Aranzadi'ko Perretxikuzaleen Erakusketa Eta Lanak

1971ko urriaren 10an

Aranzadi taldeko perretxikuzaleei elkarrizketa
Aranzadi'ko Perretxikuzaleen Erakusketa Eta Lanak
Aranzadi taldeko perretxikuzaleak.
Urriaren 3-an egin zuen Donostiako San Telmoko arkupean, erakusketa ederra.
Mahai aundietan, txukun asko jarriak ba ziran lareun bat perrutxiku bota.
Lan ikusgarria, banan banan aztertu, ezagutu, izena eman eta sallkatzea. Perretxikuzale auen lanak ezagutzea merezi dualakoan jo dugu taldeen buru dan Joxe Migel Larrañagarengana.
–Zer dala ta, erakusketa eder au?
–Urtero bezala, egun auetan ospatzen ditugu Nazio-arteko Mikoloji-Egunak. Ain zuzen, Urriaren iru lehen egunetan. Gaur, azken egunez, erakusketa au prestatu dugu.
–Erakusketaz kanpo zar gehiago egin duzue?
–Orain dala lau urte egin ohi dugunez, iru egun auetan itzaldiak antolatzen ditugu: Itzaldi bat, erraza, perretxikuen berri ezer ez jakin eta zerbait ikasteko prest daudenentzat. Bigarren itzaldia zer edo zer ikasiak direnentzat. Eta nahi duen jende guzientzat egiten dugu, gaiñera, ibillera luze samarra, perretxiku billa. Aurten Uitzi aldera joanak gera eta andik ekarritako perretxiku asko dago gaurko erakusketan.
–Zenbat perretxiku mota izango ote dira mahai-gain auetan?
–Irureun eta irurogeitik gora. Asko bildu da aurten.
–Gu galdu ere egingo giñake ainbeste «russula», "mochella" eta abar artean. Zer jakintsu talde edo zerate emen aritzen zeratenak?
–Dakizun bezala "Aranzadi" elkarteko talde bat da perretxiku zaleona. Emen zaletasun ori besterik etzaio eskatzen etorri nahi duanari. Eta ala biltzen gera batzuen batzuk zerbait ikasi eta nai duenari erakusteko.
-Zer lan egiten dituzue urtean zear?
–Orain lau urte bildu giñan, bakoitza bere aldetik genbiltzen perretxikuzale batzuk. Lebenbizi iru lagun giñan eta gero bostera iritxi eta orain amar, amabi bat gera. Gure lehenbiziko lana edo eginnahia, Euskal Erriko perretxikuen zerrenda edo katalogoa egitea. Au da, Euskal Errian zer perretxiku mota azaltzen diran aztertu eta adieraztea. Au lan aundia da, urte asko eskatzen dituena.
-Orain arte zenbat mota billatu dituzute?
–Jaso, millaren bat bai. Jaso, aztertu eta zerrendatuak, bere izen eta abizenekin. Bakoitzari bere fitxa egiñak.
–Fitxa orretan zer jartzen duzue?
–Aztertzen dizkiogu perretxiku bakoitzari berezitasun aundi eta txikiak, au da, makroskopi eta mikroskopi eratakoak: Nolakoa dan formaz, anketik txapelera, azala, txapel-azpiko ostoak, zer kolore, nolako anka (luzia, motza, gogorra, biguña, borobilla, mutur-zorrotza), esporak zer kolore, zer forma, zer zatiketa, zistirioak, kutikula. Eta ola erabakitzen da ziur zer perretxiku-mota dan.
–Eta ikasketa auen bibez zer lortu nahi duzue?
–Euskal Errian baso asko ari da galtzen. Behar bada, perretxikuak ere galtzen joango dira. Guk nahi gendukena da gure atzetik datoztenak edo etorriko direnak jakin dezatela zer perretxiku-aberastasun izan dan Euskal Errian.
–Eta basoan izaten diran perretxikuak bakarrik biltzen al dituzue?
–Ez perretxikuak izaten dira lurra dagoen edozein lekutan, basorik ez bada ere izaten dira leku askotan: zelaietan, arboletan bertan, landaretan. Gure lana ikastea da eta edozein motakoei garrantzia ematen diogu. Esate baterako, legamia eta penizlina berak ere perretxikuak dira. Egia da guk bai biltzeko, bai jateko, bai txarrak direla adierazteko jasotzen ditugun perretxiko gehinak basoetan eta zelaietan azten dirala. "Goi-maillako perretxikuak" deritzanak.
-Nola sortu zan "Aranzadi" barruan talde au?
–Esan bezala, orain lau urte bildu giñan lehenbizikoak. Baiñan ez giñan ain lehengo: izan ere, Telesforo de Aranzadi berak, 1897-garren urtean idatzi zuen "Euskalerriko Perretxikuak" liburua. Bertan eun bat perretxikuren izen-abizenak eta aurkibideak ematen zituen. Esan diteke garai artako lanik aundienetakoa izan zana, perretxiku-arloan, Aranzadi jaunarena.
–Eta zer beste erritan dira gai au ikasi zale?
–Perretxikutan orain arte gebiena ikasi dutenak Erdiko Europarrok dira: Alemania, Frantzia, Beljikakoek. Or jakintsu asko dago eta liburuak ere bai: Romagnesi, Kühner, Bourdot... Baiña gu asi giñan batez ere Aranzadiren liburutik. Aranzadi bera Barzelonako Unibersidadeko maixu izan zan, perretxiku-gaian. Aren liburuaren parekorik ez da oraindik Españi osoan azaldu. Gure elkarteak aren lanari jorrai nahi lioke. Euskal Erriko perretxiku guztien zerrenda osatu nahi dugu.
–Erakusketa onek beste zerbait ere nahi zenduketela adierazten du...
–Bai bigarren gauza da erriari perretxiku onak bakarrik artzen erakustea. Ortarako aztertzen ditugu alde ortatik ere eta gero ahal dugun neurri txikian, zabalkunderen bat eain nahi genduke.
–Euskal Errian perretxiku asko biltzen al da?
–Bai. Batzutan pentsatzen dugu gehiegi biltzen dala, esan nahi dut. txarrak ere biltzen direla. Orrengatik, urtero ospatzen ditugun egun auetan, itzaldietan esaten dugu nola bildu, nola ezagutu eta jendeari kontuz ibiltzen erakutsi. Zientzia aldetik egiten dugun lanak beste onetara ere bultzatzen gaitu.
–Lan-leku egokirik eta diru laguntzarik izaten al duzue?
--Lan-lekua, San Telmoko gelaren batzutan. Eta diru aldetik, zori txarrez, gaizki. Egun auek eratzeko Aurrezki Kutxa Munizipalak lagundu digu baiñon gaiñontzekoan nahiko lan ibiltzen dugu zerbait egiteko, liburuak erosteko, mikroskopio-azterketak egiteko, laboratorio lanetarako. Erakunde ofizialak ez dute serioski artzen jakintza-arloa. Eta ain da aberatsa Euskal Erria naturaleza aldetik...
–Ez al duzute lelaketarik, sariketarik egiten?
–Guk ez. Gu joaten gera, dei egiten digutenean, beste errietan egiten diran txapelketetara: Tolosa, Leitza, Galdakano, Gasteiz. Baiñan gure lana ez da ori. Guk ikasteagatik egiten dugu, ez sari bat izateagatik. Gaiñera, guk, edozeiñek billatutako perretxikuak danon artean aztertzen eta zerrendatzen ditugu, talde-lana egiten dugu emen. Eta sari-kontuan sartuz gero, beste giro batetan arkitzen da bakoitzaren lana. Gurea gerorako lana da, geldituko dan lana. Eta bukaerik ez duan lana, jakintza-arloan ez baitago azken-mugarik. Eta beste alde batetik, edozein adiñeko pertsonentzat egokia dana. Nor ez diteke perretxiko billa joan? Gu emen ezaten gera astelen illunabarretan, igandean bildutakoekin lan egiten. .Aranzadi-tik dei egiten diegu nahi duen guztoei. Ateak zabalik daude. Eta a zer nolako poza artzen dan, liburuetan eta ikasi dezun zerbait mendira joan eta an arkitzen denean.
–Ikasi duen jendearen poza...
–Ala da. Onera datoztenek, emen izango ditue liburu batzuk, lehen, bigarren edo irugarren maillakoak. Ar dezazkete eta iardun.
-Eskerrikasko, Joxe Miguel. Zorionak zuen lanagatik
Errialde

Gibel-urdiña (Russula vesca)
Karraspina (Morchella costata)
Lanperna Orixa (Amanita gemmata)
Helvella crispa
Esnato (Lactarius volemus)
12

GaiezGizarteaIngurugiroaNaturaBesteak
GaiezGizarteaientziaTaldeak
PertsonaiazLARRAÑAGA5
EgileezHERRIALDE1Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude