Artobeltza, artatxikia, kinoa eta produktu beganoak Lizarraldean
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta baserria genituen, hutsetik has gintezkeen, eta argi genuen abereekin ez genuela ezer nahi. Orduan, zer egin?”. Elikadura burujabetzaren bidean egin nahi zuten lan, industriatik at, eta langile klaseari osasuntsu jaten emateko.
2017an nekazaritza proiektua jarri zuten abian, eredu birsortzailean. Artobeltza, artatxikia, txitxirioak, dilistak, kinoa eta osagai horiekin prestatutako produktu beganoak ekoizten dituzte.
"Lurra debalde jaso dugu baina oparia herriari itzultzeko da”
Nekazaritza birsortzailea etiketa bat baino, bizia ulertzeko modu bat dela aldarrikatu du Abregok: “Erregai fosilekiko menpekotasuna kendu edo gutxitu nahi dugu, eta lurzoruan karbono dioxidoa finkatu. Azkenean, lur zati hau guk debalde jaso dugu, baina ez da aprobetxatzeko eta kutsatzeko. Zaindu beharra dugu, eta saiatu opari hori herriari, ondorengoei itzultzen”. Filosofia horrekin ari dira lanean anaiak, ekoizpen ekologikoan, txikian, eta prozesu osoa, lurretik kontsumitzailearen platereraino, haien esku hartuta.
Artobeltza, artatxikia, gari motak, txitxirioak, dilistak...
Euskal Herriko lursailetan hain ohikoak ez diren zenbait produktu ekoizten dituzte Iguzkitzan Abrego anaiek, eta zuzeneko salmenta egiten dute batik bat. “Artobeltza ez da hain ongi atera, apustu arriskutsua izan zen eta ikusi dugu hemengo lurzoruetarako ez dela onena, klima ozeanikoa behar du. Beraz, gutxiago ekoitziko dugu aurrerantzean, baina txitxirio, dilista eta kinoa oso ongi doaz”. Bertako produktuen kasuan, barietate autoktonoak darabiltzate hasieratik.
Jaki beganoak eraldatzen
Glutenik gabeko produktuak ekoizten dituzte Artotxikin, eta haien osagaiekin produktu beganoak ere egiten dituzte garai bateko ukuiluan muntatu duten eraldaketa gunean: “Familian glutenarekin arazoa duten kideak baditugu, eta ni orain begetarianoa izanik, bide horretatik jotzea pentsatu genuen”. Harrizko errotan irina egiten dute eta eraldaketa gunean snack-ak eta hanburgesa eta txistorra beganoak. “Gazta beganoak egiten hasteko asmoa dugu. Izan ere, elikadura-baloreei garrantzia handia ematen diegu: zuntza badugu, olioa ere bai, proteina lortzen ari gara… fermentoak falta zaizkigu“, adierazi du.
Urtebete daramate bi ekoizleek haien produktuak elaboratzen eta azoketan zuzenean saltzen, eta momentuz, erantzunarekin oso pozik agertu dira. Hurbileko dendetan ere saltzen dituzte eta baserrian bisitak ere hartzen dituzte, nekazaritza birsortzailea eta eraldaketa prozesua jendearengana hurbiltzeko.
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]