Zer Gertatzen Da Unibersitateaz?

1971ko abenduaren 12an

Manuel Agud Querol, Donostiako Institutoko katedratikoa eta Mitxelena eta Tovarreko lankideari elkarrizketa
Zer Gertatzen Da Unibersitateaz?
Manuel Agud Querol-i Galdera Batzuk
Delako "III Plan de Desarrollo" argitara berria eman zaiku. Españiako gobernuaren baitan, ez da asmorik Gipuzkoan unibersitate edo goimailako irakaskuntzarik sortzeko Betidanik izan dugu euskaldunok euskal unibersitate jatorrik, hain zuzen ere Rodrigo Merkado de Zuazola jaun oñatiarrak XVlgarren mendean sortu zuan Oñatiko lehen euskal unibersitatea. Unibersitate aipatu honek 350 urte iraun zuan XVIIIgarren gizaldian "Azkoitiako Zalduntxoek" egin zuten goimallako irakaskuntzetan beren entregu eta proba; duela urte batzuk eta unibersitate baten beharra zela-eta kezka bat sortu zen geuren artean Baina kezka, asmo eta desira haiek bere hartan gelditu ziran
Oraingoz gipuzkoarrok unibertsitate gabe gelditu beharrean gara Egoera aldrebes hau zertxobat argitu naihrik Manuel Agud Ouerol-engana galdezka jo dugu. Agud Querol-ek ez du aurkezpen nabarmenik behar, guztiz ezaguna bait zaiku Donostiako Institutoko katedratiku eta Mlitxelena eta Tovar-en lankide bezala.
–Iruditzen al zaizu Gipuzkoak bere unibersitatea zuzpertu nahi duanik?
–Hau da batek egiten duen galdera, goimallako batzuen artean dagoen ajolagabekeria ikusirik. Ajolagabekeria hau ikusirik, goimailakoen asmoak hauek direla iruditzen zaiku: alegia, ikasgintza-demokraziaren arazoa momentuko «slogan» huts batean uztea; eta ikasgintza arazo hau ez dedilla izan eginik dauden molde batzuen hausle. Molde hauei eustea bai da goIkoen helburu bakarra.
Baina beste zenbait talde bada unibersitatearen egarri biziz: erdi mallako burgesiak eta tekniko mailan mugitzen dan langileriak egin du zenbait amets, unilbersitate berriaren, eraikintzearen beharra ikusita. Egarri eta amets hauek ez ditu sortu sona edo «izen ona» lortu nahi batek. Sakonago jo dezagun. Egarri honek bizi irauten baldin badu unibersitatetik zerbait jatorragorik espero delako da: alegia, gaurkotasunez eta sakontasunez betetako jakintza bat unibersitatearen bidez lortzea. Eta «lIl Plan de Desarrollok» eman digun ostikara ez da makala.
-Zergatik zapuztu digute gipuzkoarroi egia bihurturik ikusten genduen amets hau?
–Arazo hau dela eta denok ezagutzen dugu bai goimailako agintariek ere gure kezka bizia. Goiko agintariengandik entzunik dugu zenbait goratzapen: gu izan gerala unibersitate gose hau lehenik sentitu dugunak, inon baino lehen sortu zela gure artean «atronato pro Estudios Superiores Oficiales» delakoa; lehen pauso bezala azterketa bat egin ondoren gu izan ginela beharrak eskatzen dituen berrikuntza batzuen urratsak lehen aldiz azaldu genituenak. Arazo hauei erantzuna eman nahirik lehenak izan ginela goimallako ateak jotzen
Lehenago ere goi-irakaskuntza berrien sorketan gure herri hau erabat baztertua izan zen. Azken orduko eskabideei esker, Fakultate bakar bat sortu ahal izan genduen.
Hasiera batean «Letras» izanen zela uste arren, gero goiko aginduz «Deretxo» gertatu zen
«Jefe de Departamento» berak esan bezala, lehena genduen, hau. Ondoren unibersitate kolejio batere eskini zikaikun, ikasgai bereziren batekin agindua, eta bi urteren buruan gauzak, egitura eta ikastalgoaren aldetik zuzen joanez gero «Fakultate» mallara iristeko bide izanen zena. Honez gero eta jokabide berdinarekin «Zientziatarako» kolejio baten jabe izatera ere heldu gintezkean. Eta horrela lau edo bost urteren buruan Gipuzkoak berriro ere bere unibersitatea izanen zuen. Eskatu baino gehiago eskeintzen zitzaikun.
Orduko zenbait gertaera zala medio, asmo hauk guztiak hutsean galdu ziren. Bildurraz edo ekintzarako ausardirik ez genduen izan. Denbora pasa eta bi urtetan ez ziran bildu ez "Patronatoa", ez "Comisión Ejecutiva" delakoa.
Bagenduen "Deretxo" Fakultate bat. Geroago "Informatikako goi-eskola eskeintzen digute. Eskola eta goi-mallakoa, alajaina. Orain berriz, "informatika-Zentroa" dugu entzuten.
Bere izena lehen bai lehen erabaki dezatela nahi genduke, erdi mallako ala «Fakultate» erako irakaskuntza dan, jakite arren.
Eta aro berri bat hasten da, lehen bezain agorra. Otsallaren 12an orduko goi-irakaskuntzako Direktore Nagusiak aditzerat ematen digunez, Letras-ko Kolejio Unibersitario bat sortzeko biderik ba omen dugu. Gero isiltasuna!
Uztallaren 5ean biltzen da Patronatoa baina tira birako borroka baten ondorenean, talde pribatuaren aldetIk jarkipen sendoa agertzen da sorketa hortarako. (Aldizkariek ez zuen aipatu ezertxo era hauen berririk). Eta berriro ere isiltasunean erortzen gera. Aita Islak bere arrebarei idatzitako eskutitzean dion bezala: «Isil unea. Behingo batez aspertu eta ahaztuarekin gure asmo eta ametsak zokoratuak gera ditezen eta dena, leben bezala jarrai dedin,.
Ajolagabekeria horretan gerala, harrapatzen gaitu «III Plan de Desarrollo» bazterketak. Gipuzkoa baztertua gelditzen dela jakitean, kaleko zurru-murruak: Igaroteko zenbait jokaera desegokiren zigorra omen. Baina politika jator baten baitan jokabide hau onartu dezakeenik ez dago.
–Kanpoko talde pribatuaren menpean utzi nahi ote gaitu?
-Oso nabarmenkeri haundia agertzen da. Besterik ez bazan ere, Letras-ko Fakultate bat izan bagendu, hainbat bidez eta aldiz aipatutako gure izaera programatiko edo irabazkin hau asetzeko. Horrela, unibersitate batek behar dituen hiru Fakultatetara iristeko mailaka-mailaka igo beharraren arrazoiak esplikabideren bat izanen zukean. Baina hori ere ez.
–Orduan zer gertatzen da hemen?
–Gure probintziak bederatzi Prokuradore ditu, hauen artean, gure korporazio edo batzar buruak dau de. Zerbait egiteko garala dugu, zerbait konkretu eta indartsu, gure ahalmen guztiak bukatu arte.
Orain dela egun gutxi agerkerietan esan bezala, lau jurisdizio menpean egotetik sortzen dan egoera hau uxatu beharrean gera: Deretxorako Valladolid, Informatikerako ofizialki Madrid, Injenieritza eta Fisika-Zientziak Iruñen eta Filosofia Letrak (talde pribatua) Deuston.
Gainera "Filosofia-Letras"eko taldea, aizkenik aipatutakoaren menpean irakaskintzari dagokionez, erabaki zalantzatsua da.
Egoera horretan ez dagoke unibersitate baterako biderik. Halaz eta guztiz ere guk unibersitate malla baten beharra dugu, beraren baitan zenbait alderdi berezi jorratu ahal izateko.
Honen aurka deudenak zenbait aitzaki bide ipintzen dituzte: Egungo unibersitateak beste zerbait behar omen du; unibersitatearen pentsamoldea aldatu egingo dela; beste modu batera pentsatu behar dugula
Halaz eta guztiz ere, goimallako irakaskuntza batek nolabaiteko egituraren bat beharko du. Eta oraingoz, akats eta guzti, lehengo egitura zaharra hainbatekorik ez dugu arkitzen. Teknokratok beren mesias izateko nahikeri edo asmoekin erakutsi nahi dizkiguten gauzak ez gaitu asetzen, ezta urrik eman ere.
Jakingabeen edo atzerakoi eta taldetxo pribatuen defenditzaleek bakarrik onartu dezakete gure egoera hau, herri hau jakintza aldetik eremu edo soil legor bat bihurtzea, Jainkoak lagun gaitzala.
«Luz y taquigrafos» eskatzan zuan Maurak. Beharbada, hauxe dugu egoera nahastu hau zerbait argitzeko beharrezkoena Erdi-Aroko egitura hauek hautsi nahi baditugu, iraultza baten premia gorria dugu.
Une larriak dira benetan, eta inor ezin daiteke arazo astun hau alde batera bazterturik lasai gelditu. gure herriaren azken maila ipini nahi badugu behintzat, kulturaren zoru maila, unibersitate maila alegia, hainbeste aldiz aipatu den Ortegaren esanei jarraituz.

Honerano, Agud Querol-en iritzia. Beste batean gehiago.
Joxe Larrea
7

GaiezGizarteaIrakaskuntzUnibertsitaEuskal Unib
PertsonaiazAGUD1
EgileezLARREA2Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude