Inuitak eta gure Ama Lurra

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
"Akna. Lurralde izoztuko arrantzaleak". Peio Lopez-Iturri. Irati Merino Petralanda. Denonarten, 2019

Akna neskato inuit gaztea dugu istorio honen protagonista eta narratzailea. Berak kontatuko digu nola bizi diren, zer egiten duten… eta bizi duten abentura bat, edo gertakari bat. Irudiz josita eta testu gutxiko liburu honetan Akna bere burua aurkezten hasten da: “Kaixo! Akna dut izena, eta gure zuloan arrantza egitea izugarri gogoko dut”. Eta irakurle-ikuslea (liburuko irudi guztietan bezala) bi orriak betetzen dituen irudiarekin aurkitzen da, bertan neskato bat izotz gainean etzanda, bertan eginiko zulo batean soka sarturik, eta izotzaren azpitik hainbat animalia uretan.

Irudi erabat errealistak direla ematen du, liburuaren azalean ikus daitekeen bezala, eta horrela, irakurleak berehala jasotzen ditu testuaren eta irudiaren mezuak. “Tulok eta Amaruk-ekin joan ohi naiz. Inuitak gara eta izotzez eta elurrez estalitako irla handi batean bizi gara, itsasotik hurbil. Munduko lekurik ederrena da”. diosku jarraian Aknak, eta hiru lagunak, izotz gainean etzanda (gu belar gainean egongo ginatekeen bezala) ageri zaizkigu.

Akna. Lurralde izoztuko arrantzaleak liburuan inuiten bizitza kontatzen zaigu, nola jolasten duten, gauean kontatzen dituzten istorioak, itsasora ateratzen direnenean egiten dutena… mundu idilikoa dirudi harik eta Aknak, amarekin txalupa batean doala, “piztitzar batekin” topo egin arte. Piztitzar hura itsasontzi ikaragarri handia da eta ez dago bakarrik, asko dira eta; gainera, itsasontzi handi horietan dabiltzan marinel txapeldunek itsasoko ura gorriz margotzen dute, hildako baleen odolez margotu hain zuzen.

Aknak eta gainerako inuitek harrituta ikusten dute marinelek eginiko triskantza eta orain ulertzen dute zergatik ez diren itzultzen baleak. Marinelek, baina, Ama Lurraren ordaina jasoko dute, eta Aknak eta bere lagunek baleen itzulera espero eta desio dute.
Ukitu ekologista eta goxoa duen obra da Peio Lopez-Iturrik eta Irati Merino Petralandak eskainitakoa; erraz irakurtzen dena eta, gure arbasoei kritika eginda, naturaren aldeko mezua bidaltzen duena. Liburuaren kontrazalean ageri den bezala: “Guk ingurunea zaintzen dugun eran zainduko gaituelako Ama Lurrak”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Aberria eta hil

Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025

------------------------------------------------------------------

Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]


Liburu ktitikak
Bizitzaz eta beste

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025

------------------------------------------------------------------

Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Gu, jende berria, jende zaharra

Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022

-----------------------------------------------------

Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]


Negu gorrirako ipuina

Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025

------------------------------------------------------------------------

Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]


Bizitzaz eta beste

Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------
 
Zaila da nobela hau definitzea, abenturazkoa da, iniziatikoa, filosofikoa, ekologista; baina horiek baino gehiago, edo horien guztien ondorioz, nobela... [+]

Hitzak mailu

SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025

---------------------------------------------------------------------

Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]


Igeri ala ito

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024

------------------------------------------------------------------

Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]


Arlote alprojak edo langabe arruntak?

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025

------------------------------------------------------------

George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]


Oraindik gara mitiko

Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022

-----------------------------------------------------------------

This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.

Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]


Libra zaitez beti azal zurien eraginetik

Txori Gorri. Andre siux baten  idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022

-------------------------------------------------------------

Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]


Desberdinak gara

TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025

--------------------------------------------------------------------

Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]


Utopia akuilu

Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025

-----------------------------------------------------------

Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]


Hezurrak eta muina

hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025

-------------------------------------------------------
 
Ildaska gorridun larrua, kimu sortu berria edo muin kolore biziduna. Liburuak dakarkigunaren aieru da azala, sortzeaz mintzo baita Ane Labaka Mayozen... [+]

Puntadaz puntada aldatzen

Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025

-----------------------------------------------------------

Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]


Eguneraketa berriak daude
Bi haur Palestinako banderarekin
Aste honetan zenbaki berezia: Genozidioa gelditzeko, Israeli boikot
Herrien arteko elkartasunari gure aletxoa jarri nahi izan diogu. Euskal Herritik, euskaraz, herrien munduaren alde. Geldigaitza dirudien basakeriaren aurrean, duela bi urte bezala, ahotsa altxatzeko beharra sentitu dugu.