Arriskuarekiko maitasuna
1909an argitaratu zuen Filippo Tommaso Marinetti artista italiarrak Manifestu Futurista. Testu hartan “arriskuarekiko maitasuna, energiaren eta ausarkeriaren ohitura [...] Ausardia, adorea eta errebolta gure poesiaren funtsezko elementuak” zirela aldarrikatu zuen. Argitaratu zen garaian baino, urte batzuk geroago izan zuen arrakasta testuak, 1920ko hamarkadan, Gerra Handia eta munduko gripe pandemia iraganeko kontuak zirenean. Gizartean, bereziki burgesiako kideen artean, bizi pultsioak gogor jo zuen eta hedonismoarekiko jarrera kamikazea hedatu zen. Kontsumo gizarte kapitalista izan zuten erregai eta gizarte tradizionalaren konbentzioak jomuga. Espiritu eta garai hori ditu aztergai Urte eroak. 1920ko hamarkada erakusketak.
Urte eroak.
1920ko hamarkada
Noiz: maiatzak 7 / irailak 19
Non: Bilboko Guggenheim museoa
Izenburu topikoa du eta garai horri ezarri zaizkion topiko -batzuetatik- ihes egiten duen arren, ohikoak diren erreferenteak aipatzen ditu. Topikoak ere historia errepikatu egiten dela dio eta hala da erakusketan. 1920ko hamarkada mende honetakoarekin parekatzen da behin baino gehiagotan eta antzekotasunak agerikoak dira. Hala ere, diskurtso hegemonikoan zirrikitu batzuk sortu eta garai hartako bi aldeak erakusten ditu. Zazpi multzotan antolatutako 300 artelanetik gora erakusten dira. Zazpi ikuspuntu garai baten argazkia osatzeko: teknologia, aisia, arkitektura, moda, sexualitatea, gorputza eta komunikabideak. Askotariko ikuspuntuak oso modu erakargarrian aurkeztuta. Erakusketa ikusi ondoren abiaduren sentsazioa geratzen da, arriskuarekiko maitasuna zuen gizarte burgesaren irudikapen bikaina egin denaren seinale. Bizitza erre nahi zuten gizaki haiek. Heriotza, miseria eta hondamendiak hurbiletik bizi izan zituzten eta bazekiten, nolabait, iluntasun hura guztia itzul zitekeela.
Manifestu Futuristan aurrera egin ahala ideia ilunekin egingo dugu topo: “Gerra –munduko higiene bakarra–, militarismoa, abertzaletasuna [...] Edozein eratako museo, liburutegi eta akademiak hautsi nahi ditugu, eta moralismo, feminismo eta zitalkeria oportunista edo utilitarista guztien aurka borrokatu”. Modu berean, urte eroek ere beraien alde iluna zuten. Gerraren bortizkeria eta kapitalismoaren gehiegikeriak latente zeuden bizipozaren azpian. Kontsumoaren azal meheak ezin zituen orbainak ezkutatu. Indarkeria horrek lekua du erakusketan. Leku txikia, aukeran, garrantzia agerikoa baita, are gehiago pribilegiatu gutxi batzuen festaren biharamunak ekarri zituen garai ilunen jakitun garelako.
Donostian jaioa, urte mordoxka bat Alkizan eman zituen bizitzen, baserri batean. Inguratzen zuen naturak lilura sortzen zion. Margolari gisa egin da ezagun, nagusiki.
Zirrara eta pasioaren eroale da Arantxa Orbegozo Txitxi (Tolosa, 1962). Bizitza darama eskuetan eta hura eskaintzen dio zuzentzen zaion edonori. Atleta izan da, txirrindularia, eta bere buruari proposatu dizkion beste hainbat diziplinatan aritua. Hala eta guztiz ere, benetan... [+]
Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]
Otsailaren 23an abiatu ginen Zaragozara (Aragoi) lagun bat eta biok. Bera Haur Hezkuntzako maistra eta ni literatur dinamizatzailea. Album! elkarteak (haur eta gazte literatura argitaratzen duten argitaletxe independenteak biltzen dituen egitura) antolatutako ikastaroak gure... [+]
Interneten oinarria duen argazkigintza lehiaketa batean, 1839 Color Photography Awards delakoan, tranpa gertatu da. Kategoria berezia sortu zuten 2024ko ediziorako, Adimen Artifizialeko irudiak aurkeztekoa, eta irabazleak tranpa egin zuen, argazki erreala aurkeztuta irabazi zuen... [+]
Euskal Herriko kobazuloetan Madeleine aldiko (duela 18.500 eta 13.500 mila urte bitartekoak) labar-artea metodo konputazionalak konbinatuz aztertuta, ezaugarri espazialen eta ikonografikoen arabera bereizi dituzte irudiak, eta ondorioztatu dute lau multzotan bana daitezkeela.
Askotariko diziplina artistikoetan aritua, sona handikoa bai Euskal Herrian eta bai nazioartean, sortzez Alkizakoa zen semea igande honetan hil da bihotzekoak jota. Ur-Mara museoaren sortzaileetako bat izan zen, Thoreau espazioaren sorreran ere aritu zen eta Dantza filmean egin... [+]
Beste hainbat emakume artistaren gisara, Elsa von Freytag-Loringhoven (1874-1927) abangoardien historia ofizialetik erabat ezabatu zuten, bere jardun artistikoaren muina, sutsua bezain berritzailea izan arren.
Oihal fabriketako emakume langileak eta bertsoa josi ditu Emakumeen haria ekimenak. Ekainaren 7an izango da Villabonan. Bertaratzen denak ezagutuko du egun Bertsozale Elkartearen egoitza den Subijana etxea iraganean oihal fabrika izan zela; entzun ahalko ditu bertan lan egin... [+]
Gaur 100 urte beteko zituen Nestor Basterretxeak (Bermeo, 1924 - Hondarribia, 2014). Hamaika lanetan nabarmendu zen, eta hamaika bider mintzatu zen ARGIArekin. Pasarte interesgarri batzuk ekarri ditugu hona.
Martxoan Iruñean egin zen liburu denden kongresuan ezagutu nuen Elisabeth sortzaileen lana pasioz defendatzen Adimen Artifizial sortzailearen aurrean. Handik gutxira elkarrizketa egiteko gelditu ginen Bolognako Liburu Azokara eta Kolonbiara joan aurretik. Aitortzen dut... [+]