JOSE M. ALBERDI ELORZA

1975eko apirilaren 27an

Jose M. Alberdi Elorza eskultore azkoitiarrari elkarrizketa
JOSE M. ALBERDI ELORZA
1922. urteko maiatzaren 29an Azkoitian jaio zen. Han bertan zura lantzeari lotu zitzaion, tradizional hornidura eta dekoratze lanetan aritzen zelarik.
Hamairu urterekin, Donostiara joan zen dibujo eta eskultura ikasketak egitera, "Artes y Oficios" eskolara.
1937an, gure herriak jasan behar izan zituen hainbeste arazoren tartetik, Ingalaterrara ailegatu zan, bere ama, anaia eta beste 4 mila euskaldun haurrekin batera.
1937an Maidenhead-eko arte eskolan sartu zen. Munduko gerratean fabrikan lan egin behar izan zuen. Injeneru ikasketak egiten ere ihardun zuen. Baina azkenik bere lanari lotu zitzaion.
Orain Getarian bizi da hamar urte hauetan.
Zer adierazi nahi duzu zeure obraz?
Formen eta pertsonen arteko erlazio baten aurkikuntzan eta adierazpenean saiatzen naiz ene eskulturan. Erlazio hori, elkarrekin bizitzea besterik ez da; elkar hizketa batetan eman daitekeen pertsonen arteko erlazioa, elkar hiltzearen muturretara iristeke.
Duela denbora puska bat egin nuen "Kristo"an, exenplu bat ematearren, zibil gerla baten izaera beldurgarri eta dramatikoa adierazi nahi izan nuen, egin daitekeen astakeriarik handiena horixe bait da.
Bizitzen jakin behar dugu bestelako ideiak ere onartzen jakinaz. Denak ez gara berdinak eta ez dugu pentsatzeko era berdinik; eztabaidak eta elkar hizketak beharrezko ditugu, elkarren epaile izan nahi ez badugu.
Nolaz landu ohi duzu zeure obra?
Batez ere igeltsoa lantzen dut. Buztina eta lokatza aspaldidanik zokoratu nituen, errazegiak bait zitzaizkidan. Hauekin lana ahul gertatzen zen; laket ez zenuelarik, eginikakoa berehala hautsi zenezakeen, baina honek bigun, beldurti bilakatzen ninduen. Honexegatik nahiago ditut material gogorrak ene lanerako.
Materiarekin zuzenki borrokatzea dut nik maite. Hau dela-eta, aurrez eskaturiko zerbaitetan izan ezik, ez dut nehoiz lanaren eskemarik edo bozetorik egiten.
Erakusketan ikusi dugunez, materia eta gai askotan eginiko eskulturak dituzu eginik, hala nola plastikoz, zurez, metalez, bai-eta leiharrez ere...
Konkretuki, plastikoaren teknikak nik aurkitua berau, hau esan badaiteke bederen, ez bait dut teknika hori darabilen beste nehor ezagutu, badu lanerako posibilitaterik hanitz: kostu urria alde batetatik eta honekin egin ahal daitezkeen bolumen handiak direla bide bestetik. Honi plastikoaren iraun kortasuna gaineratzen zaiolarik, oso material aproposa bihurtzen du, eskulturen egiteko.
Hemengo jendeak ezagutu eta erabili ahal ditzan ekarri nituen hain zuzen, erakusketa honetara.
Zure eskulturaren baitan nola gertatzen da kreazioaren prozesua?
Eskultura bat pentsatzean edo egitean, eskutan dudan materialean finkatuz, materiala bera moldatzen dudan arabera, sortuz doa eskultura.
Bestalde, materialak berez espazio eta denbora konkretu bat isladatzen du.
Zer esan nahi du zurak zuretzat?
Zura lantzen dudalarik, bere muinera sartzen saiatzen naiz, berak barnean dadukana ezagutuz, bere bihotzean, bere bizian sakonduz.
Zura lantzeko, lehendanik, hura maitatzera iritsi behar duzu.
Lanean ari naizelarik, musika klasikoa entzunaz egin ohi dut. Zura eta musika bateratzen saiatzen naiz, orduan ez naiz ni zer egin behar den agintzen duena, zulatuz eta landuz ari den tresna bat baizik, apaiz batek ezkontza batetan egin dezakeen modura. Horretatik dator nere obrek musikaz zer ikusteko hanitz ukaitea, beren tituluek diotenaren arabera.
Zer bilakaera eman da zure obran zehar?
Nere lehen pausoak estilo figuratibo nahiko estilizatu baten barnean eman nituen. Gerora abstraktoari lotu nintzaion.
Nere obraren baitan funtsezkoa izan da beti giza soina, bereziki beronen proporzioak.
Bada arrisku bat, hala ere. Giza soinak artistaren obra muga dezake, nolabait esateko, irtenbiderik gabeko kate bati loturik baldin eta kate hori hausten ez bada.
Nork influentziatu zaituela uste duzu zeure produziogintzan zehar?
Ziur ziur, ez dakit nolaz erantzun galdera honi. Izan ere influentzia guttinaka ematen da eta bide askotarik etor daiteke. Halaz ere, esan dezaket Migel Anjelek gehienbat influentziatu nauela. Harrigarri erizten diot haren "Piedad Rondanini" obrari batipat. Influentzia hau ez da XXgarren mendean, Errenazimenduan bezala gauzatzen. Aitzitik beharrezko da azterketa eta ikerketa lan bat. Influentzia hau, Rodin, Moore, Txillidak eta beste zenbaitek ere jaso dute.
Posible ahal da guztientzako izanen den arte bat?
Bai, nere eritziz posible da. Londresko zenbait hiri satelitetako jendeek, eskertu egin didate nik emandako kultura apurra ezagutu eta dastatu ahal izatea. Dena den ez zen zertan eskertu beharrik, ni beste edozein langile bezala, alokatu bat bait naiz, eta neure lana egiten saiatzen naiz.
Orain denbora gutti, eskultura bat egin berri dut, parke batetan jarriko dena. Nere nahia, parke hartara doazen umeentzat baliagarri gerta dadila da, ez noski, jostagarri huts bezala, baina bai bertara igan, eseri, ukitu ahal dezatela berea bailitzan.
Artea ez da, nik uste, museoetan gorde behar den bitxi edo eta altxor pila, enparantza, parke eta jardinetan, eguneroko bizitzan erakutsi eta ikusi behar dena baizik.
Zer xede duzu geroari begira?
Orain zenbait krokis egitekotan naiz. Urte bete barne, Bilbon erakusketa bat egiteko asmotan naiz, non espero bait dut gogoz hartua izanen naizela. Irailean, gauzak ondo gertatuz gero, Donostiako "El Pez" erakustokian agertuko naizateke.
Honeraino, Alberdirekin uka dugun elkar hizketa Madrilen.
Hitzak dira hitzak, Euskal Herrira etor dadinean, orduan juzkatu ahal izanen duzue artista eta eskultore honen sena.
12

Gaiez\Kultura\Artea\Eskultura\Eskultoreak\ALBERDI4
Pertsonaiaz\ALBERDI4

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude