Atzera pauso bat Japonian: genero bereko ezkontzak ez dira legezkoak
Tokioko epai batek asteazkenean berretsi du ezkontza horiek debekatzea ez dela legez kanpokoa, ezkontzaren definizioan ez baitira sartzen. G7ko herrialde bakarra da genero berekoen arteko ezkontzak onartzen ez dituena.
Japonian legezkoa da genero bereko pertsonen arteko ezkontzak debekatzea; horixe berretsi berri du Tokioko epaimahai batek. Bigarrenez eman dute horrelako epai bat herrialdean, 2022ko ekainean ere horixe ebatzi baitzuen beste epaimahai batek. Epaiak zortzi pertsonaren salaketan du jatorria, genero berekoen arteko ezkontza galarazi baitzieten; konstituzioaren aurkakoa zela salatu zuten. Bi epaiek, ordea, ondorioztatu dute Japoniako konstituzioak ez dituela urratzen ezkontideen eskubideak, konstituzioak ezkontza “bi sexuen arteko batasuna” bezala definitzen duela argudiatuta.
Genero berekoen arteko ezkontzak ez onartzea ez da legez kontrakoa, legeak berak ez dituelako ezkontza bezala definitzen. Horixe da Japonian gertatu dena. Kasuak arnasa luzea izan du, 2019an jarri baitzuten zortzi ezkontideek salaketa, eta 2021eko martxoan Sapporoko auzitegiak beraien alde egin zuen. Baina beste bi epaiek arrazoia kendu diote. Izan ere, Japonian, ezkontzaren definizioaren barruan daude beste zenbait kontu, ez soilik ezkontza bera: oinordekotza, fiskaltza kontuak, seme-alaben zaintza eta beste. Genero bereko bikoteen kontuan, gobernuak ulertzen du ez direla bermatzen elementu horiek; eta, beraz, ez ditu ezkontza gisa ulertzen. Gobernuak ez du testua moldatzeko asmorik adierazi.
Epaiak atzera pausoa dakar Japoniako eskubideen zerrendara, are, atzerakoi irudia bereganatu lezake: G7ko –Alemania, Kanada, AEB, Frantzia, Italia, Erresuma Batua eta Japoniak osatzen dute– estatu bakarra da ezkontza horiek onartzen ez dituena. Era berean, epaiak badakar beste kontraesan bat Japoniak nazioartean zabaldu duen irudiarekiko: herrialdeak fama aski zabala du errespetuan oinarritutako kulturarena, atzerritik heldutako edonoren kultura onartu eta errespetatuko duenarena. Etxe barruko kontuetan, ordea, erakutsi du ez dela horren aurrerakoi eta adeitsu: kontserbadurismoak pisu handia izaten jarraitzen du.
Adibide bat gehiago
Munduko argazkiari begiratuta, Japonia ez da salbuespena: Taiwan izan da Asiako lehen herrialdea genero berekoen arteko ezkontza onartu duena, 2019an. Baina bestelako kasuak ere badaude, zeintzuetan ez den derrigorrezkoa ezkontza debekatzea, genero bereko jendearen arteko harremanak ez baitira “existitzen”, ez behintzat, bizitza publikoan. Errusiako kasua da hori: 1993ra arte “homosexualitatea” delitu zen, eta egun, 2013tik, “propaganda” egitea dago zigortuta. Alegia, genero bereko bikoteak kalean publiko egitea. Beraz, ez da delitua, baina ezta legezkoa ere.
Horrela, beste herrialde asko daude. Afrikan 30 herrialdetan dago debekatuta; ezkontzen inguruan ez dago eztabaidarik ere. Hegoafrika da salbuespena: 2006an baimendu zuen ezkontza. Bestalde, Ekialde Hurbilean, ezagunak dira Saudi Arabiako edota Arabiar Emirerri Batuetako heriotza zigorrak.
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Historia garaikideko basakeriarik handienetakoak dira Hiroshimaren eta Nagasakiren bonbardaketak. 1945eko abuztuan, hiru eguneko epean, bi bonba atomiko jaurti zituzten lehen aldiz historian eta bi hiritako biztanleak modu indiskriminatuan hil zituzten. 1945aren amaierarako,... [+]
Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten... [+]
Duela astebete Hagan egindako NATOren goi bilera historia handian gogoratu beharko da –batez ere egitasmoa egikaritzen bada– “BPGaren ehuneko 5aren bilkura” izan delako.
Taiwan eta Japoniaren artean dauden Diaoyu edo Senkaku irlak hizpide izan dira berriro: Txinako kostazaintzako helikopteroek japoniar hegazkin koxkor bat uxatu zuten pasa den larunbatean irlen ingurutik “legez kanpo txinatar aire-espazioan” sartzeagatik. Bost... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]
Estatu Batuen muga-zergak nahiko buruhauste ez balira, pasa den asteko albiste xalo samar batek dardara-uhinak helarazi ditu mundu-parte handi bateko otordu-mahaietaraino: Japoniako gobernuak bere arroz-gordekin estrategikoetako 210 mila tona merkaturatzeko agindua eman du,... [+]
Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]
Badakigu lerroburuak arreta erakarri egin behar duela; eta esajerazioa dela hartarako baliabide bat. Baina... ez ote da gehiegitxo The New York Times txit ohoragarriak Japoniako hauteskunde parlamentarioen biharamunean dakarrena: “A Seismic Election Sends Asia’s Most... [+]
Japonia, 1945eko abuztuaren 6a eta 9a. AEBek bonba atomiko bana bota zuten Hiroshima eta Nagasaki hirietan milaka eta milaka hildako eraginez; kopuru zehatzik ez dagoen arren, urte horren bukaeran hildakoak gutxienez 210.000 inguru izan zirela diote kalkulu zuhurrenek. Baina... [+]
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Duela aste batzuk Sony etxeak Rise of the Rōnin bideojokoa kaleratu du, eta adituek jokoaren kokapen historikoa nabarmendu dute orduz geroztik. Jokoa XIX. mende erdialdeko Japonian kokatuta dago, Yokohama, Edo eta Kyoto inguruetan.
Edo aroaren azken urteak izan ziren... [+]
Nazioarteko Energia Agentziaren esanetan 2025ean inoiz baino energia nuklear gehiago produzituko da munduan. Nuklearren bultzada berri baten aurrean gaude, baina erreaktore eta zentraletan izaten diren “gertakariak” ikustea besterik ez dago hartzen ari garen... [+]
Astelehenean Japoniako mendebaldeko kosta kolpatu duen lurrikararen ondorioz dozenaka pertsona zaurituta eta etxebizitza ugari suntsituta daude. Gutxienez 48 hildako eragin ditu, baina hondakinen azpian harrapatutakoak “lehenbailehen” erreskatatzeko beharra... [+]
Halabeharrez hasi dira agorrilaren 24an Fukushimako zentraleko urak itsasora jaurtikitzen; ur kontaminatuak metatzeko zisternen %97 beteak dituztelako eta etenik gabe gehitzen zaielako ura –egunero 140 tona–. Ur "deskutsatuak" izanik ere, herritarrek... [+]