Erresuma Batua ez dela hizkuntza gutxituak sustatzen ari salatu du Europako Kontseiluak
Hizkuntza Gutxituen Europako Gutuna sinatu badu ere, Erresuma Batuak ez ditu bete itunak ezartzen dizkion betebeharrak. Kornubiera, Irlandako gaelera eta Ulsterko eskoziera dira kaltetuak, Europako Kontseiluak argitaratutako txostenaren arabera.
Europako Kontseiluak egindako txosten baten arabera, Erresuma Batuak ez ditu bere agindupeko lurraldeetan mintzo diren hizkuntza gutxituak babesten, "ez eskoletan, ez komunikabideetan, ez bizitza publikoan eta ezta instituzioetan ere". Hala, Erresuma Batuko Gobernua uko egiten ari zaio hizkuntza gutxituak sustatzearen alde Eskualdeetako edo Eremu Urriko Hizkuntzen Europako Gutunean sinatu zuenari.
Kontseiluaren txostena bereziki kritiko mintzo da Irlandako gaelikoaren estatusari buruz unionisten eta errepublikarzaleen arteko gatazka konpontzeko Ipar Irlandako eta Erresuma Batuko exekutiboak izandako porrotarekin, Ostiral Santuko bake akordioaren bidez sustatu beharko litzatekeena. Gaelikoak Ipar Irlandan duen egoerari buruzko eztabaidek pisu garrantzitsua izan zuten 2017an, Stormonten boterea partekatzen zuen exekutiboaren zatiketan. Europako Kontseiluak "funtsezkotzat" jo du Irlandako gaelikoa tentsio politikoetatik askatzeko Stormonten hizkuntza horri buruzko lege bat ezartzea.
Kritika gogorra luzatu dio Kontseiluak Erresuma Batuko Gobernuari kornubierarekiko –bretoierarekin lotutako hizkuntza– adierazi duen “inakzioaz”. Usadiozko azken hiztuna XIX. mendearen bukaeran hil zen arren, XX. mendean kornubiera berpiztea lortu zuen nolabait. Gaur egun, ordea, 3.000 inguru dira kornubieraz zailtasunik gabe hitz egin dezaketenak. Horregatik, Europako Kontseiluak hizkuntza sustatzeko ardura eta finantziazioa Kornuallesi transferitzea eskatu du. Kornubiera bizitza publikoan aztertzeak eta sustatzeak "lehentasuna" izan behar duela gehitu dute txostenean.
Txostenak gaineratu du Eskoziako behe lurretan hitz egiten den eskoziera ez dela behar bezala irakasten, ikasten eta sustatzen ari. Era berean, gaelikoak oraindik "finantziazio eta programazio handiagoa" behar duela diote.
Man uhartean Manxeko gaelikoaren berpizte "ikaragarria” azpimarratu du txostenak, eta galesa ospitale eta arreta-zentroetan, lanbide-heziketan eta gobernuan gehiago erabiltzeko gomendio luzatu du.
The Guardian egunkariak jaso duenez, Erresuma Batuko Gobernuak adierazi du kornubieraren hiztunei Eskoziako gaelikoaren, irlandar eta galestar hiztunen "babes-maila bera" eman diela jada. Gaelikoa sustatzeko ekimen gehiago egiteko Kontseiluak egindako deiari erantzunez, Eskoziako Gobernuko bozeramaile batek baieztatu du "gomendioak kontuan hartuko zituztela". Ipar Irlandako Gobernuarekin hitz egin dute erantzun bat lortzeko.
Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Astelehenetik ostiralera bitarte, 18 eta 35 urte arteko 80 gaztek mundu osoko hizkuntza gutxituen arteko harremanak sendotuko dituzte hitzaldi, mahai inguru eta mintegien gisako jarduerekin. Guztira 68 hizkuntza gutxituk izango dute presentzia topaketan, inoizko kopuru handiena.
María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]
Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.
Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]
Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]
Apenas erreparatzen diogu edo, besterik gabe, ez dakigu hor dagoenik ere. Hego Euskal Herrian XX. mende hasieran itzali zen betirako, eta antzeko patua paira dezake Ipar Euskal Herrian. Neurri sendoak hartzen ez badira, gaskoia azkenetan egon liteke.
Okzitanian, joan den... [+]
Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]
Lagun asko sumatu dut kezkatuta euskaldun gero eta gutxiagok ahoskatzen duelako elle-a. Haur eta gazte gehienek bezala, heldu askok ere galdu du hots hori ahoskatzeko gaitasuna, idatzian ere nahasteraino. Paretan itsatsitako kartel batean irakurri berri dugu: altxorraren biya... [+]
570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren zilegitasuna... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]