Dantzaren sektore profesionalean emakumeek gizonek baino aukera gutxiago dituzte
Dantzaren sektore profesionalean gizonen presentzia emakumeena baino handiagoa dela eta gizonek aukera hobeak dauzkatela ondorioztatu da Dantzaren industriako emakumeen eta gizonen egoera EAEn ikerketan. Programatzaileen, koreografoen eta banatzaileen iritzia eta ikuspegia jaso da. Gizonek aukera gehiago dituztela ikusten da eta emakumeentzat amatasuna oztopo handia dela nabarmendu da.
Bere burua profesionaltzat aurkezten duen dantzaren sektorea ikertu du Jemima Cano Martinezek Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak bultzatuta. EAEko dantzaren industria genero ikuspegitik aztertu eta agerian utzi nahi izan da sektore feminizatua izanagatik, gizonek eta emakumeek egoera ezberdinak bizi dituztela lanarekin, banaketarekin edo ikusgaitasunarekin erlazionatutako kontuei erreparatzen badiegu.
Ikerketak kultura irabazi-asmoz sortzen, tratatzen, ahalbidetzen edo banatzen duten taldeak eta norbanakoak aztertu ditu. Beraz, dantza tradizionala ez dute kontutan hartu.
Botere-harremanak eta oztopoak
Elkarrizketatutako emakume askok nabari dute kristalezko sabaiaren zama. Gizonezko koreografo batek zuzendutako konpainia bat banatzen edo defendatzen duten langileek onartzen dute zuzendari artistikoa gizonezkoa bada errazago saltzen dela lana. Banatzaile batek baino gehiagok esan dute ingurune horietan badagoela gizonezko eroslearen eta emakume saltzailearen arteko botere-jokoa.
Interprete edo koreografoek garbi ikusten dute amatasunari lotutako zainketa-lanak batez ere emakumeen esku geratzen direla oraindik ere. Amatasun kasuak tarteko, elkarrizketatutako guztiek diote aldatu egiten dela konpainiaren ekoizpen-erritmo normala. Zenbaitek etenaldia egin edo dantza profesionala utzi behar izan dute; beste batzuek ezin izan dituzte onartu sortzeko, nazioartean birak egiteko edo erresidentziak egiteko eskaintza batzuk, eta beste batzuek, berriz, egokitzapen txikiak egin behar izan dituzte.
Ikertzaileak zer dio?
Jemima Cano Martinezek ikusi du emakumeen presentzia gizonena baino handiagoa dela dantza-sormen munduan, baina dantzaren-industrian ez dela horrela. Bataz beste gizonek aukera hobeak dauzkatela ikusi du: emanaldi gehiago dauzkate, sari gehiago jasotzen dituzte, ardura-lanpostuak eskuratzen dituzte, irakasle nahiz aditu gisa gonbidatzen dituzte. Emakumeak, askoz gehiago izanda ere, zailago egiten zaie toki horietara iristea.
Egoera hobetzeko urratsak
Txostenean konpainietako, sorkuntza-zentroetako eta programazio-guneetako errealitatea jaso eta neurri praktikoak eskaini nahi izan dira etorkizun hurbilean gizonen eta emakumeen berdintasuna bermatzeko.
Elkarrizketatutako emakumeek azpimarratu duten zailtasun handienetakoa sormena eta seme-alaben zaintza uztartzea dela; beraz, ama dantzariei bidea errazteko hainbat proposamen aurkeztu ditu Canok. Besteak beste, ordutegi malguak adostea edota lanerako espazioak egokitzea (edoskitze guneak, haurtzaindegi zerbitzua...).
Ahalduntzea eta laguntza-sareak indartzeko programak sortu behar direla dio emakume sortzaileentzat, koreografoentzat eta dantza-konpainietako arduradunentzat. Euskal dantzaren sariak antolatzea ere proposatzen du, horrek taldeei bultzada emango liokete bai merkatuari begira, bai konpainiaren izen onari begira ere. Gazteen begirada txertatzea ere lagungarria litzatekeela uste du; horretarako Dantzertirekin lankidetza proposatzen du.
Txostena: Dantzaren industriako emakumeen eta gizonen egoera EAEn (2020-06, Jemima Cano Martínez, Eusko Jaurlaritzaren Kultura eta Hizkuntza Politika Saila)
“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]
Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]
Azaroan estreinatu zuen bere lehenengo lana Nagore Tamayo dantzariak (Tolosa, 2000): Nondik abiatu inora izena du, eta Natalia Belén dantzariarekin batera gorpuztu du. Bere herrian egin dugu hitzordua, Zumardi Handian.
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Iurretan 1995ean andreek soka-dantza nola plazaratu zuten idatziz jasoa du Jon Irazabalek. Izan ere, 1837ko San Migel jaietan emakumeek osatutako aurreskua dantzatu zela ikusita, arrasto haiei jarraika, kopla doinuz lagundutako soka-dantza ikasi eta kaleratu zuten Iurretako... [+]
Dantzaren munduan gabiltzanok askotan errepikatzen dugun ideia da dantza efimeroa dela. Elhuyar hiztegiak espainoleko "efímero"-ren ordaintzat ematen ditu honakoak: efimero, suntsikor, galkor, iragankor, iraungikor, ilaun. Ez dut gogoan nori irakurri nion... [+]
Azken urteetan Lapurdiko kontserbatorioan euskararen eta diziplina tradizionalen presentzia handitu da eta euskal dantzako ibilbideari forma ematen ari dira; irailean hasi da lehen zikloa. “Herri Elkargoa sortu zen Iparraldean eta nahi zuten herri musika eta herri... [+]
MOOR KRAD
Nork: Ertza konpainiak.
Noiz: urriaren 3an.
Non: Getxoko Muxikebarri aretoan.
---------------------------------------------
Bi urte atzera izan nuen Moor Krad obraren berri; hain zuzen, Ertza konpainiako kideek dantza pieza sortu eta estreinatu zuten... [+]
Ausartuko gara esaten Otsagabiko (Nafarroa) eta Eltziegoko (Araba) dantzak direla irailak 8 bueltako dantzarik ezagunenak. Ibilbide eta historia luzea dute eta azken hamarkadetan Euskal Herriko dantza talde askoren errepertorioetan jasoak izan dira.
Sei urte ditu. Gustura ari zen da dantzan. Baina gurasoek jakinarazi digute utzi egingo duela dantza. Arrazoia? Eskolan burla egiten diote lagunek dantzan aritzeagatik. Sei urte. Eta dagoeneko genero estereotipoen indarkeria sufritzen. Nahikoa da! Gurasoak, eskolak, irakasleak,... [+]