Fantasia bat haurrei, musika klasikoaren ardatzean
Haendel, Bach, Mozart, Vivaldi... haurrentzat ere izan daitezke, zergatik ez? Publiko espezifikoa izan ohi du musika klasikoak, baina ate gehiago ireki ditzake antzezlan edo ikuskizun berezi bihurtuta. Euskadiko Orkestraren Musika Gela egitasmoa Pantomima ikuskizuna eskaintzen ari da urtarrileko azken egunetan. Gipuzkoako 3 eta 6 urteko 2.000 haur hartu ondoren, hamabost saiotan, familiei deialdi zabala egin diete astebururako: urtarrilaren 27an Donostian, eta 28an Gasteizen.
"Pertsona bat lo dago aretoan; beraz, isilik sartu”, agindu die Euskadiko Orkestrako langile batek autobusetik astrapalaka jaitsi diren dozenaka haurri. Irakasleek taldetxoak osatu dituzte, eta mezua errepikatu dute. Ilaretan jarri dira guztiak, zintzo-zintzo. Harridura handiz begiratzen diote inguruari.
Nahaspila handirik sortu gabe sartu dira guztiak aretora eta koskatxoetan eseri. Segituan jabetzen da bat: ohiko eszenario formatua irauli dute, ikuskizunerako ongi pentsatuta. Musikariak normalean egon ohi diren lekuan, ilarak pisuka bereizten diren anfiteatroan, jazarri dira ikusleak. Eta behean, eserlekuen zerogarren ilara litzatekeen horretan muntatu dute behin-behineko agertokia. Beraz, behetik gora beharrean, goitik behera ikusten dira antzezleak; 3 eta 5 urtekoen gorputzean jarrita, pare-parean, eta gertu.
Gizonak lo jarraitzen du ohean. Eta, bera jabetu gabe, gelan sartu zaio musikari banda txiki bat. Haendelen Trio sonata-ren lehen doinuek esnatu dute, ordea. Goxo, hasieran, ametsetan ari zela pentsatu du, eta segituan hasi da izaren azpian ezkutatu nahian. Zalantzati gero, burua ateratzeari ekin dio, eseri da ohean, ileak tente-tente dituela, eta Bach-en Arioso entzunda begiak irekitzen ahalegindu da. Ezinezko zaio, baina. Barrez hasi dira hainbat haur.
Ez dakigu nor den gizonezkoa. Hainbatetan galdetu diot hortaz eta eszenaren kokapenaz neure buruari, baina gehiegi konplikatzen hasi aurretik, hobe da pausu bat atzera ematea eta, zer dakit, umeen posizioan jartzea. Logelan dagoela deskribatu, baina baliteke, zergatik ez, presondegi batean kokatzea, eta guardiak borra kolpez esnarazi beharrean, gaurko egun honetan bederen, musikari finen doinuek ematea egun on-ak. Bakoitzak sortuko zuen bere istorioa, eta garatu bizipena, gidoigileak osteko solasean aipatu moduan.
Dakiguna da gizona, behin esnatzeko prozesua gauzatutakoan, mini-orkestra horretara batu dela musikari gisa. Baina ideiarik ere ez dauka musikaz. Kutxa magikotik atril bat hartu, eta biolina zelakoan, hura jotzeko keinuak egiten hasi da. Lehenbiziko ilaretakoek ohartarazi diote hori ez zela biolina. Gauza bera egin du beste hainbat instrumenturekin. Baita inspektorearena egin ere, triangelua hartuta, eta The Pink Panther kantu mitikoaren presentzian. Haur bat oholtzaratu du, eta imintzioka-edo, haur beso guztiak gora, behera, ezker-eskuin aritu dira.
Interakzio eta estimulu askoko goiza izan dute haurrek, baina ondo pasa dute; ikusten zitzaien aurpegian. Musika klasikora gerturatu eta ikuskizun ederraz gozateko parada izan dute.
Mikel Cañada, gidoigilea: "Bizipen propioa garatzen du haur bakoitzak"
Prestaketa lan handia eskatzen du ikuskizunak, lehen aipatu didazunez.
Helduei, musikari talde on bat jarriz gero, ia edozer gustatu ahal zaie. Baina oso zaila da 3 eta 6 urte arteko haurrei programazio egokia eskaintzea. Ikuskizuna barrutik sentitu behar dute arretari eusteko. Lan handia egin dugu Gorka [Ganso] aktorearekin, pentsatu dugu abestien aukeraketa, haien iraupena, iraupen osoa, kokapena...
Zein funtzio betetzen du Musika Gela proiektuak?
Unean unekoari begiratzen diot nik. Gaur hona etorri diren 200 umeak ez ditugu "konbentzitu" edo "fitxatu" nahi etorkizunean gure publiko izateko. Agian gustatuko zaie noizbait, edo agian ez. Helburua da orain, eta etortzen diren aldiro, zuzeneko ikuskizun batez gozatzeko aukera eskaintzea, eta dibertigarria izatea.
Eta gozatu dute...
Ume bat asko emozionatu dela esan berri dit irakasle batek, ez zuela antzezlea lotara sartzerik nahi bukaeran, ez zuela ikuskizuna amaitzerik nahi. Bakoitzak bere erara bizi du; bizipen propioa garatzen du haur bakoitzak. Hori da ederrena.
Musika klasikora gerturatzeko modua ere bada, ezta?
Programazioa ikusita, kantu-zerrendari erreparatuta, ez dirudi haurrentzat eginda dagoenik. Haendel, Bach, Mozart, Vivaldi... Gure zeregina konpositore puska horiek haurrengana gerturatzea da. Eta esan genezake entzun dituztela, behintzat. Jakina, ez dizkiegu irakatsi nahi musika barrokoaren estiloak eta abarrak, baina belarritik sartu zaie gutxienez, eta aktore batez lagunduta, disfrutatu dute.
Irratian entzun dut hezkuntza gai bat, pentsarazi didana. Eta neure buruari galdetu diot: "Guk, Euskadi Orkestra gisa, ez badugu hau egiten, nork egingo du?". Jakina, bada jende gehiago antzerako ikuskizunak egiten dituena, baina geuk abantaila handia daukagu: Euskadiko Orkestrako musikariak dauzkagu.
Ikastetxeekin elkarlan handia daukazue.
2007an hasi ginen haiekin –lehenagotik egiten dira familia-kontzertuak, haurrei zuzendutakoak–. Urtero-urtero ikastetxe berberak etortzen dira hona, eta hainbat ikuskizun egiten ditugu adin tarte ugarirentzat. Beraz, 15 urte dituztenerako, ikasiak akaso ez, baina hainbat kontu entzunak izango dituzte.
Horrez gain, irakasleei gida didaktikoa bidaltzen diegu saiora etorri aurretik, ikasgelan presta dezaten, hainbat bideo, audio, koreografia eta proposamenez jantzia. Pozgarria da emaitza: hona etortzen direnerako badakite arpa edota biolina identifikatzen.
Kursaal Eszena
Non: Donostiako Kursaal Jauregian
Noiz: 2025eko urri eta abendu artean
----------------------------------------------------------------------------------
Uda azkar pasatu zaigu, oraindik buruan ditugu Musika Hamabostaldian gozatu ditugun kontzertu zoragarrien... [+]
Les Concert des nations, La Capella nacional de Catalunya orkestra sinfonikoa
Zuzendaria: Jordi Savall
Abesbatzen prestaketa: Lluís vilamajó
Egitaraua: Mendelssohnen lanak
Non: Kursaal auditorioan (Donostiako Musika Hamabostaldia)
Noiz: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons. Donostiako Orfeoia.
Koru zuzendaria: Esteban Urzelai.
Bakarlariak: Julia Kleiter (sopranoa), Christian Gerhaher (baritonoa).
Egitaraua: Mendelssohn eta Brahmsen lanak.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.
Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Zer: Euskadiko Orkestra
Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza
Zuzendaria: Gorka Miranda
Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]
Azken urteotan egin dudan bezala, Musika Hamabostaldiak 86. ediziorako prestatu duen egitarau ederra ikusita, nire iradokizun eta gomendio bereziak egiten dizkizuet.
Egia esan, eta ia beti gertatzen den bezala, oso zaila da kontzertu batzuk nabarmentzea, horiek guztiak... [+]
Jon Esnaola (Tolosa, Gipuzkoa, 2000) konpositoreak Eusko Ikaskuntzaren saria jaso du joan den apirilean, Nestor Basterretxearen omenezko LUUR obrarengatik, eta lan horixe bera joko du Euskadiko Gazte Orkestrak orain, uztailaren 11tik 15era, EAEko hiriburuetan eta Hondarribian... [+]