Euskal Udalekuak


1976ko ekainaren 06an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
"Euskal udaleku"tako arduradunetako bat den Jexux Mari Arrietari elkarrizketa.

Euskal Udalekuak
Gipuzkoako Ikastolen Elkarteak antolatzen dituen udalekuaz, ihardun genuen aurreko batean; Iratxen eta Agurainen antolatzen dituenetaz, alegia. Federazioak bakarrik ez ditu, ordea, euskal udalekuak moldatzen. Abaigar, Antzin, Beire eta Bernedo herrietan eratzen duenik ere bada, noski.
Jexux Mari- Arrieta dugu udaleku hauetako arduradunetako bat.
-- Historia-zalea zaitugunez has gaitezen haseratik, Jexux Mari.
-- Euskal Herriari eskaintzen zaion lan isil eta baliotsu hau, orain dela hamarren bat urte jaio zen eta «Euskal Udalekuak» izenaz bataiatu zen.
Gauza, pixkatik hasi zen. Ozaetako jauregi zahar batetan. Hor lo egin omen zuen Loiolako Iñigok Arantzazutik Manresara zihoala. Berrogei mutiko eta bost begiralek osatu zuten lehen talde hura. Zenbait eragozpen eta istilu garaitu ondoan, aurrera jo zen. Esperientzia aberatsa gertatu zen.
Ozaetako gauregi hura utzirik, Saturraranen zabaldu genuen udaleku berria.
-- Sorreraz mintzatu zara, baina aldez aurretik asmorik ez baldin bada, ez da ezer sortzen.
-- Euskal Udalekuak antolatzeko asmoa ikastolako zenbaitengandik sortu zen. Haurrek, ikasturtearen buruan ikasten zuten euskara, udako oporretan asko galtzen zuten, zoritxarrez. Horretaz kezkaturik ziren ikastolek, Batzorde bat bildu zuten, eta Arabako Barrian antolatu zuten udalekua.
-- Zuek ez dituzue ikastoletako haurrak bakarrik hartzen.
-- Garai hartan, haur ttikiak bakarrik ibiltzen ziren ikastolan. Eskotarako adinera iritsitakoan, erdal eskolara joaten ziren. Euskal gehienak, beraz, erdal eskoletan ziren orduan. Ikastoletakoek halako premia baldin bazuten, are eta haundiagoa zuten erdal eskoletakoek. Erdal eskoletakoak ere hartu ziren, beraz, Saturraranen. 1969. urtea zen, oso oker ez banago. Ikastolen Elkarte Batza ere orduantxe sortu zen. Ikastoletakoak ez ziren haurren ardura ezin zezakeela har, erantzun zigun Elkarte Batzak, elkarrizketa askoren ondoan.
-- Berrogei haurrekin Ozaetan hasi zineten.
-- Nafarroako Beiren, klaretianoek duten ikastetxe zaharrean, antolatu genuen bigarrena. Saturraranen eta Beiren, berar. 1970.urtea zen. Geroztik asko indartu eta ugaldu dira euskal udalekuak. Abaigar, Antzin, Beire eta Bernedo herrietan ditugu gaurregun. 1.300 haur bilduko diia leku hóiétara aurten. Gipuzkoatik gehienak, baina Bizkaitik, Arabatik, Nafarroatik eta Lapurditik ere badatoz.
-- Honelako lan neketsu bat helbururik gabe ezin daiteke egin.
-- Baldintza bakarra jartzen zaie udaleku hauetara joan nahi duten haurrei: euskaraz mintzatzen jakin dezatela. Hortik jakin daiteke zein helburu duten: haur euskaldunari bere euskal izate eta nortasuna lantzeko aukera egoki bat eman, haurraren izatera eta egoera ahaztu gabe. E.G.B.ko maila guztietako haurrak hartzen dira udaleku hauetan. Uztail-abuztuan hiru txandatan egiten dira. Zoritxarrez, nahi duten guztientzat lekurik gabe geratzen gara.
-- Helburua garbi geratu da, baina helburua iristeko helbideak behar dira,
-- Gure egitamuak antolatzean, oso gogoan dugu haurraren adina eta egoera. 7-8 urtetako haurrentzat eta 13-74 urtetakoentzat ezin da berdin antolatu udalekua, ez jolas aldetik ez kultur aldetik. Baina helburu hori betetzeko bidea denei ematen diegu.
Jolas, kanta, ipuin, antzerki, zinema eta etxeko apainketa berezi eta egokitu baten bidez saiatzen gara haurrak bere euskal nortasuna lant dezan. Euskal udalekuan lanean aritzen diren guztiak (hutsean egiten dute lan, deus ere jaso gabe) euskaldunak dira eta euskaraz ahalik eta ongien egin behar dute. Euskal giro bat sortzen da horrela.
Giro honetan, haurraren izaera ere aberasten saiatzen gara, pedagogi-bide egokiak bilatuz: haurrak talde giroa onar dezan, haurrak bere irudimena ager dezan, bere iaiotasuna eta ahalmenak osa ditzan. Guzti hori jolas giroan, alaitasun giroan batez ere. Baina zenbait aldiz saio seriorik egiten ez denik ez du esan nahi honek, zenbait kultur gai ematerakoan batipat. Lan serio hori laburra eta noizean behin egina den arren, aski gogaikarri gerta dakioke haurren bati, udan jolas hutsa maiteago bait du.
Kultur bide honi jarraiki, udalekuan bizi duten ingurua ere azgutarazten zaie: inguruetako geografia, ondasunak, jendea, lanak, tresneria, edertasunak... Eta fitxen bidez nahiz diapositiben bidez, Euskal Herri osoaren berri ematen zaie. Honela bete ohi dugu geure helburua.
-- Lan haundia benetan. Laguntzarik eta langilerik ba ahal duzue?
-- Lana haundia da, bai. Baina lankide asko biltzen gara horretarako. Direla begiraleak, direla sukaldari eta gainontzeko langileak. Erakunde ofizialetatik ez dugu laguntzarik ia jaso. Pertsona batek baino gehiagok lagundu digu, ordea, bere diruaz, materialaz eta lanaz. Etxe txukuntzeak, esate baterako, «hauzo lanean» egin ohi dira. Bihoakie guztiei eskerrik beroena Euskal Udalekuen izenean.
Gure ustez eta gogoz, Euskal Herriari eta, bereziki, euskal haurrei zerbitzu bat eskaini nahi diegu, gure Herria goratzeko eta aberasteko saiaketa honetan.
Herrialde
18

Azkenak
Tentsioa eta liskarra Gasteizko Udaleko osoko bilkuran, herritarrek PPko zinegotzi Antépararen negozioak salatzean

Ekainaren 20ko osoko bilkuran, herritarren txanda baliatuta, hitza hartu zuen Auzoan Bizi etxebizitza sareak, gasteiztar guztiei errolda eskubidea bermatzea aldarrikatzeko. Etxebizitza sareko kideek PPko zinegotzi Gustavo Antépararen negozioak ere salatu zituzten, eta... [+]


San Martzial eguna, Irungo Udalak elikaturiko marmotaren eguna

Irungo udal gobernua ez da gai izan 29 urte luzetan alardeari lotutako gatazka konpontzeko… ez duelako nahi izan, beste alde batera begiratu duelako, alarde baztertzailea babestea aukeratu duelako, ausardia politiko falta eta arduragabekeria instituzional itzela erakutsi... [+]


Oporretako plana

Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.


2025-06-30 | Jakoba Errekondo
Zelai gorrietako gorbela eta patata

Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]


2025-06-30 | Garazi Zabaleta
Oiartzun Burujabe
Auzolan praktikak herriko nekazari eta abeltzainekin

Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]


2025-06-30 | Nagore Zaldua
Itsaso bat zahagi gardenetan

Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]


2025-06-30 | Uriola.eus
Ertzaintza auzokideekin oldartu da Bilboko Alde Zaharreko familiaren etxegabetzean

Goizean goiz bildu dira ostiralean AZET Etxebizitza Sindikatuko kideak eta Alde Zaharreko auzokideak etxegabetzearen aurrean deitutako auzo erantzunera. Bi ordu baino gutxiagoan adin txikiko seme-alabak dituen familia bat etxegabetu dute Bidebarrieta kalean. Polizia oldartu eta... [+]


2025-06-30 | Irutxuloko Hitza
Zortzi errefuxiatu familia etxegabetuko dituztela salatu du Donostiako Etxebizitza sindikatuak

Ostiral arratsaldean egindako agerraldian, Etxebizitza sindikatuak elkartasuna adierazi die etxegabetuko dituzten zortzi errefuxiatu familiei, tartean adin txikikoak daude, eta haien egoera salatu du. 


Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko

María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]


Eguneraketa berriak daude