Edison, aulki elektrikoa eta konkurrentzia desleiala

William Kemmlerren exekuzioaren marrazkia.
William Kemmlerren exekuzioaren marrazkia.

XIX. mendearen amaieran urkamendia eta lintxamendua ziren AEBetako exekuzio sistema erabilienak. Baina iritzi publikoa metodo horiek krudeltzat jotzen hasi zen eta, garai bertsuan munduko beste hainbat gobernu bezala, AEBetakoa ere bide “bihozberagoen” bila ari zen, kritikak isilaraztea xede.

Abagunea baliatuz, Thomas Alva Edison asmatzaile ezagunak New Yorkeko alkatea elektrizitatea erabiltzearen aldeko iritzira bildu zuen; aulki elektrikoa metodo “berehalakoa eta oinazerik nahiz basakeriarik gabekoa” zen Edisonen hitzetan. William Kemmler izan zen gailu berriaren lehen biktima, 1890ean, eta agerian geratu zen metodoak ez zuela Edisonek aipatutako hiru ezaugarrietatik bat bera ere betetzen, baina asmatzaileak urtetan aulkiaren onurak goraipatzen jarraitu zuen hitzaldietan. Hori bai, gailuarentzako energia egokiena korronte alternoa zela azpimarratzen zuen beti. Urte horietan Edison eta haren lehiakide George Westinghouse “korronteen gerra” betean zeuden eta korronte alternoa, hain zuzen, Westinghousek erabiltzen zuen. Edisonek nahi zuen, hain zuzen, heriotza Westinghousekin lotu zedin.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
Eneko Etxeberria: “Ez nioke nire semeari Jose Miguelen bilaketaren zama utzi nahi”

Jose Miguel Etxeberria Naparra-ren gorpua aurkitu gabe bukatu da Frantziako Landetan egindako bigarren indusketa. 44 urte dira militantea desagertu zenetik eta bere familiaren belaunaldi batetik bestera pasa da bere bilaketaren zama. Azken indusketa honek ez du, berriki hildako... [+]


Mikroplastikoak ondare arkeologikoan

York (Ingalaterra), K.o. II. mendea. Eboracum erromatar hirian hainbat egitura eta etxe eraiki zituzten. Besteak beste, egungo Wellington Rowen harrizko eraikin bat egin zuten eta Queen’s Hotela dagoen tokitik igarotzen zen harresian arku bat jarri zuten. Bi aztarnategiak... [+]


Erromatar ardoa ez zein hain txarra

Antzinako erromatarrek edaten zuten ardoa gaizki egina, gorputzik gabea eta zapore desatseginekoa zela uste izan da. Baina Gante eta Varsoviako unibertsitateetako ikerlariek Antiquity-n argitaratu duten lanak uste hori  bertan behera uztea eragin du.

Antzinako... [+]


Cuelgamuroseko indusketetan eskuin muturraren presio eta sabotaiak salatu dituzte auzitegi-medikuek

Madrilgo Cuelgamurosen, Erorien Harana deituriko monumentuan arkeologoak egiten ari diren indusketetan etengabe ari dira jasaten eskuin muturreko jendeen presioa, hala adierazi du Pako Etxeberria auzitegi-medikuak. Egunotan, biktima errepublikarren senideek bisitatu ahal izan... [+]


Olaia Beroiz: "Emakume errepresaliatuen kemena gogoratzea ezinbestekoa da"

Iruñeko Txantrea auzoko kale-izendegian frankismoan errepresaliatuak izan ziren hamar emakume gogoratuko dituzte. Ekitaldia egin zuten atzo eta auzoaren hegoaldean dagoen plaza bat oroimen gune ere izendatu zuten. "Garrantzitsua da historian gertatutakoa gogoratzea;... [+]


Eguneraketa berriak daude