Trumpen asmoak zazpi puntutan
Lau urteren ostean Trumpismoa itzuli da Etxe Zurira, Donald Trump AEBetako 47. presidentea bilakatu da 78 urterekin. Hainbat deliturengatik zigortua izan den eta zenbait kausa irekita dituen lehen presidentea da. Hauteskunde garaipeneko hitzaldian, esan du “lelo soil baten pean" gobernatuko duela: "Egindako promesak, betetako promesak”. BBC hedabideak Trumpen agintaldirako asmoak zazpi puntutan bildu ditu, eta horien laburpena da hurrengoa.
Agiririk gabeko etorkinen deportazio masiboak
Hauteskunde kanpainan, AEBetako historiako deportazio masibo handienak promestu zituen errepublikazaleak agiririk gabeko etorkinen aurka. Hala, hainbat adituk BBCri jakinarazi diotenez, Trumpek agindutako deportazio masiboek arazo legal eta logistiko ugari ekar ditzakete, baita herrialdearen hazkunde ekonomikoaren geldialdia ere.
Esku hartzeak ekonomian
Paradoxikoa bada ere, merkatu librea bandera gisa duen herrialdeko presidente berriak ekonomian eskua sartuko duela iragarri du. “Inflazioarekin amaituko” duela, eta zerga-sisteman murrizketa erradikalak egingo dituela adierazi du. Eskupekoak zergetatik libre utziko ditu, gizarte segurantzari egin beharreko ordainketen gaineko zerga kenduko du eta sozietate zerga murriztu nahi du. Defizit komertziala murrizteko helburupean gutxienez %10eko muga-zerga berriak proposatu ditu atzerriko produktu gehienen gainean. Txinatik datozen inportazioek %60ko muga-zerga gehigarria jasan dezaketela ere esan du. Honen aurrean ekonomialari askok ohartarazi dute herritar arruntentzat prezioak nabarmen igoko direla.
Albiste txarra klimarentzat
Aurreko lehendakaritzan egin zuen gisa berean, klima aldaketarekin lotura duten arauetan ere murrizketak egingo ditu Trumpek. Azpimarratzekoa da 2016-2020 tartean aldaketa klimatikoari aurre egiteko neurri asko atzera bota zituela, eta Pariseko akordio klimatikotik ateratzen lehen herrialdea izan zela AEB. Automobil elektrikoei kritika zorrotza egin die, eta Bidenek horren kutsagarriak ez diren autoak bultzatzeko proposatu zituen helburuak ezeztatuko dituela ziurtatu du. Bestalde, energia kostuak murriztuko direlakoan, Artikoa bezalako eremuak erabili nahi ditu petrolioa ateratzeko.
Ukrainiako eta Gazako gudekin zer?
Ukrainiaren eta Errusiaren arteko guda ere aipatu du Trumpek, eta negoziatutako akordio baten bitartez “24 ordutan” amaituko duela iragarri du. Hala ere, ez du zehaztu zeri egin beharko liokeen uko alde bakoitzak, bere ustez. Demokratek diote neurriek Vladimir Putin presidentea adoretuko luketela. Orokorki, AEB kanpo gatazketatik deslotu nahi du errepublikazaleak. Gazaren aurkako gerrari dagokionean, Israelen defendatzaile sutsua da Trump, baina ofentsiba militarra amai dezaten eskatu dio Netanyahuri. Libanon jazotzen ari denari amaiera emateko konpromisoa ere hartu du, baina ez du xehetasun gehiagorik eman.
Abortatzeko eskubidea?
2022an abortatzeko eskubide konstituzionala baliogabetu zuen Auzitegi Gorenak herrialde osoan, Trump lehen aldiz presidente izan ostean epaile kontserbadoreek gehiengoa osatzen baitzuten. Orain bere jarraitzaileen nahien kontra, abortua debekatzeko legerik ez duela sinatuko adierazi zuen Kamala Harrisekin izandako hauteskunde eztabaidan. Trumpek esan du AEBetako estatu bakoitzak erabaki behar dituela abortuaren gaineko legeak.
Kapitolioa hartzen saiatu ziren "preso politikoak"
2021eko urtarrilaren 6an Kapitolioari eraso egin ziotenak “zapalartari” gisa definitu ditu, eta batzuk indultatuko dituela jakinarazi du. Biolentziaren ondorioz hainbat hildako egon ziren egun horretan, eta Trumpi egozten zaio jazotako istiluen ardura. Bertan zigortuak izan ziren ehunka konspirazionista “preso politikotzat” jo ditu presidenteak, eta horietako asko “bidegabeki espetxeratuta” daudela baieztatu du, nahiz eta aitortu duen “horietako pare bat, ziurrenik, kontroletik atera” zirela.
Bere aurka egin duen fiskala, etxera
Trumpek promestu du presidentzia eskuratu bezain laster “bi segundu baino gutxiagoan” kargugabetuko dutela Jack Smith abokatua, bere aurkako bi zigor ikerketa zuzentzen ari den fiskal beteranoa, alegia. Smithek Trump inputatu du 2020ko hauteskundeak baliogabetzeko ustezko saiakerengatik eta dokumentu konfidentzialak bidegabe erabiltzea egotzita. Errepublikazaleak dioenez, Smithek “sorgin ehiza politiko” batean sartu du.
Dagoeneko 30 hiri inguru batu dira politika migratorioen eta militarizazioaren aurkako protestetara eta larunbaterako 1.800 hiritan dituzte protestak deituta. Los Angelesen egin bezala, hiri horiek ere militarizatzeko xedea aipatu du Trumpek. Guardia Nazionala hedatu dute... [+]
Oraindik joan den astea asimilatzen nabil. Boterean daudenen eta botere ereduetan eragin nahi dutenen aldarriak ozen entzun ditugu nonahi. Sareetan zein kalean.
Izan diren manifestazio ezberdinetan, herrietako giza eskubideen garapen maila agerian geratu da. Amerikako Estatu... [+]
"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea.
Botoen %99 zenbatuta, Mark Caney egungo lehen ministroa buru duen alderdiak 168 aulki lortuko lituzke Komunen Ganberan, eta lau gehiagorekin osatuko luke gehiengoa. Alderdi Kontserbadorea izan da bigarren bozetan, 144 eserleku lortuta. Duela lau urteko hauteskundeetan baino... [+]
Astelehen honetan egingo dituzte Kanadako Komunen Ganberarako hauteskundeak, Trudeau lehen ministro ohia ordezkatu duen Mark Caneyk data aurreratu ostean. Liberalen lidergo aldaketak kontserbadoreei aldea nabarmen murriztea eragin du, eta inkesta gehienek bozetan garaile irtengo... [+]
Zelenskiri Ukrainako gerra amaitu behar duen bake akordioa "arriskuan" jartzea leporatu ostean, Putini egin dio errieta Trumpek bere sare sozial Truth Socialen. Sergei Lavrov Atzerri Ministroak adierazi du bake akordioa adosteko prest dagoela Errusia. Kievek jakinarazi... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.
Trumpen muga-zergen inguruan, orain arte, inor gutxik aipatu du horren guztiaren iturburua eta, Sun Tzuren ikuspuntutik, ekimenaren akatsik larriena izango litzatekeena: estrategia zuhur eta sakonik eza.
Asian Hong Kong izan da galerarik handienak jasan dituena: %13,2 galdu du, 1997tik pairatu duen kolperik handiena. Europan, berriz, %6 eta %10 arteko galerekin abiatu dute astelehena burtsa nagusiek. Trumpek hartutako neurriak salatzeko mobilizazioak egin dituzte Europako eta... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez.
Martxoaren 14an Donald Trumpek agindu exekutibo bat sinatu zuen, hainbat berri agentziak jasotzen duten diru kopurua asko murrizteko. Kaltetuetako bat United States Agency for Global Media (USAGM) izan zen eta, ondorioz, Voice of America (VOA), Radio Free Europe/Radio Liberty... [+]
Signal aplikazioaren talde batera sartzeko gonbidapena iritsi zitzaion Jeffrey Goldberg The Atlantic hedabideko editoreari, Michael Waltz AEBetako Segurtasun Nazionalerako aholkulariak bidalia. Yemengo hutien aurkako erasoak koordinatzeko erabiltzen zuten taldea... [+]