Bi anai-arreba parkean jolasean. Deskuidatu da gurasoa minutu erdi bat, askaritarako ogitartekoak poltsan aurkitu ezin, eta, ohartzerako, hortxe joan zaizkio bi umeak, txori-txori, arbola batean gora. “Jaitsi hortik, Oier! Zer uste duzu, Tarzan zarela?”, bota dio gurasoak semeari, eta segidan alabari: “Jaitsi zu ere, Ainara! Hankaz gora erori eta ipurdi-bistan geldituko zara-eta bestela!”. Bete-betean harrapatu dituztenez, lurrera jaitsi dira biak: umilduta baina oihutxo tarzankarak imitatuz Oier, eta zeharo lotsagorriturik Ainara, gurasoaren aginduz jantzi duen soinekoa belaunetaraino heltzen zaiola segurtatu nahian. Txiki-txikitatik bridatzen digute emakumeoi mugimendua, antzutzen jolasa, eta lotsa-iturri bihurtzen gorputza.
Nerabezaroan izan ohi da bigarren ihesaldia, maiz behin betikoa: orduan errenditzen dira neska gehienak sedentarismora, ari-ezera. Mutilek (ez guztiek, bai askok) lasai ederrean segitzen dute ariketa fisikoa egiten, jolasean, giharrari gihar eta hauspoari hauspo, ume izateko lizentzia galdu gabe oraindik, gizaki arrak naturaz beranduago heltzen direla sinetsita dagoen gizarte baten onberatasun konplizearen abaroan. Neska nerabeei, aldiz, ez zaie inondik ere hain erraz baimentzen ume-jolasa, nahiz eta adin horretan oraindik hurbilago duten haurtzaroa helduaroa baino. Jolasa ez da guaya neskengan, ez da sexya. Eta jolasik ezean, kirolik ere nekez, noski.
Mutikoen jolas batzuk kirol serio, inportante, etekintsu bilakatu zaizkigu. Futbol profesionala da adibiderik garbienetako bat: gizaki arrek, ume-jostetan segitzeak lotsa eman dienean, jolasa kirol bihurtu dute, eta beraz lehia, eta beraz joko. Ez alferrik, kirol-apustuen izurri teknologizatuak gizonak kutsatzen ditu gehien, eta ez dago aditu-aditua izan beharrik konturatzeko nola ari den zabaltzen mutil gaztetxoen artean ere. Zehazki, maskulinitate hegemonikoaren norgehiagokan eta arriskuzaletasunean hezitako gizon langile-klasekoak daude gure hiri-herrietako auzo jakin batzuetan asuna bezala ugaritzen ari diren apustu-etxe ñirñirkarien ituan.
Emakumeen artean zabaldua dagoen izurria, berriz (agian kontabilizatzen zailagoa dena), sedentarismoa da. Jolasa ebasten digute gazte-gaztetatik, eta, ondorioz, kirola ere bai. Ikusiko dituzu emakumeak binaka paseoan edo korrika, ikusiko dituzu gimnasioaren lau pareta izerditsuen artean (dela spinning, dela zumba, dela pilates…), eta Euskal Herri berdeko batzuk ikusiko dituzu mendian gora ere. Nekez ikusiko duzu, baina, 50 urteren bueltako emakume-kuadrilla bat saskibaloian, kinta berekoak elkartzeko aitzakia gisa jarritako urtean behingo partidan, eta nekez ikusiko duzu 20 urteko neska bat herri erdiko frontoian bera bakarrik palan edo eskuz: ez inork galarazten dielako, noski, baizik emakumeek oro har ez dutelako nahi.
Zergatik ez dugun nahi: horixe da galdera. Zergatik ez dugu nahi mugitu? Zergatik ez dugu nahi jolasean aritu ez bakarka eta ez taldean? Zergatik ez dugu nahi gure hiri-herrietako espazio publikoak hartu eta lotsa eta beldur izpirik gabe salto eta korri egin izerdi-patsetan leher eginda bukatu arte? Jolasa bahitzen digute txikitan, gorputza gaztetan, eta denbora nagusitan. Agian izango du horrek zerikusitxoren bat. Ari-ezak osasun fisiko eta mentalerako zer ondorio dakarzkigun, berriz, osasun-sailen aldizkako txosten estatistikoetan azalduko da beharbada, grafiko eta lerro artean mardul eta hotz.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]
Ez naiz buruan ideia hau darabilen bakarra, asko gara munduan Whatsapp eta Telegram mezularitza aplikazioak hartzen ari diren botereaz kontziente bide hori jorratu nahi dugunak.
Familia, lagunak, komunitateak, lana, komunikabideak... Mezularitza aplikazioekin dena dugu... [+]
Hondakinak etorkizuneko material berriak dira. Iragarki marketineroa izan daiteke, baina diseinu eta eraikuntzaren ikerketa munduan sormen bideak irekitzeko aukerak ekarriko ditu, dudarik gabe. Europako hondakinen legedia zorrotz jarriko dela iragartzean, nolabait ulertarazten... [+]
Twerk klasean gertatu zen, Bilbon. Merkataritza-gune batean dago dantza eskola, eta gortinek ez dituzte kristalak erabat tapatzen. Emakumezko lau ikasleok eta irakasleak luzaketak egiten geundela, gure short labur eta top-ak jantzita, bi mutiko hasi zitzaizkigun kristalaren... [+]
Herria astekariaren ez hain aspaldiko aleak irakurtzea aski da antzemateko Mixel Garikoitzek Lapurdiko, Nafarroa Behereko eta Zuberoako gizarte nagusiki katolikoan utzitako arrastoaren sakonari.
Ibarreko Garakoitxeko semea, bertze ordezkaririk ez du Iparraldeak Erromako... [+]
Berriz gertatu da. Bartzelonako Unibertsitateko ikerlari batzuek (emakumeak) salatu dituzte beren nagusiarengandik (gizona) jasandako sexu erasoak eta nagusikeria edo botere-gehiegikeria. Eta berriz ere, ospe handiko gizonaren aldeko adierazpena bultzatu dute, baita... [+]
Semea futbol talde batean jolasten da eta, kurtso amaieran jokatutako hamaika torneoren artean, Athletic Cup-era gonbidatu dute bere ekipoa aurten. Txapelketak laurehun talde eta 5.000 futbolari inguru batu ditu; haur eta nerabe, senideak eta lagunak kontatu gabe. Itzelezko... [+]
Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]
Gauzak ez dira horrela, baina horrelaxe daude, bai. Euskal erreferente politiko ofizialak Espainiara eta Frantziara begira daude Euskal Herrira bainoago. Estebanek eta Otegik etengabe kontseiluak ematen dizkiote Sánchezi gobernagarritasun modu berriaz eta Espainiako... [+]
Erakundeek, beren helburua bete ondoren ere, bizirik irauteko ahalegina egiten dute, Max Weber-ek zioen modura. Baina porrotaren kontzeptuaren eremutik haratago joan eta jakinduria eta ausardia behar dira elkarte bat amaitzeko, Alan Badiou gogoratuz.
Euskal Herrian ere... [+]