Irakasleen hautaketa. “Batxilerrean eta errebalidan 10etik 9 baino nota altuagoa eskatzen zaie irakasle izan nahi dutenei”, argitzen du Melgarejok, baina garrantzitsuena: “Fakultate bakoitzak test eta elkarrizketa pertsonalak egiten dizkie, eta errendimendua neurtzeaz gain sentsibilitate maila ere neurtzen dute. Ikaslea oso azkarra izanagatik, aisialdi talderen batean ez bada inoiz egon edo adibidez inoiz ez bada boluntario izan etorkinak laguntzeko sareren batean, ziurrenik ez dute aukeratuko”. Gurean, selektibitatea eta baxoa dira karrerarako sarbidea, edukiak baino neurtzen ez dituzten azterketa teorikoak, kontuan hartu gabe irakasle izateko beharrezkoak diren beste hainbat balore eta ezaugarri.

Irakasleen prestakuntza. Finlandiako Magisteritza karreran “askoz ere kreditu gehiago dituzte. Gainera, tesina bat eta praktikak egin behar dituzte, irakasle onenak dituzten kalitate goreneko ikastetxeetan”, dio adituak. Praktikak, horra puntu garrantzitsuetako bat, gurean irakasle ikasketak oso teorikoak direla azpimarratu baikenuen Irakasle gogoetatsuaren premia mahai-inguruan. Eduki teorikoetatik harago, bere lanaz hausnartzeko eta horri esker egunerokoan aritzeko, gaitasunak lantzeko eta alternatibak bilatzeko gai den irakaslea prestatzea ezinbestekoa da.

Prestigio soziala. “Irakasle lanbidea oso ondo baloratua dago. Finlandian, ohorea da irakasle izatea”. Hemen aldiz, desprestigio soziala jasaten dute maiz, batik bat azkenaldian, eta batik bat politikarien ahotik (Irakasle zaren horri)

Adostasun politikoa. “Legeek askoz gehiago irauten dute, parlamentuaren bi herenek onartu behar dituztelako. Gutxi gorabehera 30 urtean behin ukitzen dituzte. Ez badago Estatu akordiorik, hezkuntza krisian dago, irakasleak nahasi egiten direlako”. Gurean, ez dago alderdien arteko gutxieneko akordiorik eta horren emaitza behin eta berriz sufritzen dugu: gobernura iristen den alderdiak nahieran moldatzen du hezkuntza eredua aldiro.

Pertsonalizatua. “Ikasgela bakoitzeko 15 edo 16 haur daude. Eta ikasleren batek arazo larriak dituenean, autismoa adibidez, 10 baino ez daude gelan, eta ikasle horrek gainera laguntza berezia dauka. Haur batek zailtasunak dituela ikusten badute, baliabide guztiak bideratzen dizkiote: logopedak, psikologo espezializatuak…”. 30 ikasle inguru dira EAEko ikasgeletako ratioak, eta José Ignacio Wert Espainiako Hezkuntza ministroak Estatuko ikasgeletako haur kopurua %20 igotzeko neurria aurkeztu zuen iaz.

Deszentralizatua. “Finlandian oso handia da deszentralizazioa: curriculumaren %90 udal mailan antolatzen da. Edukiak egokitu behar dituena komunitatetik gertuen dagoen jendea izan behar dela uste dute. Baina horretarako irakasleak prestatu behar dituzu, edukiak sortzeko gai izan daitezen. Eta konfiantza izan behar duzu haiengan. Finlandian ez dago ikuskaririk”. Bestelakoa da Espainiako nahiz Frantziako estatuek hezkuntzan duten ikuspuntu zentralizatzailea eta Euskal Herri mailan ere, ikastetxeek autonomia handiagoa eskatzen dute edukiak antolatzeko.

Irakurketa ulerkorra. “Finlandiarrentzat zutabe funtsezkoa da, eta horretan familiak asko laguntzen du. Denek irakurtzen dute etxean. Biztanle bakoitzeko liburu eta liburutegi gehien dituen herrialdea da munduan, eta familien %80 astean behin liburutegira doa irakurtzera. Komunitate guztiak bultzatzen ditu haurrak irakurketara. Esaterako, marrazki bizidunek ere azpitituluak dituzte telebistan (…) Egungo korronte askok dioenaren aurka, finlandiarrek uste dute arrazoi neurologikoengatik irakurketa eta idazketa hobeto ikasten direla eskolan sartzen diren adinarekin, 7 urte ingururekin. Eta 9 urterekin dagoeneko munduko lehenak dira irakurketa ulerkorrean” (Irakurketa ulerkorraz idatzi zuen Estitxu Eizagirrek ARGIAn).

Komunitate irekia eta inplikatua. “Ikaskuntza komunitatea da Finlandiakoa: ikastetxe guztiak publikoak dira eta komunitateari zabaltzen zaizkie, haren zerbitzura daude. Gurasoek parte har dezakete, prestakuntza jaso dezakete laguntzeko, eskolaz kanpoko ekintzak antolatzen dira… Ikastetxeko ateak irekita daude. Hemen, aldiz, ateak itxita daude”.

Laguntza publikoak. “Konparaezina da han dituzten laguntzak. Finlandian ez daude jangela-bekak, mundu guztiak jan dezakeelako eskolan eta Gizarte Ongizate Sailak ordaintzen du. Eskolako materiala eta liburuak ere doakoak dira”. Eta irakaskuntza pertsonalizatuaren atalean aipaturiko baliabideak lortzeko ere, diru-laguntzak beharrezkoak dira, ezinbestean.

Mikel Garciaren Jendartean blogetik hartutako idatzia da hau.