Nafar Pirinioetako garagardo artisaua
Uda-giroa iritsi eta terrazak betetzen hasi diren honetan, garagardorik ez da falta mahai gehienetan. Eta betiko garagardo enpresa handien partez, geroz eta artisau garagardo aukera gehiago ikusten da denda nahiz tabernetan; horren erakusle dira Euskal Herriko hamaika txokotan sortu diren garagardo ekoizpen txikiak. Nafarroako Pirinioetan, Burgin, duela bost urte inguru sortu zuten Xorta enpresa bi kidek, baina urtarrilean jabe aldaketa eman eta eskualdeko bost gazte sartu dira proiektuan orain. Ahalik eta modu jasangarrienean ekoitziz bizibidea ateratzea dute helburu. Azken batean, Pirinioetan lan egiteko eta bizitzeko apostua da Xorta proiektua.
Bost sozio badira ere, bi dira soldatapean dauden langileak momentuz. “Koinata eta biok langabezian geunden, eta norbaitek gu kontratatzeko esperoan egon beharrean, guk geuk zerbait martxan jartzea pentsatu genuen”, dio Jox Ubau Galartza egitasmoko kideak. Garagardoa beharrean beste proiektu bat izan zitekeela dio gazteak; berdin zitzaien gazta, arrautzak, barraskiloak edo beste zerbait ekoiztea. Baina garagardozaleak izanik eta Xorta abiatu zuten kideek uzteko asmoa zutela jakinik, ez zitzaien ideia txarra iruditu horretan buru-belarri sartzea.
“Gure garagardoa erabat artisaua da, falta zaigun bakarra garagarra eta lupulua guk geuk ekoiztea da”, dio garagardogileak. Prozesu osoa beraiek egiten dute Burgiko poligonoan duten gunean, eta lehengaiak ere hurbiletik eskuratzen saiatzen dira. “Lupulua, adibidez, Erriberriko gazte bati hartzen diogu, eta botilak Mendabiatik ekartzen ditugu”, dio. Bertako garagarra eskuratzea zailago zaiela onartzen du gazteak, baina Euskal Herrian enpresa txikiak egon badaude, eta pixkanaka horiei hartzen hastea dute asmo. “Oraindik sozio zaharrek egiten zuten bezala ari gara ekoizten, baina pixkanaka guztia edo behintzat gehiena gertuko gaiekin egitea da burutan daukaguna”, gehitzen du.
Pirinioetan ekoitzi eta bertan kontsumitu
Pandemia dela-eta gutxiago ari dira ekoizten hilabeteotan, tabernak eta jatetxeak itxita egon direlako. "Normaltasuna" bueltatzen doan heinean, ordea, astean 700 litro inguru ekoiztea da haien asmoa. “Botiletan eta barriletan saltzen dugu garagardoa, batez ere hemen, Erronkariko eta Zaraitzuko ibarretan, baina Iruñeko zenbait tokitan ere bai”. Azoketan ere ibiltzen dira Xortako kideak, eta Burgiko poligonoan asteburutan irekitzen duten kañerodun terraza bat ere badute. Nabearen alokairuaz kexu dira gazteak, Nafarroako Gobernuaren zerbitzu baten bidez baitute alokatuta, eta prezioak Iruñekoen parekoak direla diote. “Gazteok hemen bizitzen gelditzea nahi badute, gehiago lagundu beharko lukete”, dio Ubauk.
Momentuz, zazpi garagardo mota ari dira ekoizten: horia, tostatuak, APA (American Pale Ale) eta IPA (Indian Pale Ale) motakoak, eta beltza. “Geroz eta fama handiagoa hartzen ari dira garagardo artisauak, eta jendearen mingainak ohitzen doaz pixkanaka. Azkenean, betiko garagardoak hilda daude. Zer esan nahi dudan horrekin? Beti berdin daudela, legamiak-eta ez direla aldatzen. Artisauak bai, hauek bizirik dauden garagardoak dira”, amaitu du.
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]