Biodibertsitatea, hondakinak eta klima-aldaketa, ingurumenari lotuta EAEk hobetu beharreko hiru aldagaiak
Ingurumen arloan dituen lehentasunak ezartzeko baliatuko duen “Euskadiren Ingurumen Egoera 2020” txostena aurkeztu du Eusko Jaurlaritzak. Hamaika bektore aztertu ditu txostenak eta oro har bilakaera ona dela dio, baina biodibertsitateari, hondakinei eta klima-aldaketari lotutako datu eta joerak hobetu behar direla azpimarratu du.
2002tik monitorizatzen ditu Jaurlaritzak ingurumenaren egoera adierazten duten hamaika aldagai: ura, airea, klima-aldaketa, zarata, biodibertsitatea, baliabide materialak, hondakinak, lurzorua, ekonomia eta ingurumena, herritarrak eta ingurumena, eta tokiko ingurumena.
“Oro har, progresio positiboa ikusten da”, dio azterketak. Hala nola, txostenaren arabera lurpeko uren, bainatzeko uren eta kontsumorako uren egoera ona da; aireari dagokionez “murrizten ari dira emisio kutsatzaileak, eta, aldiz, hobetzen ari da airearen kalitatea”; lurzoruari lotuta, “kutsatuta egon litezkeen kokalekuen guztizko azalera %64 murriztu da, 2010eko datuekin alderatuta”; “materialen etxeko kontsumoa jaitsi egin da Euskadin, eta horrek pentsarazten du posible dela ekoizpen- eta kontsumo-eredu jasangarriago eta efizienteago bat lortzea, baliabideak aprobetxatuko dituena”; eta arlo ekonomikoan, “desakoplamendu nabarmena ageri da barne-produktu gordinaren eta ingurumen-adierazle nagusien artean”.
Berotegi-efektuko gasak eta kontserbazio eskasa duten habitatak
Klima aldaketa kontuan hartzen badugu, “energia berriztagarrien kuota areagotu egin bada ere, egonkortu egin dira berotegi-efektuko gasen emisioak, eta euskal garraioak oraindik ere emisio handiak egiten ditu”. Biodibertsitateari dagokionez, “interes komunitarioko habitaten %69k kontserbazio-egoera eskasa du, eta egoera txarrena dutenak duna-ekosistemak, kosta-ekosistemak, aintzira- eta urmael-ekosistemak eta baso-ekosistemak dira”. Gainera, egonkortu egin da hondakinen sorkuntza, eta ekoizpenetik eta kontsumotik eratorritako hondakin guztien birziklatze-tasa Europar Batasuneko batez bestekoaren azpitik dago.
Ibilgailuen gehiegizko zarata jasaten du biztanleen %60k
Zarata ez du hobetu beharreko bektoretzat hartzen txostenak, ingurune-zarataren eraginpean dagoen biztanleriaren tasa Europakoa baino urriagoa dela argudiatuz, baina datuak kezkagarriak dira, nolanahi ere: “Hiru hiriburuek zarata-maila handia dute oraindik ere. Egunean zehar gehiegizko ingurune-zarataren eraginpean dagoen biztanleriaren tasa %17 da, eta % 19 gauez. Biztanleen ia %60k jasaten du Europako legerian ibilgailuen zirkulazioak eragindako zaratarako ezarritako muga maximoa baino gehiago (55 dezibelio)”.
Txosten osoa lotura honetan irakur dezakezu.
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]