Aurrekontuek “zorpetze masiboa” eta “desberdintasunen areagotzea” ekarri dute azken hamarkadan
Herri Unibertsitateak 2008-2017 urte arteko azterketa kritikoa egin du. Gastu sozialaren inguruko eztabaida portzentaje zehatzetan baino “zapalkuntza ekonomikoaren errealitatean” dagoela dio txostenak.
Nekane Jurado ekonomialariak HerriUni-ren laguntzarekin txostena osatu du “atzeraldi handia” deituriko garaian –2008tik honainokoan– Hego Euskal Herrian bizi dugun egoera sozioekonomikoaren eta aurrekontuen inguruan. Prentsaurrean aurkeztuko dute txosten osoa, baina hainbat datu eta ondorio aurreratu dituzte jadanik.
Egileen iritziz hamarkada horretan izandako atzeraldi eta murrizketek desberdintasun soziala areagotu dute arlo guztietan. Hainbat datu esanguratsu eman dituzte hori esateko: 2009an langabetuen %68,7-k laguntzaren bat jasotzen zuen, orain %37,5ek baino ez. 14.300 lagun joan dira atzerrira arrazoi ekonomikoengatik 2009-2014 artean; epe berean 1.328 lagunek beren buruz beste egin dute: “Segurtasun falta, menpekotasuna, estresa, depresioak, gaixotasun psikikoak gero eta errealitate ohikoagoak dira”, dio txostenak.
Zor publikoa: hamasei bider handiagoa
Zorpetze “masibo” bat ere egon dela salatzen du Juradok txostenean eta datu adierazgarria eman du horretarako: 2007 amaieran EAEko zor publikoa –foru aldundietakoa kenduta– 642 milioi eurokoa zen, 2016an 10.450 milioi eurotan zenbatu daiteke zorra, hamasei bider handitu da beraz. Zor horren %30 Eusko Jaurlaritzak AHT eraikitzeko aurreratutako dirua izan da.
Hain zuzen, aurrekontuei lotuta, azterketak nabarmendu du 2017an zorraren pisua gastuen %10era iristen dela jadanik eta gastu sozialari gogor “kosk” egiten diola horrek.
Gastuaz gain, azken hamarkadako diru-sarrerak ere aztertu ditu: “Krisia erabili da iruzur fiskala handitzeko”, ondorioztatu du ekonomialariak: “Onartezina da enpresek euskal aberastasunaren (BPG) erdia eraman eta 2017an bildutako 100 eurotik 7 baino ez ordaintzea ogasunari, 2008an 14,45 euro zirenean, nahiko eskasak hala ere”.
Hizkuntza politikan, osasunean, etxebizitzan, kulturan... arlo guztietan sumatzen da beherakada ikerlanaren arabera. Hezkuntzan, adibidez, aurrekontuen “benetako” beherakada %5,4koa izan da EAEn 2008 eta 2017 artean, eta Nafarroan %9,7.
Datu horien aurrean, HerriUnik uste du lehen pausoa “hausnarketa kritikoa” egitea dela eta hortik hasiko dela “ekintza politiko efikaza eta emantzipazioa”.
Hagan ekainaren 25ean NATOk egindako goi-bileran, gastu militarra herrialde bakoitzaren BPGaren %5 izateko konpromisoa hartu dute Aliantza Atlantikoko Itunaren Erakundeko kide diren estatuek. Horretarako hamar urteko epea izango dute, 2035 arte. Erabaki horrekin, 2014an... [+]
Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]
Bilbotik abiatu eta Barakaldoko ITP Aero eta Getxoko Sener enpresen paretik pasako da bizikleta martxa, bi enpresa horiek "ekoizpen militarraz arduratzen direlako", antolatzaileen aburuz. Azken aldian ematen ari den armamentu gastuen hazkundea salatzeko protesta izango... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Ostegun honetan lau indar politiko horiek ezezkoa eman zioten enpresa energetiko handiei behin-behinean jarritako zerga luzatzeari. Ukrainako gerraren ondoren energiaren multinazionalek izandako irabazi handiei jarri zien zerga berezia Espainiako Gobernuak.
Nafarroako Legebiltzarrean datorren urteko aurrekontuak ixteko negoziazioetan ari dira egunotan alderdiak, eta horietan adostutakoaren arabera, euskararen Euskararen Nafar Institutuak iaz baino 1,3 milioi gehiago izango ditu.
Doako unibertsitatea aldarrikatu eta EHUren erantzukizuna seinalatu dute 10.549 ikaslek, Unibertsitateko Indar Batasunak abiatutako sinadura bilketaren bidez.
EH Bilduk seigarren urtez jarraian Chivite lehendakariaren aurrekontuak ahalbidetuko ditu, abstentzioaren bidez. Egungo akordioa mantenduz gero, abenduaren 19ko Osoko Bilkuran gauzatuko da proposamena.
Frantziako Gobernuak aurkeztu duen 2025eko finantza lege-proiektuaren arabera, irrati elkarteek jasoko duten laguntza ekonomikoa %35 murriztuko da. Murrizketak, hamar milioi euro gutxiagoko diru-laguntza jasotzea suposatuko luke. Irratien elkarteak esan du "lurraldearen... [+]
Nafarroako Gobernuak asteazken honetan onartu du 2024ko Nafarroako Aurrekontu Orokorren aurreproiektua: 6.355 milioi euro. Horietatik 520 milioi finantza gastuetara bideratuko dira (%8,18). Orain arteko aurrekontu handienak dira.
EAJko ordezkari Alaitz Zabalak adierazi du oposizioak ez duela konfiantzarik bere zuzenketetan.
2023ko atarian, 2022ko zenbakiek protagonismo berezi bat hartzen dute; izan ere, urte aldaketarekin batera, beti saiatzen gara kontagailua zeroan jartzen. Errealitate likidoen aroan, zenbakiek ere gure aditasunetik desagertzen dira ―askotan izugarrizko abiaduraz―, eta... [+]
Eskutitza osatzen duten erakundeek kontzentrazioa egin dute Nafarroako Parlamentuaren aurrean, Aurrekontu hauei ez! Pobretzearen aurrean, erreforma fiskala lelopean.
Abenduaren 22an onartuko dituzte Nafarroako Gobernuko 2023ko aurrekontuak. Navarra Sumak izan ezik, gainerako alderdiek elkar zoriondu dute Legebiltzarrean erakutsitako adostasunagatik. Historiako aurrekonturik handienak izango dira Foru Erkidegoan: 5.749 milioi euro, 2022an... [+]
Asteartean iragarri dute "jendearen bizitzak hobetzeko aurrerapenak" jaso dituztela akordioan. Besteak beste, trafiko eskumena Nafarroari emango diote, eta euskal ogasunek kudeatuko dituzte banku eta argindar enpresen ezohiko irabazien zergak. Aranzadi elkartearen... [+]