Bertso saioak zaharren egoitzetan, bizi kalitatea hobetzeko
Gipuzkoako 11 zaharren egoitzetan hasiak dira bertso saio bereziak egiten. Memoria lantzeko, euren arteko harremanak estutzeko, emozioak zabaltzeko... lagungarri da Adin-adin programa.
Adinekoentzako espreski antolaturiko 11 bertso-emanaldi antolatu dituzte Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Lanku bertso zerbitzuak, "Adin-adin programa" izenean. Urria eta azaroa bitartean egingo dira saio gehienak. Zaharren egoitzetara bi bertsolari joaten dira, gazteagoa bata eta helduagoa bestea. Dagokion egoitzako bailarakoak bertakoak izaten ahalegintzen dira, bertsotan ere eskualdeko kontuak ateratzeko, adinekoei ezagunak egiten zaizkienak.
Bertsoaren onurak
Maite Peña Gizarte Politikako diputatuak, bertsoak adineko pertsonengan duen eragin positiboa azpimarratu zuen aurkezpenean (urri hasieran): ”Bertsoa bitarteko bihurtzen da adineko pertsonek euren memoria landu dezaten. Euren bizipenak,oroitzapenak,gogoratzen dituzte eta zaila da motibazio hori beste modu batera lortzea. Emozioetara iristen den tresna da bertsoa”.
Ander Zapiain Mendekotasun arreta zerbitzuko zuzendariak, iazko esperientzia aberasgarria azaldu du bertsoa.eus-ek eginiko bideo elkarrizketan: "Zaharren egoitzetan egiten dugun lana, tamalez, oso asistentzialista da. Heriotzaren zain dauden pertsonen azken urteak dira. Bertsoa, berriz, jaiarekin lotzen dugu. Eta esan genuen, zer arraio! eta zergatik ez probatu?". Programak helburuak garbi zituela kontatu du: Parte-hartzea bultzatzea, euren arteko harremanak hobetzea... eta aitortu du zuten kezka: "Gure zalantza zen publikoak zukua aterako ote zien saio hauei. Iazko balorazio oso positiboa egin zuten zaharren egoitza guztiek eta jarraitzeko gogoz geratu ginen. Horregatik erabaki dugu aurten gehiagotara zabaltzea. Aurten, gainera, aurrez prestaketa lana egingo dugu: kantu zaharrak, istorio zaharrak landuko ditugu, saioan bete betean sartzeko". Ez da bertsoen terapeutikaz ari: "Horrelako ekintza batek zer inpaktu duen narridura kognitiboa duen pertsona batean? programa honek ez du inongo kutsu zientifikorik. Nahi dugun bakarra da pertsona horiek beren azken urteak ahalik hobekien pasatzea".
Lizasoren esperientzia
Xebastian Lizasok kontatu du nolakoa den zaharren egoitzako saio bat, bertsoa.eus-en elkarrizketa berean: "Zaharren egoitzara zoazenean, zain egoten dira. Bakoitzak gogoratzen dizkizu 'ni halakotan egonda nago, eta Basarri entzun nuen bertsotan, zure aitarekin beste batean...' ikusi hutsarekin garai bateko oroitzapen asko etortzen zaie burura. Bertsotan hasi aurretik, eurekin egiten dugu behar den denbora euren bizipenak jasotzen eta gero elkarren informazioa ongi ematen digute: 'honek tranpa egiten du musean, beste horrek txikiteoan irteten du..." Kantuan hasi orduko jabetzen zara noiz barre egiten duten, noiz begiak ixten zaizkien... eta oso esker onekoak dira. Gu ohituta ez gauden publiko klase bat da. Oso beteta ateratzen zara saiotik".
Saioen egutegia
Errenterian, Azkoitian eta Bergaran egin dituzte lehen saioak. Hurrengo bertso saioak, hauexek:
- Oiartzun. Urriak 22. Petra Lekuona egoitza. Goizez. 10:30. Exteban Martiarena eta Jon Martin.
- Lazkao. Urriak 23. Txindoki egoitza. 17:00. Gema Urteaga eta Iñaki Murua.
- Beasain.Urriak 30. Arangoiti egoitzan. 17:00 Iñaki Murua eta Gema Urteaga.
- Arrasate.Azaroak 12. Iturbide egoitzan. Joxe Luis Gorrotxategi eta Maider Arregi.
- Azpeitia.Azaroak 9-14ko astea. San Martin egoitza. 17:00. Loidisaletxe eta Beñat Lizaso.
- Donostia. Azaroak 12. Zorroaga Egoitza, goizez 11:00.Ane Labaka eta Xebastian Lizaso.
- Tolosa. Azaroak 24. Iurramendi egoitza. 16:30. Amaia Agirre eta Anjel Mari Peñagarikano.
- Tolosa. Ekainak 10. Uzturre egoitza. 17:00. Millan Telleria eta Xebastian Lizaso. Burututa
Hilabeteetako aldarrikapena izan da, haur eta gazteentzako psikiatria zerbitzua bertan behera geratu zenetik Donostiara joan behar izan baitute Bidasoaldeko familiek, eta Donostiako zerbitzua gainezka zegoela salatu dute behin baino gehiagotan.
Urteak daramatzate salatzen administrazio publikoak “albo batera begiratu beharrean” tratamendu “integrala” eman beharko lukeela.
Uda sasoian hamalau egunetan baino ez dute medikurik izan herrian, “inoiz baino jende gehiago” biltzen den egunetan, hain zuzen. Osakidetza “gainbeheran” dagoela salatu du udalak, eta herritarrak mobilizatzera deitu ditu.
Jatorra, alaia eta positiboa da Sara Mirones (Bilbo, 1997). Pandemian mastozitosia izeneko gaixotasun arraro bat diagnostikatu zioten. Ordutik, Maratón de Lunares kanpaina abiatu du gaixotasuna ikusarazteko, gizartea kontzientziatzeko eta ikerketarako dirua biltzeko... [+]
Aintzane Mariezcurrena Afan elkarteko psikologoak nabarmendu du “oso garrantzitsua” dela txikitatik alzheimerrari loturako zalantzak argitzea eta gaiaz hitz egitea, haurrek beldurrik izan ez dezaten.
Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]
Bertigo baten ostean, etengabeko txistu bat entzuten hasi zen Jexux Mari Irazu Muñoa (Larraul, Gipuzkoa, 1972) bertsolaria, bertso-eskolako irakaslea eta gai-jartzailea. Tinnitus edo akufeno deitzen zaie Irazuk entzuten dituen zaratei. Horrek egunerokoan daukan inpaktuaz... [+]
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
