Beroketa gasen isuriak %84 murriztu behar dira mende erdirako, hondamendi klimatikoari aurre egiteko
Gaur egungo erritmoan eta berehalako neurri eraginkorrak hartu ezean, hondamendi klimatikora goaz zuzenean. Argi dio NBEko Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldearen azken txostenak; hainbat neurri eta epe zehaztu dizkie gobernuei. Agintariak ohartarazpenekiko entzungor jokatzen dutela-eta, “historiako greba zientifiko eta akademiko handiena” deitu du Matxinada Zientifikoa mugimenduak.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Sarri entzun duguna errepikatzen du IPCC taldearen txostenak: berandu gabiltza eta erabakiak hartzeko unea da, larrialdi klimatikoaren ondorio okerrenei aurre egin ahal izateko. Egungo erritmoan, berotze globala 3,2 gradukoa izango da 2100. urterako, eta gogoratu behar dugu gehienez 1,5 graduko berotzea jarri zutela helburu gobernuek, Parisko Klima Gailurrean.
2019ko datuei erreparatuta, gas isurien %34 sektore energetikoari dagozkio, %24 industriari, %22 nekazaritza-abeltzaintzari, %15 garraioari eta %6 eraikuntzari. Isurien %70 hirietan kontzentratzen da –gainera goranzkoa da joera–, eta hain justu, klima aldaketari aurre egiteko hiriek duten rol funtsezkoa azpimarratzen du txostenak.
Neurriak eta epeak
Planeta 1,5 gradu baino gehiago ez berotzea lortu nahi bada, neurri garrantzitsuak hartu beharko dira datozen hamarkadetan. Hala nola:
Berotegi gasen isurketek 2025erako jo beharko dute goia, eta gero nabarmen jaitsi beharko dira isurketa horiek.
Zehazki, 2030erako %43 egin behar dute behera isuriek (2019ko datuekiko), eta %84 murriztu 2050erako.
Erregai fosiletan, 2050erako murriztu beharko da ikatz kontsumoa %95, petrolioa %60 eta gasa %45.
Garraioari lotuta, ibilgailuen isuriak %59 murriztu beha dira 2050erako –garraio publikoa, telelana, digitalizazioa… aipatzen dira horretarako–.
Erabateko deskarbonizazioa edo zero isuria lortzea konplikatua dela baina lortu daitekeela dio txostenak, eta bide horretan energia iturri alternatiboen garrantzia azpimarratu dute adituek. Klima larrialdiari aurre egitea premiazkoa izateaz gain, isurien arintzea enpleguan eta aukera komertzialetan positiboa izan daitekeela ondorioztatu du txostenak.
Aditu taldearen txostena, prozesu baten amaiera
Klima Aldaketaren Gobernu arteko Taldeko lantaldeek munduko egoera klimatikoa ebaluatzeko seigarren prozesuan amaitu dute beren agintaldia eta iaztik hiru txosten argitaratu dituzte: lehenengoa, 2021eko abuztuan amaitua, oinarri zientifikoei buruzkoa; bigarrena, 2022ko otsailean, inpaktuei eta egokitzapenari buruzkoa; eta azken hau, isuriak murrizteko politikez.
65 herrialdetako 278 zientzialari aritu dira azken txostenean, eta beste 354 adituk hartu du parte.
Zientzialariak, greban
Aste honetan zehar, 25 herrialdetan ekintzak iragarri ditu Scientific Rebellion mugimenduak, eta grebara deitu du. Beraien hitzetan, zientzialariek behin eta berriz ohartarazpen larriak egin arren, agintariek ez dute aldaketa klimatikoari aurre egiteko benetako politikarik martxan jartzen, eta nazkatuta daude. “Berehalako muturreko ekintzak” abiatzeko eskatu diete gobernuei, hondamendi klimatikoari aurre egiteko. Planetari egindako kalteak konponezinak direla diote, baina inflexio puntu batean gaudela.
Berotegi gasen emisioak eta atmosferaren kutsadura murriztu egin diren arren, ingurumenaren egoera ez da ona Europan, kontuan harturik naturaren degradazioak, gehiegizko ustiapenak eta biodibertsitatearen galerak dakartzaten ondorioak, Europako Ingurumen Agentziak bost... [+]
Orain da unea eta ez dugu denbora askorik. Baina, zer egin? Nondik hasi? Nora jo? Badugu gaitasun teknikoa, bide-orri argi bat falta zaigu, adostasun zabal bat. Oinak lurrean eta lokatzari aurre egiteko prest, berandu baino lehen ekin beharreko bideaz aritu gara Marta... [+]
Azken urteotako uda bukaera guzietan bezala, Ipar hemisferioko suteen kalteak zenbatzen ari gara, eta zenbakiak ikusi arren, oraino zaila zaigu arazoaren munta eta horri loturiko arriskuaren ezaugarriak ulertzea. Halere premiazkoa da, horren arabera lurraldeak prestatu beharko... [+]
Garaipen historikotzat jo dute hainbatek: duela sei urte Ozeano Bareko estatu zaurgarrietako ikasle talde batek bultzaturiko ekimen baten ondorioz, Nazio Batuen auzitegi gorenak iritzia plazaratu du uztailaren 23an, zeinak munduko estatuek klima aldaketari begira dituzten... [+]
"Berdela iparralderantz ari da mugitzen, itsasoa berotzeak sardinari ez dio on egiten eta geroz eta gutxiagoa dago, antxoarentzat ona da eta geroz eta gehiago dago, baina txikiagoa da...", dio Aztiko ikerlari Xabier Irigoienek, EITB Datak tenperaturaren gorakadaz egin... [+]
Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]
Paul Moal-Darrigade ozeanografoak "Itsas korronteak eta klima aldaketa" bere tesia aurkezten du Donapaleun Otsail Ostegunak hitzaldi zikloaren baitan, eta Kanaldudek jaso du solasaldia bideoz.
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]
Prekaritate global hirukoitza pairatzen dute Pakistanen, klimak, energia gabeziak eta finantza publiko arazoak elkarrekin eragindakoak, bakoitzak bertze bien kalteak areagotzen dituela. Halere, arazoaz jabetu dira bertako agintariak eta bideratu dituzte aldaketak, nahiz eta... [+]
2003ko udarekin batera, 1970etik beroena izan da aurtengoa. Europar Batasuneko "Copernicus" behategiak larrialdi klimatikoa dela-eta bero boladak "maizago" egongo direla dio, eta aurtengo ekainean bere ondorioak izan ditu: ehunka pertsona hil dira Europan.
Bizi mugimendua, Nicolas Goñirekin. Bizi mugimendua 2009az geroztik ari da klima larrialdiaren aurka borrokan Ipar Euskal Herrian. Erradikal eta pragmatiko, herrikoi eta anbiziodun, garaiek eskatzen duten mugimendua izan nahi du Bizik. Nicolas Goñirekin aritu gara,... [+]
Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.