Artisau arrantzaleak eta haien ondarea kolokan

  • Elikadura burujabetzaz eta agroekologiaz hitz egitean lurra eta landareak datozkigu burura gehienetan, baina, zer ari da gertatzen arrantzarekin? Ondarroa 12 Milia elkarteak urteak daramatza itsas kontserbazioaren eta artisau arrantzaren alde lanean, formazioak eta ekimenak antolatzen. Orain, Bizilur Lankidetzarako eta Herrien Garapenerako Erakundearekin elkarlanean, beste proiektu bat jarri du martxan: Itsasoiko. Gure kostaldeko portuetan eguneko artisau arrantza desagertzeko arriskuan dagoela ikusita, zerbait egitea erabaki dute.


2021eko maiatzaren 27an - 05:14
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

“Artisau arrantzaleak egunero ateratzen dira itsasora, eta arte txikiez baliatuz harrapatutako gertuko arraina dakarte portura”, azaldu du proiektuko kide den Eneko Batxillerrek. Gehienek autonomoki egiten dute lan, haien ontzien jabe dira eta bakarrik edo bizpahiru lagunekin aritzen dira. Azken urteotan, baina, nabarmen egin du behera eskala txikiko arrantza eredu horrek, eta zenbait portutan desagertzera ere iritsi da, arrantzaleak eta horien atzean zeuden ogibide asko galduz. “Arrazoiak arrazoi, kontua da ondare kultural handi bat ari garela galtzen”, gehitu du kideak.

Elikadura burujabetza pixkanaka eta pauso txikiz bada ere bere tokia irabazten ari den garaiotan, geroz eta arreta handiagoa jartzen dute kontsumitzaileek lurreko produktuak non eta nola ekoitzi diren jakiteko. Itsasotik datozenen kasuan, ordea, ez da gauza bera gertatzen: “Baserriko produktuak ongi identifikatzen ditugu eta kontsumo taldeak lan handia ari dira egiten. Bada, arrantzaren inguruan ez dago ia ezer". Hutsune hori betetzeko helburuarekin abiatu dute Itsasoiko proiektua; bertako eta sasoiko arrainaren kontsumoa ere elikadura burujabetzaren estrategian txertatzeko asmoz.

Lanketa instituzionalaz gain, formakuntza eta herri aktibazioa

Hiru ardatz nagusiren baitan ari dira lanean proiektuko kideak. Lehen helburua bertako eta sasoiko arrainaren eta honen arrantzaren inguruan sentsibilizazio materialak sortzea da. “Denok dakigu legatza zer den, baina badira beste espezie asko ez hain ezagunak eta gure portuetan asko sartzen direnak”. Horregatik, sasoiko espezieen gida eta dokumentala eginen dituzte, egoeraren inguruan kezka zabaltzeko eta alternatibak aktibatzeko. Bigarren ardatza kostaldeko herrietan ekimenak egitea da; Mutrikun, esaterako, eguneko artisau arrantza identifikatzeko zigilu bat jarri dute martxan. Ekimen horiek bultzatzeko ezinbestekoa da tokiko instituzioen laguntza, eta horixe bera da hirugarren ardatza: hurbileko instituzioekin lanketa amankomuna bultzatzea.

Eztabaida mahai gainean jartzeko eta herritarrak sentsibilizatzeko asmoz sortu da Itsasoiko. Norvegiatik datorren izokina edo bakailaoa erostea erabakitzen badugu, behintzat, arrantza eredu horren atzean dagoenaren jakitun izan gaitezela. “Inguraketa arrantza eta eredu handiagokoa ere hor daude, eta herria bertako arrainez elikatzeko horiek ere beharrezkoak dira. Hemen arazoa da orain arte bezala jarraituz gero, horiek bakarrik geldituko direla”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Baratzetik mundura
2025-07-23 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


2025-07-20 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


2025-07-14 | Garazi Zabaleta
Mustai Ortua
“Baratzetik bizitzea erronka da, batez ere jendearen kontsumo ohiturengatik”

Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]


2025-07-07 | Garazi Zabaleta
Larrinbarri
Ahabi ekologikoak Anbotopetik

Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]


2025-06-30 | Garazi Zabaleta
Oiartzun Burujabe
Auzolan praktikak herriko nekazari eta abeltzainekin

Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]


2025-06-23 | Garazi Zabaleta
Azpigorri
Bertako ahuntz arrazaren txorizoak

David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]


2025-06-16 | Garazi Zabaleta
Kimuak
“Bizirik dagoen landarea duzu ahoan ernamuin bat jatean”

Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]


2025-06-09 | Garazi Zabaleta
Basotxoa
Nafarroako ekoizle eta artisauen azoka berria Iruñeko Basotxoan

Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]


2025-05-26 | Garazi Zabaleta
Belardi
“Administrazioak egiten ez duenez, guk bultzatu dugu hiltegi proiektua”

2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]


2025-05-19 | Garazi Zabaleta
Ezpelzaintza 2050
Sitsak munduko ezpel baso handiena suntsitu ez dezan

Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]


2025-05-12 | Garazi Zabaleta
Ortulaguntza
Ekoizle txikiei arnas emateko lanpostu publikoa Debagoienan

Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]


2025-05-05 | Garazi Zabaleta
Amillubi
Udaberriko festa, agroekologia ospatzeko

Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]


2025-04-28 | Garazi Zabaleta
Oihanartia
Alpeetako hegoaldetik Nafarroa Beherera, abeltzaintza estentsibo eta dibertsifikatuarekin

Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]


2025-04-14 | Garazi Zabaleta
Dai Konbutxa
Konbutxa eta hartzituak bizibide

2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]


Eguneraketa berriak daude