Historiako 1. lezioa
Euskara erakusten dut Lapurdiko kolegio batean. Bueno, Euskara, eta Historia/Geografia. Bai, nazio-etiketarik gabe izendatzen dute (neutralitate itxura emateko, badakizue, unibertsaltasuna eta beste), baina goitik behera da frantsesa, Frantziakoa eta Frantziarena, munduaren gorabeherei ere Frantziaren ikuspuntutik begiratzen baitie, normala den bezala. Bai, makiabelikoa da horrelako ikasgai bateko irakasleak euskaldunok izan beharra, baina frantsesentzat borobila da diseinua: Frantziaren aldeko politika eta ideologiaren zabalkundea egitearen mesede ez ezik, eskertu ere egiten diegu, zer eta ikasleak frantsesteko lana euskaraz egiten uzteagatik.
Ez dakit, nik ez dut horrelakorik ezagutzen, baina ba omen da gure Herrian, diotenez, hezkuntza euskaldunon ikuspegitik irakasten (ahal) duen ikastetxerik. Bada, lerro hauetatik nire deia: prest daukat historia-lezioa, gure errealitatea ezagutu, interpretatu eta eraldatzeko euskaldun batek jakin beharrekoarekin xumeki osatua. Nik ezin diet ikasleei horrelakorik kontatu, baina beharbada zuek?
"Prest daukat historia-lezioa, gure errealitatea ezagutu, interpretatu eta eraldatzeko euskaldun batek jakin beharrekoarekin xumeki osatua"
Hasteko, berena Euskal Herria dela esan nahiko nieke, mundua jendeztatzen duten herri guzien arteko bat, eskubidea daukana hala izate hutsagatik bere lurraldean aske bizitzeko, eta kanpoko botere arrotzen injerentziarik gabe bere burua gobernatzeko. Horri independentzia ere esaten zaiola, eta horixe (baizik ez) dela autodeterminazio eskubideak herri bati aitortzen diona: burujabetza gauzatu ahal izateko behar duen askatasun-eskubidea, berez dagokiola.
Eskubide hori oinarrizkoa dela, hainbeste non eskubide funtsezko guzien arteko lehena eta gainerakoen baldintza gisa kontsideratua den nazioarteko zuzenbidean ere. Eskubidea edukitzeak ez duela esan nahi urratu ezin daitekeenik, urratua izatearen mehatxua delako hain zuzen, eskubide bat formulatu beharra justifikatzen duena, urratua izan ezean ez zaiolako eskubide bati aldarri egiten, ez dago-eta motiborik. Autodeterminazioa aktibatzen duen herriak, beti egiten duela eraso inperialista baten salaketa inplizituki, eta gure kasuan, Espainiak eta Frantziak gure aurka burututakoa.
Ezin direla eskubide funtsezkoak bozkagai ezarri, ez die-eta eragiten gehiengo-gutxiengo jokoaren logikak, noski. Erraza litzatekeela demografikoki handiagoa den herri batentzat tipiago baten aurkako inbasioa zilegitzea, aski bailuke bozka bat antolatu eta irabaztearekin. Bada ez, gehiengo baten babesarekin ere beti delitu da inperialismoa, eta beti antidemokratikoa. Erregimen bati ez diolako demokraziaren labela gehiengo batek ematen, giza-eskubideen errespetuak baizik.
Herriek defentsarako egitura politiko ahalik eta sendoenak eraikitzen dituztela, eta hala egin zuela gure Herriak ere, Nabarra erakunde gorena sortuz, geure buruari libreki eman diogun bakarra. Gurea, beraz, ez dela estaturik gabeko nazioa, indargabetuta egon arren estatu bat ez delako iraungitzen, eta gure atxikimendua zor diogula horregatik. Ez delako gauza bera Estatu propioaren aldeko borrokari ekitea sekula estaturik eduki gabeko egoera batetik, ala estatu baten jabe zarela. Agirre lehendakariak ere gure estatalitatearen jarraikortasuna baieztatu eta indarrekotasuna aitortu ziola, bere Euzkadiko Gobernua Nabarrako Erresuma historikoaren ondorengo katebegi gisa aurkeztuz.
Etxe baten jabetza-agiri gisa eskritura batek duen balio bera daukala estatu okupatuen kasuan, herri titularrak estatu horri egiten dion aitortzak. Nazioarteari erakutsi egin behar diogu horixe (baino ez) dela gure estatu zilegia, gatazka estatuen artekoa dela gure jokabidearekin frogatuz.
Ea zuek posible duzuen, zorte on!
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Sarriegi jokatzen dugu erreaktiboki Euskal Herrian eta Euskalgintzan. Albiste bat, elkarrizketa bat, epai bat, eraso bat. Ondoren, erantzuna. Tamalez, berriro ere inertzia berak nakar Ander Gurrutxagaren elkarrizketa euskarafoboa aztertzera. Gustura gelditu zen, tartean zera... [+]
Euskararen (euskaldunon) aurkako oldarraldiak ertz ugari ditu; horietako bat fronte mediatikoa da, Voxento taldea buru eta PSOE-CCOO-UGTko kide ezagunak ekintzaile nagusi. Sarri eskaintzen digute idatziren bat, barnera dezagun Euskal Herriko hizkuntza ofizialetatik zein diren... [+]
Hamar minutu igaro dira lur hartu dugunetik. Bizkaiko kostatik sartu, Leioa gainetik igaro eta gurpilek ordeztu dituzte hegalak Loiun. Bosteko ilaretan irten behar omen da hegazkinetik eta gu hogeita zazpigarrenean gaude zain. Estatubatuarren ikerlanek diote istripu bat egonez... [+]
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]