Beldurra, emakumearengandik emakumearengana
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Legegintzako Herri Ekimenaren prozesu batean gaude, Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta bat sortzeko, eta askotan, proposamena komenigarria den ala ez eztabaidatzen ari gara. Ez hainbeste bideragarritasun ekonomiko frogatuagatik, baizik eta gai filosofikoagoengatik edo aldaketei aurre egiteko moduengatik.
Orain, emakumeengan izan ditzakeen ondorioengatik, zenbait feministek oinarrizko errentari jartzen dizkioten eragozpenak azpimarratu nahi ditut. Galdera hauek egin daitezke: ezin al da izan emakumeek, oinarrizko errenta dutenean, etxean geratzea erabakitzea? Emakumeek zaintza-lanak beren gain hartzeko duten joerarekin, errentak ez du hori gehiago sustatuko? Gaizki ordaindutako eta gaizki baloratutako zaintza-lanen prekaritatearekin, emakumeek ez al dute nahiago izango soldatapeko enplegua baztertzea edo uztea?
Ez gara 900 euro eskatzen ari, ez dugu diru kopuru bat eskatzen, ez dugu limosna bat eskatzen. Euroak bitarteko bat dira, ez helburu bat. Eskubide unibertsal bat aitortzea eskatzen ari gara: bizitza duina izateko eskubidea, pobreziaren atalasetik harago doan oinarrizko errenta batekin bizirauteko eskubidea.
"Baldintza Gabeko Oinarrizko Errenta defendatzea premia bat da, printzipio unibertsaletan oinarrituta dago, eta emakume feministek ezin dugu baztertu, emakumeengan izan ditzakeen ondorioetan oinarrituta"
Ba al dago eragozpenik emakumeek erabakitzeko autonomia handiagoa izateko, erabakitzen duguna erabakita ere? Ala ez al gaude prestatuta?
Orain ez bada, noiz?
Langabeziak %20ra, %30era edo %40ra arte igotzen jarraitzen duenean zer aurreikusten du robotizazioak?
Hamar urtean beteko da sufragio unibertsalaren mendeurrena Espainiako Estatuan. 1931ko urrian emakumeek botoa emateko eskubidea lortu genuen. Berrogei botoren aldearekin lortu zena. Emakumeen botoaren aurka agertu ziren emakumeak eta gizonak egon ziren, baina lortu genuen. Botoa emateko eskubidea, nahi genukeena bozkatzeko eskubidea, ez "ondo" bozkatzeko eskubidea, ez "ezkerrari" bozkatzeko eskubidea, bozkatzeko eskubide unibertsala soilik lortu genuen. Eta eztabaida handia izan zen, gaur egun bizitza duina izateko eskubidearekin edota Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errentarekin gertatzen den bezala.
Oposizioa ez zen ikasketarik gabeko batengandik edo emakume aktibistengandik etorri, Victoria Kentengandik (1898-1987) baizik, Alderdi Errepublikano erradikal-sozialistako Espainiako lehen emakume abokatua. Haren diskurtsoa emakumeek boto-eskubidea erabiltzeko prestakuntzarik ez izatean oinarritzen zen. Hobe zen atzeratzea, kleroaren eraginez eskuinari bozka ez ziezaioten. "Emakume espainiar guztiak langile soilak balira, emakume espainiarrek unibertsitate-aldi bat igaro balute eta beren kontzientzian aske baleude, gaur Ganbera osoaren aurrean altxatuko nintzateke emakumeen botoa eskatzeko. Baina ordu hauetan jaiki egiten naiz, justu, kontrakoa esateko eta nire espirituaren ausardia osoz esateko". Victoria Kenten hitzak dira, Margarita Nelken edo Hildegart Rodríguezek ere babestu zituztenak. Nelken izan zen emakumeen botoaren aurka agertu zena emakumeak “erantzukizun horretarako prestatu” behar zuela uste zuelako.
Izan zen gizon bat, Miguel de Unamuno, 1931ko urriaren 4an El Sol egunkarian argitaratutako artikulu batean salatu zuena: "klero erregularrak edo sekularrak emakume espainiarra konfesatokitik gobernatzen duela dioen kutsu historiko maskulino hori, Primo de Rivera diktadoreak egun batean aipatu zuen maskulinotasunaren desira histerikoa da ".
Orain, pertsona guztiek bizitza duina izateko eskubidea izateko eskaera aurkeztu da EAEko Legebiltzarrean, Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errentaren bitartez. Eta orain onartzea nahi dugu, ezin dugu itxaron. Ezin dugu beldurrik izan emakumeek "gaizki" erabakiko ote duten.
Zeren zain egon beharko genuke? Emakume guztiak prestatuak eta unibertsitarioak izan arte? Horrek maila guztietan ahalduntzea bermatuko liguke? Emantzipatuta egotea?
Nor gara gu emakumeak bizitza duin baterako eskubidea baliatzeko eta Baldintzarik Gabeko Oinarrizko Errenta jasotzeko noiz dauden prestatuta erabakitzeko? Noiz egongo dira denak prest LGOE bat "ondo" erabiltzeko, erantzukizunez erabiltzeko eta emantzipatzeko?
Amelia Valcárcelek RTVEren Mujeres en la historia. Clara Campoamor dokumentalean argudiatzen duen bezala: "Emakumeen botoaren defentsa printzipioetan oinarrituta zegoen eta ez ondorioetan", guk orain gauza bera esan dezakegu.
Baldintza Gabeko Oinarrizko Errenta defendatzea premia bat da, printzipio unibertsaletan oinarrituta dago, eta emakume feministek ezin dugu baztertu, emakumeengan izan ditzakeen ondorioetan oinarrituta.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Gaztetxo bati lehen mugikor adimentsuak eskaini beharko liokeena zer izan beharko litzatekeen hasi naiz pentsatzen. Nork daki, beharbada ordenagailuetarako Luberri edota Txikilinux sistema eragile libre euskaldunak sortu ziren bezala, mugikorretarako garatu liteke Linage... [+]
Inoiz Erdi Aroko etxe museifikaturen batean egon bazarete, etxeko altzarigintza egurrezkoa, berniz ilunekoa eta dekorazio landuarekin egina zela konturatuko zineten. Eta etxearen dekorazioari dagokionean, deigarriena da zeinen altzari gutxi zituzten edozein gela motan, baita... [+]
Bilboko 13 konpartsek iragarri dute ez dutela Coca-Colarik salduko Aste Nagusiko txosnetan. Instagramek albiste horri buruzko Deiaren argitalpena iradoki zidan, eta iruzkinak hiru multzotan sailkatuko dizkizuet: konpartsei isekak, halako ekintzek eraginik ez dutela... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
