Herriko artzaintzari eta ondareari duen balioa emateko lanean
Tokiko garapenari begirako dinamika desberdinak abiatu ditu azken urteotan Berastegiko Udalak, herritarrekin elkarlanean. 2019an "Berastegi, herri kuttuna" marka sortu zuten, baina marka hutsean gelditzerik ez zuten nahi, eta dinamikari jarraipena eman eta lanketa zehatzak abiatu dituzte orain hiru alorretan: herriko artzaintzaren eta gaztaren kulturan, bertako produktuenean eta herriko ondareari lotutakoan. “2019an proiektua abiatu genuenean, Josu Ozaita antropologoaren eskaintza jaso genuen, bertako artzaintzaren inguruko azterlan bat egiteko, potentzialitatea ikusten ziolako”, azaldu du Amaia Azkue Eizagirre alkateak. Eskaintza onartu eta lanari ekin zioten.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Berastegik artzaintzarekin eta gaztarekin historikoki eta gaur egun duen lotura jasotzea da lehen lan-ildoaren helburuetako bat. Horretarako, herriko egungo artzainekin eta adineko jendearekin elkarrizketak egin dituzte, haien testigantzak biltzeko. “Dokumentatzeko helburuarekin hasi ginen, baina ikusi dugu gaiak askorako ematen duela, eta azkenean, bildutakoa liburu batean jasotzea erabaki dugu”, dio Azkuek. Udazkenera begira aurreikusten dute lana argitaratzea; momentuz, landa-lana egina dute eta zuzenketa prozesuan ari dira Ozaitaren eta Zura komunikazio taldearen laguntzarekin. Iraganera begiratzeaz gain, gaurko errealitateari arreta jartzea eta etorkizunera begirako hausnarketa bultzatzea ere izanen da liburuaren helburua.
Artzaintza eredu txikia da Berastegin nagusi, kasu gehienetan osagarria dena. “Gehienak afizioz ari dira gaur egun, baina azterketan ikusi dugunez, zenbatzea oso zaila izan arren, ekonomian eragin handia du”, dio alkateak. Gainera, artzainek herritarrei eskaintzen dizkieten elikagaiez gain, larreak eta paisaiak txukun mantentzeko egiten duten lanari ere garrantzia eman nahi izan diote. Behin liburua argitaratzean, artzain-mahaia sortzea izanen da hurrengo pausoa. “Herriko artzainek osatutako taldea izanen da, haiek erabakitzeko alor horretan zein bide hartu eta zein pauso emanen ditugun Berastegin”.
Bertako produktuak eta herriko ondarea
Artzaintzarenarekin batera, bertako produktuak eta herriko ondarea dira tokiko garapenaren inguruan esku artean dituzten beste bi lan-ildoak. “Herriko ekoizleekin biltzea eta horiek entzutea izanen da lehen lana”, dio Azkuek. Tokiko produktuen inguruan lanketa konkretuak abiatzeko ezinbestekoa zaie lehenik herrian zer ekoizten den, nola eta zenbat jakitea, eta momentuz horretan ari dira. Datu bilketa hori egin ondoren, lan-orri bat osatuko dute. “Eskolako jangela proiektuarekin ere bagabiltza, horretara bideratzeko lokala badugu, baina noski, lehenago zein aukera ditugun aztertu beharra dugu”, gehitu du.
Azkenik, herriko ondareari garrantzia emateko ekimenen artean, hiru ibilbide markatu eta homologatu dituzte azken hilabeteotan, eta aurrera begira gazta-tertuliak egitea dute asmo: world-cafe-ren egokitzapena litzateke, herriko ondarearen inguruan hausnarketa talde bat sortu eta dinamika bat abiatzeko.
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]