Elebiduna
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ane Garcia Lopezek opari bat egin digu. June Jordan (June Millicent Jordan, Harlem, New York, 1936-Berkeley, Kalifornia, 2002) ekarri digu Munduko Poesia Kaieretara, eta harekin batera bere ingeles beltza, bere Amerikako Jamaikako bisexualitatea, bere hanka bat han eta bestea hemen jarririk egotea, zapalkuntza familiar hori: “nire aita izan zen, eta zioen ni nengoela oker,/ mutikoa behar nuela berak bat nahi zuelako (mutikoa) eta/ azal zuriagoa behar nuela izan eta ile leunagoa behar nuela izan eta/ ez nuela mutikoekin burua galdu behar, baizik eta haietako/ bat izan behar nuela (mutikoa)”.
Aitak opatzen zizkion klasikoen liburuak, eta aita hark berak, akatsik txikerrenagatik, jo eta deitu ohi zion demonio isipu beltz madarikatua.
Zapalduen paranoiak. Sadikoenak eurak izan ohi dira maiz.
Baina June Jordanek, suertez, beste bide bat aurkitu zuen. The Progressive-n idazten hasi zen, maitasuna izan zuen gidari, Nikaragua, Hegoafrika, olatu askatzaileen gainean ibili zen beti, emakume izateagatik, beltza izateagatik, azkarra izateagatik, artearen zentzu politiko bat garatu zuen txiki-txikitxuterik. Ingelesa bera ere bere-berea du, berrogei milioi pertsonak hitz egiten duten ingeles Ebonics hori. Berkeleyko Unibertsitatean Jordanek eman zion berbakuneari behar zuen tornuia, arauak ezarriz, estandarra finkatuz. Ana Garciaren lanak izan bide du, zentzu horretan, testu bat ingelesetik euskarara ekartzea baino sakonagoa eta zailagoa, alegia, askapen lan bat ingelesarena eta are euskararena ere bai. Izan bide du itzultzea esklaboen harrotasuna galdu zen puntu hartara: “Hein batean hazi ginen/ esklabo-ontzi bat geldiarazi eta/ tripulazioa gidatu zuten heroiekin: Cinque, adibidez (Afrikako mende berriko buru baten semea),/ 1839ko/ Amistad altxamenduaren gidaria,/ esklabotzatik garaipenerako bidean/ kapitaina hil zuen,/ hil zuen sukaldaria, hartu zuen agintea”.
June Jordan haize erauntsia bezala sartuko zaizu kontzientzian, eta irudipena izango duzu poesia militantea irakurtzen ari zarela baina lirismoari uko egin barik, eta belarrira xuxurlatzen ari zaizkizula aspaldiko kontu ahaztu modernoak.
Ane Zubeldiak (Hondarribia, 1994) eta Eider Adeletxek (Pasaia, 1995) osatzen dute Mejillon Tigre kolektiboa. 2016tik 2019ra Autobiographikal saioa egin zuten, hainbat emakume poeten lanak biltzen zituen zuzenekoa; eta ordutik beste hainbat proiektu ere egin dituzte bakarka... [+]
Bidaide eta gogaide XVII. mendeko Arnaud Oihenarteren Atsotitzak eta neurtitzak liburuan kausitu dezakezu, eta bidean kausitu eta gustura ondoan harturiko bidai-lagunari erraten zitzaion "gogaide". Aurelia Arkotxak ekarri zuen gurera, Zubiburu solasaldian, hain justu... [+]
Gasteizko Gaztetxean batzen den Azpimarra irakurle taldeak antolatu ditu topaketak. Ostegunean stand-up ikuskizun batekin hasita, Xabier Montoiaren eta Maddi Sarasuaren arteko mahai inguruarekin amaituko dituzte jardunaldiak, osteko Azpimarraren poesia ekitaldi musikatuarekin.
Bidaide eta gogaide XVII. mendeko Arnaud Oihenarteren Atsotitzak eta neurtitzak liburuan kausitu dezakezu, eta bidean kausitu eta gustura ondoan harturiko bidai-lagunari erraten zitzaion "gogaide". Aurelia Arkotxak ekarri zuen gurera, Zubiburu solasaldian, hain justu... [+]
2014an sortu zuen Susa argitaletxeak MPK Munduko Poesia Kaierak bilduma, beste hizkuntza eta lurralde batzuetako poetak antologia-formatu zainduan euskarara ekartzeko asmoz. Ordutik, 53 kaier eman dituzte. 2021etik bildumaren zuzendaritzan ari dira Maialen Berasategi eta Isabel... [+]
2015eko urtarriletik maiatzera bitartean, 25 urterekin ikasketak amaitu ondoren, Irati Astobieta laguna eta biok Txilen, Argentinan eta Uruguain zehar ibili ginen Kalabazan Ibiltaria proiektuaren barruan. Poesia xuxurlatua tresna poetikoa baliatuz euskal poemak ahotik belarrira... [+]
Istorioetan murgildu eta munduak eraikitzea gustuko du Iosune de Goñi García argazkilari, idazle eta itzultzaileak (Burlata, Nafarroa, 1993). Zaurietatik, gorputzetik eta minetik sortzen du askotan. Desgaitua eta gaixo kronikoa da, eta artea erabiltzen du... [+]
Ekintzailetza modan dago. Kontzeptuak indarra hartu du eta hiztegi ekonomikotik askoz harago zabaldu da. Just do it: egizu, besterik gabe. Baina ez dezagun ahaztu: propagandaren mundutik dator leloa. Erosle-ekintzaile aktiboak izatea ote da hitzaren mozorroa? Egungo enpresariek... [+]
Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Zuk, nik eta inguratzen gaituzten pertsona guztiek partekatzen dugun oinarrira jo du Rakel Pardo Perezek (Urdazubi, 1995) bere lehenengo poesia-liburua ardazteko: gizatasunera. Zer esan nahi du gizaki izateak? Zerk ematen digu existentzia, eta zer egin dezakegu emana datorkigun... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Maiatzaren 22an, Edu Zelaietak eszenaratze berezia eman dio Presbiziak lagundu omen digu (Pamiela, 2024) bere azken poema liburuaren aurkezpenari. Gasteizko Andre Mari Zuriaren enparantzan izan da, Arabako hiriburuko Poetak Maiatzan poesia-jaialdiaren baitan.
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]
Balea Zuria argitaletxeak kaleratuko du, ekainean, Arrutiren estreinako literatur lana: Arkeologia haragitan.