Laborari herri baten gain behera, Le Goff soziologoak kontaturik
Jean-Pierre Le Goff soziologoak 2012an agertarazi zuen “La fin du village. Une histoire française” liburua (Gallimard). Lan hortan aztertzen du Cadenet deitu Vaucluse-eko herri batek Bigarren Gerlaz geroz ezagutu bilakaera.
Proventzako herri gotor hori luzaz langile eta ofizialez -zaregintzan [saskigintzan] bereziki- osatua zen. Erresistentzia eta komunismo erruralaren gotorleku izana zen. Herria bigarren XX. mendeak ezagutu aldaketa gehientsuen lekuko izan zen. 68ko maiatzetik landa hippie suerte bat plantatu zen herrian, bai eta komunitatean bizi ziren ezkerreko katoliko zonbeit.
Ondoko urteetan masa turismoa sartu zen eta azkenik bigarren etxebizitzen merkatua garatu zen, paristarren preziotan. Gaur egun, eta hau da Le Goff-en ondorio iluna, herriaren espazio berean bizi direnek ez daukate geroaren elgarrekilako ikuspegirik. Bozetan alderdi komunistak %3 beizik ez ditu biltzen, Front National-ak aldiz %20-25 pasa. Arrazismo arrunta nagusi.
Xaharrek, etsiturik, mundo baten akabantza deitoratzen dute. Herritar belaunaldi berrietan bada denetarik: kanpotiarra mespretxatzen bainan lurra edo etxea gogotik saltzen dion tokiko jendea; delako etxe edo lurrak erosi dituzten dirudunak, tokiko kulturaz eta jendetaz bost axola dutenak; neo-ekologistak, Lubéron-eko parke naturala bultzatzen dutena herritarren sustengurik gabe; serbiar milizianoen eite duten ihiztari talde berri batzu; apez polones sotanadunak esoterismo mota guzien kontra gerlan sartuak direnak beren eliza hutsetan.
Laborantxarik ez da kasik gehiago. 1992etik geroz, Provence Alpes Côte d’Azur eskualdean laborantxako lurrak 3.000 hektara galdu dituzte urtero. Liburuan ekarria da SAFEReko aditu baten errana, zoinen ustez mende erdi barne laborantxarako lurrak alderat desagertzekotan litaizken eskualde hortan. Bizkitartean, den horren biziarazteko, magrebiarrak erabiltzen dituzte langileri merke bezala, fruitu eta barazkien biltzeko bereziki.
Soziologoak halere kausitu du herrian plantatu den artzain xoil bakarra, Alpes-etarik jina, motibatua bezain filosofoa, bainan doi bat bakartia. Argazki iluna. Provençal [okzitaniera] hizkuntzaren bilakaera ez da aipatua ere, auzia trenkatua balitz bezala.
Alabainan, lan sakon horren irakurtzearekin, gurea datorkigu gogora. Ez gaude, naski, hortaratuak. Euskal kostaldea ez da arras oraindik Azur-ekoa, eta euskal mugimendu sozialak, bai laborarien artean baita orokorkiago, ekonomia, sozial eta kultural mailan, itxaropen pindarrak sortzen ditu. Bainan irriskua hor da. Euskal herriak baditu, Provence-ak bezala, hainbat herronka: lurraldearen erakargarritasuna, sos erretxaren tira lur jabeentzat, kontsumismoa eta indibidualismoaren gorakada, eta ez bakarrik kanpotiarren partetik. Lerratzea erretx, ageriko !
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Mandio eta kanpandorreetan hontz zuriaren ulu mikatza gero eta gutxiagotan entzuten dugu. Zer dela eta? Urbanismo basatiaren eta laborantza intentsiboaren ondorioz, bere habitata suntsitu dugu. Baina gaueko hegazti harrapari bitxia funtsezkoa zaigu, soroak osasuntsu mantentzen... [+]
Golde” hitza “kultura” hitzetik dator. Etimologialaria ez naizenez, ez naiz, badaezpada, bidezidor horretan barrenduko, edozein sastraka edo lahardiren (Rubus fruticosus) erdian itotzeko ere… Inor edo bestek argituko ote digu gakoa.
Maiatzaren 10ean Zestoako iraeta auzoan kokatuta dagoen amillubi proiektuan elkartu ziren elikadura burujabetzaren aldeko herritarrak eta laborariak. Udaberriko Festaren bigarren edizio honetan, goizean bi mahai-inguru antolatu zituzten eta entzulez bete zen amilibia baserri... [+]
Kapitalismoaren lekuan lekuko eta garaian garaiko egoerara moldatzeko gaitasuna harrigarria egiten zait batzuetan. Espero ez duzun tokian azaltzen dira antzekotasunak, eta hara non, bat-batean konturatzen zara munstroak Mallorcan hartzen duen itxura ez dagoela etxean bertan bizi... [+]
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.
Gaur, maiatzak 15, San Ixidro da, Baserritarren Eguna. Egurra Ta Kandela baserritar ekintzak salatu du ekologikoan lan egiten duten laborariak landutako azalera handitzeko diru-laguntzatik kanpo utzi dituela Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horregatik, 12:00etan Aldundiaren aurrean... [+]
Aurten ez dut aparteko ilusiorik San Ixidro egunerako. Ez dut girorik aurkitzen. Ingurura begiratu eta giro ospela. Burua lanean jarri behar izan dut epeltasun bila, eta hara non, azaldu zaizkit gure gazten zain hilabeteak daramatzaten lagunen irribarreak. Bihotza epelxeago dago... [+]
Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu.
Izenak, berez, ez du izana gordetzen. Papera ez da nahikoa, nahiz eta paperak denari eusten dion. Busti arte. Halaxe gertatu da Gipuzkoako Foru Aldundiko Lurralde Oreka Berdeko Departamenduarekin. Izan ere, izenak gorde beharko lukeen izanari uko egin dio; besteak beste, 2023ko... [+]
Maiatzaren 17an bertaratu eta barazkiak landatzeko hitzordua jarri diete herritarrei. Karia horretara egun osoko egitaraua osatu dute, Marieneako lurrak laborantzarako atxikiak izatearen alde.