Maggie Bullen: «Betiko alardean protagonismoa gizonezkoena da, baina behar du emakumeak espaloitik eurei begira egon daitezela»
- Alardearen txilibitu soinuak astinduko ditu beste urte batez irundarren bihotzak. 1995az geroztik emakumeen aldarrikapenen ikur ere bihurtu da festa. Festen sinbologia, urte hauetako gertaerak eta betiko alardearen eta mistoaren aldeko eta kontrako argudioak aztertu ditu Maggie Bullenek Tristes espectáculos: Las mujeres y los alardes de Irun y Hondarribi liburuan. Bullen Ingalaterran jaio zen, eta egun Hendaian bizi da. Frantses eta Espainiar filologian lizentziatua da, eta Antropologia sozialean doktore. Irakasle da EHUko eta AEBetako unibertsitateen arteko elkarlana bultzatzen duen USAC-en. Alardea eta generoaren loturaz galdetu diogu.
Zein dira mugimendu hau antolatzeko moduaren ezaugarriak?
Alardea ikuskizun batekin parekatzen duzu liburuan, bertako eszenategia, pertsonaiak eta abar aztertuz. Alardean eszenifikatzen denak zer erakusten du?
Alardea festa da, eta festa batek badu bere esanahi berezia: festak tradizioari lotuak daude, eta beraz, zailago dira aldatzeko. Gainera festak erritualak dira, ia gauza sakratuak, ukiezinak, eta balio sinboliko handia dutenak. Botere zentroa sinbolizatzen da, eta eszenifikazio horretan gizonezkoen boterea nagusitzen da.
Protagonismoa gizonezkoena da, baina behar du emakumeak espaloitik eurei begira egon daitezela. Betiko alardearen aldeko emakumeek hori garbi esaten dute, euren parte hartzeko modua espaloitik begira egotea dela, hori dela euren rola eta nahikoa dutela horrekin. Virginia Wolfek fenomeno hori definitzen du "ispilu lausengari" gisa. Emakumeek gizona islada gisa dute, gurtu egiten dute. Horrek garrantzirik gabeko jokoa irudi dezake, baina gizartean gertatzen dena erakusten du. Gizonezkoak daude zentroan, eta emakumeok "ondo ari zara" esan behar diegu.
Emakumeak eszenategi erdian lekua behar duela aldarrikatu da. Baina horrek ekarri du gizonezkoen paperean sartzea: euren arropa, funtzio militarra... Ez litzateke aberasgarriagoa emakumeek beste aldaketa batzuk ere ekartzea? Eszenategia bera aldatzea?
Alde bakoitzak zer estrategia erabili du herritarrak konbentzitzeko? Hasi tradizionalaren aldekoekin.
Mistoaren aldekoek, berriz, nola egin dute etiketen kontra?
Gizartean indar handia du familiaren eta koadrilaren iritziak. Jende askok parte hartzen du desfile bat edo bestean, koadrilaren arabera. Oso gogorra da koadrilako iritzitik ateratzea. Zenbat eta jende gehiago atera, pixkanaka besteek ere errazago ematen dute betikotik ateratzeko pausoa. Prozesu hauek mantsoak dira, baina aurrera doa. Nire esperantza da umetatik bi alardeak desfilatzen ikusten dituztenek, normalago biziko dutela.
Beste festa batzutan emakumeek parte hartzea ez da hain traumatikoa izan. Horren arrazoia izan liteke, hein batean, gauzak egiteko modua?
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]