Companys Kataluniako presidentea oroituko dute Irungo Avenida zubian
Larunbatean ekitaldia egingo du Kepa Ordoki Memoria Historikoa Bidasoan elkarteak, naziek duela 80 urte politikari errepublikarra frankisten esku utzi zuten toki berean. 1940ko urriaren 15ean fusilatu zuten Companys Montjuic-en.
1940ko abuztuaren 29an Lluís Companys Kataluniako presidentea autoz eraman zuten ofizial naziek Hendaiako mugaraino, erregimen frankistak hura estraditatzeko eskatu eta gero. Errepublika garaiko Generalitateko presidente ezaguna Pedro Urraca agenteak atxilotu zuen egun batzuk lehenago, eta bi hilabete geroago hil zuten Bartzelonan, Montjuiceko gazteluan, egun bat baino iraun ez zuen gerra kontseiluaren ondoren.
Kepa Ordoki Memoria Historikoa Bidasoan elkarteak entrega hori gogoratuko du datorren larunbatean Hendaia eta Irun artean dagoen Avenida zubian. Eguerdiko 12:00etan lore eskaintza egingo dio Companysi, bere argazkia paratuko duten tokian.
Elkarte honek aste osoan zehar hainbat eduki eta bideo zintzilikatu ditu bere webgunean Lluis Companysen inguruan. Besteak beste, Antoni Strubelli egindako elkarrizketa dago ikusgai, LLuís Companys Batzordeko koordinatzailea izandakoa: “Badago legenda beltz bat bere inguruan, frankismoko eskuinak eta Elizak zabaldua… baina injustua da esatea ospe txarraz libratu zela hil zuten moduagatik, berak ahal zuena egin zuen Katalunian hildakorik ez izateko”, dio historialariak.
Horrez gain, Gemma Aguilerari egindako elkarrizketa ere jarriko dute ikusgai. Aguilerak Pedro Urracaren bizitza ikertu du eta Agente 447, el hombre que detuvo a Lluís Companys liburuan jaso zituen emaitzak. Urracak azpilan handia egin zuen Frantzian erbesteratutako errepublikar esanguratsuak atzemateko; errepresio hori aurrera eramateko kolaboratzaile sare oso bat zuen sortuta.
1940ko abuztuan atxilotu zuten Companys Bretainiako Ar Baol-en Gestapoko agenteek. 1939ko otsailean gerra amaitzear zela, Kataluniako presidenteak Jose Antonio Agirrerekin batera igaro zuen Pirinioetako muga, baina urtebet geroago naziek Frantzia okupatu zutenean, bertan geratzea erabaki zuen. Abuztuaren 25ean Ramon Serrano Suñer Francoren atzerri aferetako ministroak estraditatzeko eskaera egin zuen.
Halaxe entregatu zuten presidente katalana Bidasoa gurutzatzen duen Avenida zubian. 1915ean eraikia, zubi hori gertaera historiko askoren lekuko izan da; besteak beste, 1936ko irailean milaka irundar igaro ziren bertatik frankistengandik ihesi. 1992an trafikoari itxia, azken urteetan hainbat obra egin dituzte bertan, 2017tik guztiz itxita egon da, baina birgaitze lanen ondoren, egunotan berriz zabalduko dute.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]
IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]
Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».
Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]
Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.
50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.