“Badira behin gure lana entzunda izena jarri diotenak jasaten duten indarkeriari”

  • Zilindro handiko motoak atsegin ditu Ainara Garcia Goitiandiak, eta bere egunerokoa ere zilindro handiz bizi du, abiadura eta erritmo handian. “Zeozer txarto dagoela” pentsatzen zuen jada txikitatik. “Zergatik da baloia beti mutilentzat? Zergatik egon behar dugu emakumeok bazter batean, kromoetan olgetan?”. Goitiandiak “feminista erradikal” gisa identifikatzen du bere burua, amorruz bizi baitu emakume izan edota sentitze hutsagatik zapaldua izatea. Langile klaseko familia batean hezi eta hazia, hegan egiten ikasi du, eguneroko ametsak erronka gisa hartu eta poliki-poliki bere proiektua sortuta: www.sorginkeriairratia.eus.

"Feminista erradikalak gara, ez mutur batekoak ala bestekoak garelako, zapalketaren muineraino joaten garelako baizik". (Argazkia: Hodei Torres)
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Podcastak oso modan daude.
Guretzat moda baino askoz ere gehiago da. Une latzetan beti pentsatu izan dut zeinen garrantzitsua den umorea. Emakumeok umorerik gabe hil eginen ginatekeela uste dut, hamaika zapalkuntzari aurre egin behar izaten baitiogu egunerokoan. Horiek denak umoretik lantzea eta eraldatzea errazagoa dela pentsatzen dugu, eta dibertigarria da.

Libertad Daganzorekin batera egin dut lan, bikote ederra osatzen dugu, irri eginez kontzientzia ere sortzen dela uste baitugu biok. Emakumeekin eta emakumeentzat egiten dugu irratia, feminismo erradikaletik. Egun, emakumeek espetxeetan duten egoera ikertzen ari gara, eta umore puntu batekin lantzen ez badugu gaia, egoera zinez tamalgarria azaleratuko genuke, hala delako. Baina geure buruaz guk bai egin dezakegula barre, eta ez gizonek haien gizonkeriaz.

Besteak beste, umeen ipuinak larrutzen dituzue.
Lan asko dago esparru horretan. Pentsa, orain Sirenatxo atera dute berriz, sirena bera arrazializatua da eta jendeak “iraultzaile” gisa hartu du orokorrean, baina esklabo izaten jarraitzen du oraindik. Kondaira guztiz patriarkala da, eta arazoa ez da zuria ala beltza izatea. Azal beltzekoa bihurtu delako modernoak eta inklusiboak ote gara orain... Bere ahotsa, buztana eta erreinu osoa galtzen jarraitzen ditu gizon batengatik. Hori da mezua, eta ez besterik.

Gu Ursula sorginaren alde gaude; bera da sirenatxoari aurre egiten dion bakarra.

Erromantizismoan, ordea, sorgina beti gaizto...
Ursula lodia da, itsusia, azala morea du eta karrankaria da. Irudi horrekin, nola izanen da haurren gustukoa? Eta uste duzue berak dituen botereekin, argal, polit eta zuria izatea ezinezkoa zaiola? Berak nahi duelako da morea, itsusia eta ubela.

Ederra eta piztia klasikoa ere oso gogorra da: zahar edo agure batekin ezkontzen dira neska txikiak, eta edertasuna barruan dagoela esaten zaie. Imajinatuko genuke alderantziz izango balitz? Oso mezu gogor eta gordinak dira, arriskutsuak. Ipuin hauek larrutu eta diren bezala kontatu behar dira.

Podcasta eraldaketarako bidea izan daiteke?
Jakina. Orain arte egindako ibilbidean denetarik ikusi dugu eta gauza asko heldu zaizkigu. Jendeak babesa eman digu eta gurekin asko ikasten duela esan. Badira emakumeak behin gure lana entzun ostean izena jarri ahal izan diotenak oharkabean jasaten ari ziren indarkeriari. Modu dibulgatiboa da geurea, eta zabaldu behar dugu, izenik ez duena ez baita existitzen. Guk informazioa eskaini eta eraldatu egin nahi dugu feminismotik. Indarkeria mota asko ezin izan dugu izendatu denbora luzeegian.

Politikoki zuzena da “feminista erradikala” izatea?
Feminista erradikalak gara, ez mutur batekoak ala bestekoak garelako, zapalketaren muineraino joaten garelako baizik. Duela 50 bat urte sortu zen egungo feminismoaren olatua sexu askatasunaren ildotik, eta bulkada horretan sortu zen feminismo erradikala: prostituzioaren abolizionista, generoaren abolizionista... Edozein salerosketaren abolizionista. Ni horrekin identifikatzen naiz. Langile arrunta ezin da saldu edo erosi, eta emakumea bai, amodioaren eta sexuaren izenean? Beste kolektibo batzuetan permititzen ez dena, emakumeekin egiten da.

Sorginkeria Irratia izena ez da kasualitatea, ezta?
Akelarrearen kontzeptua oso zikinduta ikusten da gizartean, eta guretzat akelarrea emakumeen batasuna da, batzarra, gure minak, gogoetak, irriak eta jakintzak partekatzea ahalbidetzen duena. Hori zen lehen ere, baina zikindu egin da, eta hitza garbitu nahi dugu proiektu honen bidez. Sorgina ez da hitz itsusia; hitz ederra da, eta akelarrea ere bai. 

Sorgin eskola ere baduzue.
Podcastarekin hasi ginen baina harago joateko aukera ikusi orduko aurrera egin dugu. Berriki, unibertsitate ikasketak egiten ari diren emakumeentzako formakuntzak eskaintzen ditugu gerta daitekeen indarkeriaz ikas dezaten. Kontzientzia feminista handiko emakume gazteekin lan egiteko aukera dugu, eta esan dezakegu Euskal Herrian emakume feminista kontzientziatu eta formatuak ez direla falta, zorionez.

Sorgina erratzarekin ala erratzik gabe?
Erratzarekin, dudarik gabe. Baina erratza ez zaborra garbitzeko, hegan egiteko baizik. Gure entzuleei, irratian, erratza hartzeko aukera luzatzen diegu, gure egitasmoa babesteko modu bat delako. 

Ardi beltza

Haur zela, “gizonen jokabidea” zuenean, gizarteak zuzendu egiten ziola sentitzen zuen. Ardi beltza sentitzen zen sarri. Berak nahi zuena egiten segitzen zuen, ordea. Etxekoen gainetik, lagunen gainetik, munduaren gainetik... “Munduak egunero erasotzen gaituela sentitzen dugunean, oso bakarrik sentitzen gara”, azpimarratu du, “Feminismoa aurkitu arte, noski”. Mugimendu feministako kidetasuna atsegin du. Ahizpatasunean ibiltzen da gustura, eta garaian eskas zituen aliatuak ez zaizkio falta gaur egun. Jada ez da ardi beltza.

 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


2025-07-23 | June Fernández
Meloi saltzailea
Duintasuna

Langabezian geratu nintzen 24 urterekin, eta ezagun batek lan xelebrea eskaini zidan: ezkondu aurreko despedidak antolatzea. Logroñoko bere enpresa hedatu nahi zuen beste hiriburuetara, tartean Bilbora. Ezkongaien lagunen deiak jasotzen nituen, eta askotariko jarduerak... [+]


Gorputz hotsak
“Angustia handia sortzen dit ezer ez ikustera iritsi ahal izateak”

Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]


Musikaren analisi feministak
Orbain bizien oinordeko, lerroarteak zabaltzeko

Bizi-biziak dira oraindik musikan dabiltzan emakume eta genero disidenteen azalean bizi izandako indarkeriaren orbainak. Ugaritu dira, halaber, orbain horiei buruzko ahotsak komunikabideetan, ikerketetan zein hainbat ekimenetan. “Asko dago egiteko oraindik”, diote... [+]


Laura Macaya
“Indarkerian esku hartzeko marko hegemonikoek ez diete onik egiten emakumeak suspertzeko prozesuei”

Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]


Iñaki Mujika ('Handbike' txirrindularia)
“Uste dena baino askoz hobeto bizi zaitezke gurpildun aulkian”

Motorrez gainezka dago Iñaki Mujikak Altsasun duen tailerra. Ilaran daude denak, baina bada barreneko gelaxka batean aparte gordetako bat. Mujikak beretzat egokitu nahi duen motorra da. 2021ean igo zen azkenekoz motor gainera; istripu larria izan zuen moto-kros zirkuitu... [+]


Emakume sexualizatuak oholtzan eta Arrigorriagako polemika: askatasunaren eta eredu patriarkalaren artean

Norbere gorputzaren gaineko erabakiez, estetika heteropatriarkalaren morrontzaz, kontraesanez eta musikaren industriaz solastatzeko baliatu dugu Arrigorriagako polemika: herri horretako jai batzordeak Vulkano orkestra festa-egitarautik kentzea erabaki du, ikuskizuneko... [+]


ZERO CHOU
“Pertsona homosexualak eta tradizioa adiskidetzea nahi dut”

30 urte baino gehiago daramatza Zero Chou zinemagile taiwandarrak istorioak kameraren atzetik kontatzen, bai zinemarako, bai telebistarako. Aurten, Zinegoak jaialdiaren 22. edizioko ohorezko saria jaso du.


Kriminalizazioaren gainetik Lurrezko herria

Euskal Herrian zein munduan, gero eta ugariagoak dira lurraren defentsan sortzen diren mugimenduak, bizitzari eusteko ezinbestekoa den lurraren balioa aldarrikatzen dutenak. Borroka hauek ez dira soilik erresistentzia; itxaropenaren eta konplizitatearen oinarri ere bihurtu dira... [+]


Gorputz hotsak
“Drag-ari esker deskubritu nuen pertsona trans bat nintzela”

“Bohemioa”, “poeta”, “mozkorra” eta “amodioaz maiteminduta” dagoen drag bat da Travis Tea (2024, Travistonia planetakoa). Autopertzepzio bat dela dio, eta kanpotik “talenturik gabeko eta antigoaleko poetatzat” dutela... [+]


2025-07-09 | June Fernández
Meloi saltzailea
Jimenez Escudero

1925. urtea izango balitz, akaso emakume erraketistak izango lirateke Zeruko Argiako aktualitate orrialdeetako protagonistak. Agian haien kirolari merituak goraipatzeko, agian feminitate arauak desobeditzeagatik seinalatzeko. Nire buruari agindu diot haien izenak memorizatzeko... [+]


Hizkuntza inklusiboak “ikuspegi berdinzaleagoa” garatzen laguntzen du, ikerketa baten arabera

Emakundek babestutako Hizkuntza aldaketa sozialerako tresna: hizkuntza inklusiboaren erabileraren ondorio batzuen azterketa teorikoa eta enpirikoa ikerketak ondorioztatu du hizkuntza inklusiboa erabiltzea garrantzitsua dela genero ezberdintasunak ez areagotzeko.


2025-07-07 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Jaiak ere, gizonenak?

Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]


Eguneraketa berriak daude