20 urte IRAk “operazio militarren erabateko etena” iragarri zuenetik
Martin McGuiness Sinn Féin alderdiko kideak eta Ipar Irlandako lehen ministrordeak azken 20 urtetan egin diren aurrerapausoez eta oraindik egiteko dagoenaz mintzatu da igandean Derryn egindako agerraldian. An Phoblacht gunean jaso dituzte bere hitzak.
“Esfortzuak, kemenak, eta aktore politikoen konpromisoak berebiziko garrantzia izan dute bake prozesuaren arrakasta eta politikaren transformazioa lortzeko, bai irlan barrena, bai irlaren eta Britainia Handiaren artean ere”, adierazi du McGuinessek.
“Besteen ikuspuntuak entzuteko prest egotea orain arte egin ditugun aurrerapausoen giltzarria izan da. Bi gobernuak aurrerapenaren buruan izan behar dira, ez iragan hurbilean bezala, gogogabetasunaren irudi”, esan du bere diskurtsoan.
Hain zuzen ere, hitz egitearen garrantzia azpimarratu du McGuinessek: “1994ean gatazka iraunkor batetik ateratzeko bide bakarra izan zen eta Irlandako errepublikarrek bat egin zuten horrekin. Ekintza armatuak defendatzen dituzten disidente errepublikarrei eskatzen diet 2014ean politikarako pausu bera eman dezatela, gatazketatik urrun. Ezin gara itzuli gizartea hainbeste denboraz markatu duen biolentzia eta errepresiora”.
DUP Alderdi Demokratiko Unionistaren hitz egiteko konpromiso eza kritikatu du McGuinessek, “benetako mehatxua” unionistek elkarrizketatik, konpromisotik, akordiotik eta adiskidetzetik urruntzea dela salatuz: “Hitz egitearen eta negoziatzearen aurka egitea beste arazo batzuetara ere hedatu da birus bat bezala”.
“Akordioaren kontrakoek ulertu behar dute ez garela iraganera itzuliko, alderdi bakarreko egunak, menderatzea eta errepresioa bukatu direla eta ez direla inoiz bueltatuko. Hitz egiteak eta akordioa lortzeak ez dute alternatibarik. Bide bakarra da irla honetan guztiontzako etorkizun hobea lortzeko”, esanez bukatu du diskurtsoa.
Sinn Feinek lehen aldiz irabazi ditu Ipar Irlandako udal hauteskundeak, eta 462 zinegotzietatik 144 eskuratu ditu, duela lau urte baino 39 gehiago. Alderdi errepublikarraren ustez, horrek balio beharko luke unionismoak blokeatzen duen Stormonteko Legebiltzarra berriz... [+]
Mende laurdena bete du Ipar Irlandako Ostiral Santuko Hitzarmenak, gatazka armatuen konponbiderako erreferenteetako bat bilakatu dena munduan. 1998ko akordioaren helburu nagusia biolentziari amaiera jartzea zen. Indarkeria izugarri apaldu da, baina ez da desagertu. Berbarako,... [+]
Ipar Irlandako Parlamentua blokeatuta dago maiatzetik, DUP unionisten alderdiaren protestagatik, ez baitago ados Brexitaren ostean Ipar Irlandan Europako Batasunak jarri dituen merkataritza kontrolekin, besteak beste. Erresuma Batuaren eta Europako Batasunaren hitzarmen berriak... [+]
2022ko abenduaren 6an Ipar Irlandako mugimendu errepublikanoaren aldarrikapen historikoetako bat gauzatu zen: data horretatik aurrera, Irlandako berezko hizkuntza ofiziala da, lehenbizikoz, Ipar Irlandako sei konderrietan.
Sinn Feinek lehenbiziz irabazi zituen Stormonteko Legebiltzarrerako hauteskundeak iragan maiatzean eta horrek ematen dio gobernu autonomoa gidatzeko aukera, baina DUP alderdi unionistak uko egin dio gobernuko bere kideak izendatzeari.
Irlandaren etorkizuna hamarkada honetan erabakiko dela eta auzia benetan konponduko dela uste du Sinn Feineko presidente Mary Lou McDonald-ek. Hala adierazi du El País egunkarian.
Sei konderrietako estatua orain 101 urte sortu zen Irlandako iparraldean. Gehiengo unionista iraunkortzeko zegoen diseinatua. Sistema mota bat, non sortua izan zenean, hauteskunde barrutiak halako gisan banatu zituen ezen unionistek beti abertzale irlandesek baino bozka gehiago... [+]
Belfasteko alkatea da iragan ekainaren 3tik. Sinn Feineko alkatea. Ez da alderdi horretako lehena baina, alderdi unionisten hainbeste urtetako nagusitasunaren ondoren, oraindik ere berezia egiten da. Datorren urteko ekainera arte izango da alkate. Bere leloa:... [+]
1998ko bake akordioa baino lehenago egin ziren krimenenen akusazioak ez lirateke epaitegietara helduko. Aldekoek, berradiskidetzarako derrigorrezko neurria dela diote; oposizioak esan du erabakia “iraingarria” dela biktimentzat.
Mother and Baby Homes Commision of Investigation (Amen eta Haurren Etxeen inguruko Ikerketa Batzordea) erakundeak gauzatu du ikerketa. Aztergaiak agerian utzi ditu Elizaren menpeko harrera etxeetan haurrek eta emakume ezkongabeek zein alargunek jasandako bizi baldintza... [+]
Ipar Irlandako Fiskaltzak iragarri duenez, froga faltagatik ez dituzte prozesatuko ustez hamahiru lagunen hilketan parte hartu zuten soldaduak. Familiek etsigarritzat jo dute erabakia.
Hizkuntza Gutxituen Europako Gutuna sinatu badu ere, Erresuma Batuak ez ditu bete itunak ezartzen dizkion betebeharrak. Kornubiera, Irlandako gaelera eta Ulsterko eskoziera dira kaltetuak, Europako Kontseiluak argitaratutako txostenaren arabera.