizazioari, euskaldunon eskubideei, herritarren eta erakundeen erabakimenari, ekitatean oinarritutako elkarbizitzari. Azaroaren 4an denok Bilbora!", adierazi du sare sozialetan Idurre Eskisabel buruak.
Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]
Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]
Euskarazko B2 maila dutela ez ziurtatzeagatik Eibarko Egogain zaharren egoitzako lan eskaintza publikotik kanpo utzi zituzten bi langileen alde ebatzi du Donostiako Lehen Auzialdiko 3. Epaitegiak, CCOOk jakinarazi duenez. 2024ko urrian, Gonzalo Pérez Sanz epaileak... [+]
UEMAk antolatuta egin dituzte kontzentrazioak larunbat eguerdian, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboaren aurka eta euskararen alde. Euskara “benetan” babesteko “adostasun sendoak” eskatu ditu UEMAk, “euskarak eta euskaldunok... [+]
UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]
Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko".
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.
Vox alderdi ultraeskuindarraren eskariz EAEko Auzitegi Nagusiak 2023ko irailean baliogabetu zituen EAEKo Udal Legearen hainbat artikulu, euskararen normalizazioaren ingurukoak. Erabaki hura berretsi du orain Espainiako Auzitegi Gorenak, eta ez dago helegiterako aukerarik... [+]
Lapurdiko eskola batetik saiatu dira datorren ikasturterako Ganbara Hostel Bilbaon aterpea lotzen, baina Behatokian salatu dutenez, idatzizko komunikazioan euskaraz aritzeagatik zera esan diete azkenean: “Espainolez mintzatzen ez ginenez, ez gintuztela beren hotelean... [+]
Hainbat urtetan jarduera hezitzaileak gazteleraz jaso ostean, bi urte direla Zabalgana ikastetxeak euskara hutsean ematea eskatu zion auzoko osasun zentroari. Osasun zentroko arduradunek diote ez dutela horretarako baliabiderik. Osakidetzak egoera ikasturte honetan... [+]
Euskararen Defentsarako Sareak elkarretaratzea egin du Nafarroako Parlamentuaren aurrean ostegunean, aldarrikatzeko lanpostu publikoetan hizkuntzak baloratzen badira, euskara baloratzen ez den lanposturik ez litzatekeela egon behar. Eta beraz, Nafarroako Gobernuak egindako... [+]
Epaiak legez kanpokotzat jotzen du hizkuntza eskakizun egiaztagiria ez duten pertsonak Lan Eskaintza Publikotik kanpo geratzea. Gipuzkoako Foru Aldundiak jarritako helegitearen kontrako epaia izan da. CCOOk eman du epaiaren berri eta garaipen gisa hartu du.
Erriberri, Tafalla, Gares, Sarriguren, Buztintxuri eta Noaingo ikastetxe publikoetako D-PAI ereduko guraso talde bat Nafarroako Hezkuntza batzordean egon da, 57/2024 foru aginduari jarraikiz, Hezkuntza Departamentuak bideratu nahi dituen aldaketak deitoratzeko. Euskarazko... [+]
2023an B1 maila eskatu zuen udalak kale garbitzailea posturako, baina horren kontrako epaiak eman zituten Donostiako Administrazioarekiko Auzien 2. eta 3. zenbakiko epaitegiek. Epai horien aurkako helegiteak atzera bota dituzte orain. Hizkuntza eskubideen urraketei... [+]
Administrazio publikoarentzat Gipuzkoako zahar etxeetan lan egiten duten langileen euskara eskakizunak (B1 eta B2 mailak) “neurriz kanpokotzat” jo zituen iaz Donostiako epaitegi batek. Epai horren aurka Gipuzkoako Foru Aldundiak jarritako helegitea atzera bota du... [+]