Atzera pauso bat Japonian: genero bereko ezkontzak ez dira legezkoak
Tokioko epai batek asteazkenean berretsi du ezkontza horiek debekatzea ez dela legez kanpokoa, ezkontzaren definizioan ez baitira sartzen. G7ko herrialde bakarra da genero berekoen arteko ezkontzak onartzen ez dituena.
Japonian legezkoa da genero bereko pertsonen arteko ezkontzak debekatzea; horixe berretsi berri du Tokioko epaimahai batek. Bigarrenez eman dute horrelako epai bat herrialdean, 2022ko ekainean ere horixe ebatzi baitzuen beste epaimahai batek. Epaiak zortzi pertsonaren salaketan du jatorria, genero berekoen arteko ezkontza galarazi baitzieten; konstituzioaren aurkakoa zela salatu zuten. Bi epaiek, ordea, ondorioztatu dute Japoniako konstituzioak ez dituela urratzen ezkontideen eskubideak, konstituzioak ezkontza “bi sexuen arteko batasuna” bezala definitzen duela argudiatuta.
Genero berekoen arteko ezkontzak ez onartzea ez da legez kontrakoa, legeak berak ez dituelako ezkontza bezala definitzen. Horixe da Japonian gertatu dena. Kasuak arnasa luzea izan du, 2019an jarri baitzuten zortzi ezkontideek salaketa, eta 2021eko martxoan Sapporoko auzitegiak beraien alde egin zuen. Baina beste bi epaiek arrazoia kendu diote. Izan ere, Japonian, ezkontzaren definizioaren barruan daude beste zenbait kontu, ez soilik ezkontza bera: oinordekotza, fiskaltza kontuak, seme-alaben zaintza eta beste. Genero bereko bikoteen kontuan, gobernuak ulertzen du ez direla bermatzen elementu horiek; eta, beraz, ez ditu ezkontza gisa ulertzen. Gobernuak ez du testua moldatzeko asmorik adierazi.
Epaiak atzera pausoa dakar Japoniako eskubideen zerrendara, are, atzerakoi irudia bereganatu lezake: G7ko –Alemania, Kanada, AEB, Frantzia, Italia, Erresuma Batua eta Japoniak osatzen dute– estatu bakarra da ezkontza horiek onartzen ez dituena. Era berean, epaiak badakar beste kontraesan bat Japoniak nazioartean zabaldu duen irudiarekiko: herrialdeak fama aski zabala du errespetuan oinarritutako kulturarena, atzerritik heldutako edonoren kultura onartu eta errespetatuko duenarena. Etxe barruko kontuetan, ordea, erakutsi du ez dela horren aurrerakoi eta adeitsu: kontserbadurismoak pisu handia izaten jarraitzen du.
Adibide bat gehiago
Munduko argazkiari begiratuta, Japonia ez da salbuespena: Taiwan izan da Asiako lehen herrialdea genero berekoen arteko ezkontza onartu duena, 2019an. Baina bestelako kasuak ere badaude, zeintzuetan ez den derrigorrezkoa ezkontza debekatzea, genero bereko jendearen arteko harremanak ez baitira “existitzen”, ez behintzat, bizitza publikoan. Errusiako kasua da hori: 1993ra arte “homosexualitatea” delitu zen, eta egun, 2013tik, “propaganda” egitea dago zigortuta. Alegia, genero bereko bikoteak kalean publiko egitea. Beraz, ez da delitua, baina ezta legezkoa ere.
Horrela, beste herrialde asko daude. Afrikan 30 herrialdetan dago debekatuta; ezkontzen inguruan ez dago eztabaidarik ere. Hegoafrika da salbuespena: 2006an baimendu zuen ezkontza. Bestalde, Ekialde Hurbilean, ezagunak dira Saudi Arabiako edota Arabiar Emirerri Batuetako heriotza zigorrak.
Duela aste batzuk Sony etxeak Rise of the Rōnin bideojokoa kaleratu du, eta adituek jokoaren kokapen historikoa nabarmendu dute orduz geroztik. Jokoa XIX. mende erdialdeko Japonian kokatuta dago, Yokohama, Edo eta Kyoto inguruetan.
Edo aroaren azken urteak izan ziren... [+]
Nazioarteko Energia Agentziaren esanetan 2025ean inoiz baino energia nuklear gehiago produzituko da munduan. Nuklearren bultzada berri baten aurrean gaude, baina erreaktore eta zentraletan izaten diren “gertakariak” ikustea besterik ez dago hartzen ari garen... [+]
Astelehenean Japoniako mendebaldeko kosta kolpatu duen lurrikararen ondorioz dozenaka pertsona zaurituta eta etxebizitza ugari suntsituta daude. Gutxienez 48 hildako eragin ditu, baina hondakinen azpian harrapatutakoak “lehenbailehen” erreskatatzeko beharra... [+]
Halabeharrez hasi dira agorrilaren 24an Fukushimako zentraleko urak itsasora jaurtikitzen; ur kontaminatuak metatzeko zisternen %97 beteak dituztelako eta etenik gabe gehitzen zaielako ura –egunero 140 tona–. Ur "deskutsatuak" izanik ere, herritarrek... [+]
Japoniako Gobernuaren erabakiak protestak eragin ditu herrialdean, eta besteak beste, Txinak kritikatu egin du erabakia. 2011 urteko istripu nuklearraren ondorioak oraindik pairatzen dira.
Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziaren txosten batek oniritzia eman dio Japoniari, 2011ko hondamenditik Fukushimako zentral nuklearra hozteko erabilitako ur kutsatua itsasoan zabal dezan. Duela bi urte iragarri zuen 1,25 milioi tona ur baino gehiago itsasora botatzeko plana... [+]
Haserrea eragin du Japonian, gobernuak argitaratu duen txosten batek. Bertan, 1948 eta 1996 urte bitarte bederatzi urteko umeak haien baimenik gabe operatu eta esterilizatu izana onartu du, besteak beste.
Akira. Bi mila orrialdetik gora da Katsuhiro Otomo mangakak 1982tik 1990era bitarte argitaraturiko istorioa, sei tomo handitan –japonieraz tankobon deitzen zaie aldizka publikaturiko istorioak biltzen dituzten liburukiei–. Irakurtzeko astirik edota gogorik ez duten... [+]
Euskarazko mangari eskainitako lehen bilduma sortu du Harriet argitaletxeak: Kabe. Tomomi Usui komikigile japoniarraren Cube Arts seriearen lehen alearekin estreinatuko dute bildumaren ibilbidea.
Hamabost urte bete ditu aurten Elbis Rever taldeak. Tarte horretan 500 abesti baino gehiago, ia 200 kontzertu eta lau elkarrizketa egin dituzte. Taldearen koordenatuak zeintzuk diren iradokitzen du datuak: pop talde bat izateko aspirazioaren eta bazterreko soinu eta jarrera... [+]
Irratsaioa mikazten didaten galdera horietako bat egin didate duela ez asko. Haur-eskola bateko jolastokian bizi zen urki (Betula spp) batek aurten ez du hostorik eman.
Shinzo Abe lehen ministro ohia oso larri dago ospitaleratu dute, eta hil egin da azkenean. Alderdi Liberal Demokrataren hauteskunde kanpainako kaleko mitin bat ematen ari zela bizkarretik tiro bat jaso ostean hil da. Ustezko erasotzailea atxilotu dute.
Ekialde Hurbilean urte asko borrokan eman ostean, 2000.urtean atxilotu zuten, Japoniara itzuli zenean.