Suizidioa: urtean 800.000 hildako eragiten dituen gaitz tabua
Osasunaren Munduko Erakundeak suizidioaren inguruko txostena plazaratu du, “denbora luzez tabu izan den gaiaren inguruan arreta deitu asmoz”. Ohartarazi du urtean 800.000 lagunek egiten dutela beren buruaz beste munduan, hau da, suizidio bat jazotzen da 40 segundoro.
Irailaren 10eko Suizidioaren Prebentzioaren Nazioarteko Eguna baino hamar egun lehenago atera ditu argitara datuak OMEk. Erakundeko zuzendari Margaret Chanek adierazi duenez, “informearen helburua osasun publikoak duen arazo handi baten gainean arreta deitzea da, denbora luzez tabu izan baita".
Herrialde aberats eta pobreen artean dauden aldeak nabarmendu ditu txostenak. Suizidioen %75 diru sarrera ertain edo baxuak dituzten herrialdeetan jazotzen dira. Gehienak 70 urte baino gehiagokoen artean izan arren, 15 eta 29 urte bitarteko gazteen heriotzen bigarren kausa bilakatu dela azpimarratu du OMEk.
Bestalde, orokorrean suizidio-tasa gizonezkoetan emakumezkoetan baino altuagoa da, bereziki 50 urte baino gehiago dituztenen artean. Emakumeetan, 70 urte beteta dituztenen artean ohikoagoa da 15 eta 29 urte bitarteko emakumeetan baino.
Prebentzioa eta hedabideen jarrera
OMEk beharrezkotzat jo du munduko herrialdeek suizidioa saihesteko neurriak txertatuta izatea eta azaldu du egun munduko 28 herrialdek baino ez dutela hori egiten. Halaber, beren buruaz beste egiten saiatu direnen beharrei erantzutea ezinbestekoa dela azpimarratu du..
Hedabideei ere, arduraz informatzeko mezua helarazi die erakundeak, “sentsazionalismo eta erabilitako metodoen deskripzio esplizitu gabe”. Horren harira, buruaz beste egiteko erabilienak diren substantzia eta materialen eskuragarritasuna mugatzea eskatu du OMEk.
Asia hego-ekialdea eta Europa, munduko batez bestekoaren gainetik
Munduko suizidioen batez bestekoa 1.000 biztanleko 11,4 da, baina Asia hego-ekialdeko eta Europako suizidio-tasak altuagoak dira.
Asia hego-ekialdean, India da suizidio-tasarik altuena duen herrialdea. Europako sei estatu, aldiz, munduko suizidio tasa altuena duten 20 herrialdeen artean daude eta 15-29 urte arteko Europako gazteen heriotzaren lehen kausa da.
Debekua uztailak 1ean sartuko da indarrean hainbat espazio publikoetan, hondartzak edo parkeak kasu. Araua errespetatzen ez duten herritarrei 135 euroko isuna jarriko diete.
Aspaldian Irunen ikusi den manifestaziorik jendetsuenetakoa izan da larunbatekoa, Bidasoako ospitaleko zerbitzuak desegitearen aurka. Besteak beste, larrialdi pediatrikoak, haur eta gazteentzako psikiatria zerbitzua eta urologia ezabatu dituzte, eta agerikoak dira ondorioak... [+]
Nafarroako Farmazialarien Elkargo Ofizialak (COFNA) eta Nafarroako Gobernuko Lurralde Kohesiorako Sailak programa bat abiatu dute landa eremuko jendeak behar bezala hartzeko medikazioa.
Ilusioz mintzo da Shrabani Aranzabe-Pita (Orissa, India, 1999) musikari, ikerlari eta pedagogoa. Alkizan (Gipuzkoa) hazi eta hezi da. Pandemian minbizia izan zuen, eta prozesu onkologiko horretatik Naturaren Doinuak jaialdia eta proiektua sortu du. Aurtengo jaialdia ekainaren... [+]
Intxaurrondoak ekainean emango du bere fruitua. Lan bikaina egin du, esfortzuak merezi izan du. Lehen beroaldiekin zirkulazioak eta bihotzak zaintza bereziak behar dituzte. Garrantzitsua da hidratazioa mantentzeko neurriak hartzea –ura, infusioa eta saldak– eta fruta... [+]
Irailetik mediku euskaldunik gabe daude Elizondoko (Nafarroa) herritarrak. Horrez gain, udan medikurik gabe geratzearen beldur da Baztango Osasun Plataforma. Ekainaren 4an, bizikleta martxa egingo dute herrian.
Sare sozialetako argitalpen baten bidez, otsailaren 23an, Ane Santesteban txirrindulariak (Errenteria, Gipuzkoa, 1990) endometriosia daukala iragarri zuen. Diagnostikoak lagundu egin dio ulertzen zergatik batzuetan gaizki sentitzen den bizikletan: “Kisteak aldaka okertzea... [+]
Sindikatuak salatu du apiriletik ez dela haurrik artatzen larrialdietan. Ohartarazi du “aspalditik” ari direla zerbitzuak gutxitzen, ez bakarrik pediatrian. Maiatzaren 16an, 14:00etan, kontzentrazioa egingo dute ospitaleko sarreran.
“Pantailak utzi erronka” hasi dute, maiatzaren 13tik 22ra, Ipar Euskal Herriko 25 eskolak eta 2.445 haurrek. “Hasi aitzin, beldurra dute gazteek, ez direlakoan desafioa betetzera helduko. Gero, indar kolektiboak hartzen du gain”.
Andrea Velasko dietista eta nutrizionistak elikaduraren bidez menopausiak eragindako aldaketak kudeatzeko zenbait gako eman ditu.
Pandemiak agerian utzi ditu, bere gordintasun osoan, zaharren, haurren eta dependentzia egoeran dauden herritarren arreta-eredu neoliberalaren ondorioak. Konfinamendu garaian loratutako diskurtso kritiko eta alternatiba komunitarioak sendotzeko unea da orain”. Horrela hasi... [+]
Irudimentsua eta umoretsua da, eta marraztea bere pasioa da. Oihan Iriarte Eletxigerrak (Bilbo, 2001) Autismoa eta biok (Txalaparta, 2025) liburu ilustratua sortu du autismoa ikusarazteko. Bere bizipenetatik abiatutako liburua da. Arte figuratiboaz baliatu da batez ere:... [+]