Agur, amatxu


2025eko urtarrilaren 19an - 08:00
Urtzi Ugalde
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren azken egunetan, ama lurra poliki esnatzen hasi baino lehen, goxoki hartu zintuen magalean, betikotasunean. Arinegi joan zara, jubilatu berri, familia, lagun, auzo, batukada eta abarrez aski gozatu gabe.

Baina heriotzari aurrez aurre begiratu zenion hasieratik, zetorrena onartuz, tabuaren gainetik agurtzeko denborari zukua ateraz, azken minutura arte eredugarri, azken segundora arte eskuzabal, ingurukooi bidea oso erraza eginez. Ezin genizun gehiago eskatu, ezin gara zutaz harroago egon, amatxu.

Min biziari eta mendekotasunari beldur zenion. Segur aski zure eskutik joan ziren hainbat senide eta lagunen zaintzan horrenbeste inplikatzeagatik. Elene, Amama, Martita, Karmen, Marisol… doazkie beraiei muxu eta oroitzapen gordeak. Galera horiek argitu zuten hein batean zure-gure bidea.

Lau-bost hilabete izan dira albistea harritzar bat bezala gainera erori zitzaigunetik. Baina zelako adorea eta erresilientzia izan dituzun gaixotasunaren aurrean, ironia, jenio eta burugogorkeria pixka batekin nahastuta, noski. Aupa zu, txapelduna!

Hasieran surrealista iruditzen zitzaidana naturaltasunez hiper-errealista bilakatu dugu. Ze polita izan den zurekin azken bidea lasaitasunez eta goxo egitea: konplexurik gabe, eskela, kartela, gutuna, beila, musika, argazkiak… amaiera elkarlanean antolatzea. Egia esan, ez dut agurtzeko modu ederragorik ikusten orain.

Ze polita izan den zurekin azken bidea lasaitasunez eta goxo egitea: konplexurik gabe, eskela, kartela, gutuna, beila, musika, argazkiak… amaiera elkarlanean antolatzea. Egia esan, ez dut agurtzeko modu ederragorik ikusten orain

Eta Osakidetzari zer esango diogu ba, ama? Denaren gainetik eskerrik asko bihotzez heriotza duinaren bidean konplize izan zaituztegun profesional guztiei, badakigu eutanasiaren gaia ez dela erreza, berriegia agian, baina hor egon zarete, eskutik eskura mina denon artean baretuz.

Hala ere, kale egin dizutenak ere badira. Badakit, hau ez da zure estiloa, beti umila, isila, txikitasunean handia izan zarelako. Baina esan beharra dut eta badoa: bai, zuetaz ari naiz, prebentzioan, lehen arretan, onkologikoan edo psikologian izan badirelako oztopoak, inbertsio eta formakuntza falta, enpatia edo profesionaltasun eza duten pertsonak, arduradunak, programak, sistema puskatua.

Zoritxarrez, ama, ez zara izan lehena ezta azkena izango ere. Amorrua tristurarekin korapilatuta dut egun zail hauetan.

Auzo lotsa ematen dit minbiziaren aurkako elkarteak musu truk eskaintzen dituen hainbat eta hainbat zerbitzuk nola betetzen dituzten gure osasun sistemaren hutsuneak, dramak. Nola heldu gara egoera honetara? Oso eskertuta gauden arren, ez da zilegi pertsona eta erakunde pribatuek finantzatzea gure beharrizanak. Eta hori ere ozen esan beharra dago.

Bestalde, azken asteetan jaso ditugun ehunka mezu, muxu eta besarkada horien igorleei zer esan? Itzela izan dela benetan jasotako maitasun zirimiria. Hunkiturik, zuen berotasunez blai eginda, laguntza eskaintza bakoitzari erantzun bakarra otu zait: segi mesedez amak amestu zuen Euskal Herri feminista eta errebeldea eraikitzen, zaintzen.

Eta bide batez, berandu baino lehen, jarrai dezagun heriotzaz ere mintzatzen, jaiotzarekin batera, ez baita gauza naturalagorik. Sentimenduak askatu, idatzi, marraztu, dantzatu, hanka sartu, laztandu eta ondokoekin gozatu, Edurnek nahiko lukeen bezala.

Agur, sorgin, ilargipean eguzki-lore lagun eta babesle fin. Mafaldak ere ez zaitu ahaztuko!

Urtzi Ugalde, Edurne Ugalde Zubiri aktibistaren semea

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Irakurleen gutunak
Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


2025-07-23 | Josu Jimenez Maia
Marokoren estrategia zahar-berritua

"Saharar erradikalizatuek Estatu Islamikoaren burutza hartu dute Sahel-en". Izenburu asaldagarria, berriki argitaratua, baina hasierako asalduratik harago, testuaren irakurketa eta analisi sakonago bat eginda, honako ondorio hauek atera daitezke.

Kezka, ezinegona eta... [+]


Txorimaloei mokoka

Aurrean duzunak min ematen badizu, ez begiratu aurrera. Muturren aurrean duguna saihesteko logikoa dirudi, ezta? Zer ikusiko ote du gutako bakoitzak albo aldera so egiten duenean? Beharbada, miope batek betaurreko bila ikusten duen antzeko zerbait.

Miope bezain itsu,... [+]


2025-07-23 | Patxi Saez Beloki
Euskara gara

Gu gara euskara. Euskara gure baitan bizi da. Guk biziarazten dugu. Euskara bizi dugu eta euskarak bizi gaitu. Guk elikatzen dugu eta gu elikatzen gaitu. Euskara gara. Euskara egiten dugunean euskarak egiten gaitu. Guk dugu, euskarak gaitu.

Euskararik gabe ez gara, eta hori... [+]


2025-07-22 | Kote Camacho
Aurtengo baraualdirako jada hamalau lagunek eman dute izena

Barau kolektiboak beti erdaraz izaten ziren, baraualdi bat euskara hutsean antolatzen hasi ginen arte. Irakurketa dramatizatuak taldean, abestu, dantzatu, arnasketa kontzientea, masaje trukaketa, Bergarako igerilekura jaistea, kanten liburuxka... eta pilota partiduak.

Aurten,... [+]


2025-07-22 | Nagore González
Maite ditugun pertsonen heriotza

Zenbat min jasan dezake bihotz batek?

Zenbat aztarna sentitu dezake azkenengo bihotz-taupadara arte?

Jaiotzen garenetik, min desberdinak sentitzen ditugu. Desilusioak eta arazoak, gero eta helduago garenean, orduan eta jasanezinagoak bihurtzen dira.

Jolasa bukatzea... [+]


Eguneraketa berriak daude