Suizidioa: urtean 800.000 hildako eragiten dituen gaitz tabua
Osasunaren Munduko Erakundeak suizidioaren inguruko txostena plazaratu du, “denbora luzez tabu izan den gaiaren inguruan arreta deitu asmoz”. Ohartarazi du urtean 800.000 lagunek egiten dutela beren buruaz beste munduan, hau da, suizidio bat jazotzen da 40 segundoro.
Irailaren 10eko Suizidioaren Prebentzioaren Nazioarteko Eguna baino hamar egun lehenago atera ditu argitara datuak OMEk. Erakundeko zuzendari Margaret Chanek adierazi duenez, “informearen helburua osasun publikoak duen arazo handi baten gainean arreta deitzea da, denbora luzez tabu izan baita".
Herrialde aberats eta pobreen artean dauden aldeak nabarmendu ditu txostenak. Suizidioen %75 diru sarrera ertain edo baxuak dituzten herrialdeetan jazotzen dira. Gehienak 70 urte baino gehiagokoen artean izan arren, 15 eta 29 urte bitarteko gazteen heriotzen bigarren kausa bilakatu dela azpimarratu du OMEk.
Bestalde, orokorrean suizidio-tasa gizonezkoetan emakumezkoetan baino altuagoa da, bereziki 50 urte baino gehiago dituztenen artean. Emakumeetan, 70 urte beteta dituztenen artean ohikoagoa da 15 eta 29 urte bitarteko emakumeetan baino.
Prebentzioa eta hedabideen jarrera
OMEk beharrezkotzat jo du munduko herrialdeek suizidioa saihesteko neurriak txertatuta izatea eta azaldu du egun munduko 28 herrialdek baino ez dutela hori egiten. Halaber, beren buruaz beste egiten saiatu direnen beharrei erantzutea ezinbestekoa dela azpimarratu du..
Hedabideei ere, arduraz informatzeko mezua helarazi die erakundeak, “sentsazionalismo eta erabilitako metodoen deskripzio esplizitu gabe”. Horren harira, buruaz beste egiteko erabilienak diren substantzia eta materialen eskuragarritasuna mugatzea eskatu du OMEk.
Asia hego-ekialdea eta Europa, munduko batez bestekoaren gainetik
Munduko suizidioen batez bestekoa 1.000 biztanleko 11,4 da, baina Asia hego-ekialdeko eta Europako suizidio-tasak altuagoak dira.
Asia hego-ekialdean, India da suizidio-tasarik altuena duen herrialdea. Europako sei estatu, aldiz, munduko suizidio tasa altuena duten 20 herrialdeen artean daude eta 15-29 urte arteko Europako gazteen heriotzaren lehen kausa da.
Urteak daramatzate salatzen administrazio publikoak “albo batera begiratu beharrean” tratamendu “integrala” eman beharko lukeela.
Uda sasoian hamalau egunetan baino ez dute medikurik izan herrian, “inoiz baino jende gehiago” biltzen den egunetan, hain zuzen. Osakidetza “gainbeheran” dagoela salatu du udalak, eta herritarrak mobilizatzera deitu ditu.
Jatorra, alaia eta positiboa da Sara Mirones (Bilbo, 1997). Pandemian mastozitosia izeneko gaixotasun arraro bat diagnostikatu zioten. Ordutik, Maratón de Lunares kanpaina abiatu du gaixotasuna ikusarazteko, gizartea kontzientziatzeko eta ikerketarako dirua biltzeko... [+]
Aintzane Mariezcurrena Afan elkarteko psikologoak nabarmendu du “oso garrantzitsua” dela txikitatik alzheimerrari loturako zalantzak argitzea eta gaiaz hitz egitea, haurrek beldurrik izan ez dezaten.
Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]
Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]