Egurrezko aulkitxoa
Gasteizko Oihanederreko oholtza gaineko irakurraldi poetikoan gaude gaurkoan. Iñigo Astizen Analfabeto liburuari amaiera eman dion azken poema luzea izango da mintzagaia, eta Mikel Ayerberen performancea ikusgaia.
Maitasuna, heriotza, adiskidetasuna eta politika ardatz nagusiak izango dira. Sentsazio eta emozioen munduan barneratuko gara. “Dena” edo gaur egungo mundua jasotzen duen saiakera da Hogeita bat poema. Mezuz eta kodez osatutako XXI. mende hau ulertzeko ahalegin bat.
Eszenatokia ilun dago eta foku batek argitzen du aulkitxo txikia. Plastikozko Coca-Cola botila hutsarekin agertu da Ayerbe, ume txiki bat hegazkin batekin jolastuko litzatekeen modura. Agertokitik buelta batzuk eman ostean Iñigo poema errezitatzen hasi da. Espazioaren eta kosmonauten garaia amaitu dela kontatu digu, partikulen mendea heldu dela eta gugan dagoela unibertsoa.
Antzezlea Decathlonen 30 euroan erositako txalupa puzten hasi da, Mediterraneo itsasoaren beste aldean txalupa berak 300€ balio dituela kontalariak dioen bitartean. Ayerbek txalupa hori-beltza gainean jarri eta ikusleen inguruan ibili da haur jarrerarekin.
“Jende gehiago dago hilda bizirik baino, baina inor ez da gai hildako guztien izenak gogoratzeko eta oraingoz nahikoa zait, portzentualki gehiago direla pentsatzearekin”. Heriotzaren inguruko hausnarketa pertsonalarekin eman dio sarrera landuko duen hurrengo gaiari. Ehunekoen mendea dela esan du. Milaka datu ikusten eta entzuten ditugu egunero, datu emailearen eta datuen arteko erlazioa bistan jarri du adibide batzuen bidez: “Biztanleriaren %50 baino gehiagok arrakala izan du mugikorraren pantailan, mugikor etxeek egindako ikerketa”.
Transferentzien, marketinaren eta ideien aroa dela azpimarratu du, baina ideiez baino gauzez fio dela esan du, no ideas but in things esaldia errepikatu du etengabe. Ikeakoa izan zitekeen kartoizko kutxa batekin agertu da performance-egilea, barnetik instrukzioak eta egur xaflak atera eta mahai bat izango dena muntatzen hasi da.
Mahaia eta aulkiarekin batera Coca-Cola lataz betetzen hasi da antzezlekua, gero eta espazio gehiago hartu dute pote gorri txikiek. 2017. urtera eraman gaitu narratzaileak, Erandiora, hain zuzen. Coca-Cola bat edaten ari da, itxitako fabrikak eta ibaiertzean geldi dauden garabiak begiratzen. Gauzen erreinua agortuta dagoela adierazi nahi du, eta gauzek utzitako oihartzunean barrena bizi dela konturatu da.
Ayerbek, muntatutako mahaiaren gainean, hasieratik zegoen egurrezko aulkitxoa jarri du eta oholtzan zehar sakabanatuta dauden latak bata bestearen gainean eta alboan ipini ditu. Goialdean edalontzi huts bat jarri eta haren barruan Coca-Cola botatzen hasi da. Edalontzia bete eta gainezka egiten duen heinean ur jauzi bat izango balitz bezala lurrean hedatu da azukrezko isurkaria.
DosPorDos-en argazkiak:
Zuk, nik eta inguratzen gaituzten pertsona guztiek partekatzen dugun oinarrira jo du Rakel Pardo Perezek (Urdazubi, 1995) bere lehenengo poesia-liburua ardazteko: gizatasunera. Zer esan nahi du gizaki izateak? Zerk ematen digu existentzia, eta zer egin dezakegu emana datorkigun... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Maiatzaren 22an, Edu Zelaietak eszenaratze berezia eman dio Presbiziak lagundu omen digu (Pamiela, 2024) bere azken poema liburuaren aurkezpenari. Gasteizko Andre Mari Zuriaren enparantzan izan da, Arabako hiriburuko Poetak Maiatzan poesia-jaialdiaren baitan.
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]
Balea Zuria argitaletxeak kaleratuko du, ekainean, Arrutiren estreinako literatur lana: Arkeologia haragitan.
Yolanda Castañori Espainiako poesia sari nazionala jaso zuenez geroztik hamaika elkarrizketa egin dizkiote. Horietako baten lerroburua deigarria egin zitzaidan, esaten baitzuen saria irabaztea izan dela egin duen bigarren gauzarik zailena. Eta berehala hasi nintzen... [+]
Mendian, autoz kaletik orduerdira bizi den emakume artzain euskaldun-galegoaren eguneroko bizitzan nola eragiten dute gaurko munduan pil-pilean dauden gaiek? Klima larrialdia, berdez pintatutako kapitalismoa, basogintza, migrazioa, prekaritatea, begano mugimendua, elikadura... [+]
1966an Andima Ibiñagabeitia Idoiaga handiak Unai eta Alor-kantak itzulpena argitaratu zuen (Bucolicon liber eta Georgicon libri), Virgilio (K.a. 70-19) latindar poeta ospetsuenetarikoaren idazlanak osorik bilduz. Izugarrizko saioa egin zuen itzultzaileak kultura klasikoa... [+]
Gidor Bilbao EHUko ikerlariak Grenobleko liburutegian Cobla Berriae liburuaren ale bat topatu du, eta Baionako liburutegikoak baino lau orri gehiago ditu. Bertan daude orain arte ezagutzen ez genituen ahapaldi eta poema berriak.
Ez dut gogoan nori entzun nion hilaren amaierara poesia idazten baino ezin dela iritsi, baldin eta poesia ez bada hilabete amaierara iristeko zure modua. Poesia, zorionez edo zoritxarrez, sistema literarioaren eta industria kulturalaren periferian egon da beti. Nolanahi ere,... [+]
Arkitektura eta poesia uztartu zituen Joan Margaritek. Zenbaitzuek bi diziplinen arteko loturaz galdetzen zioten, bi jardun horiek bateratzea ezohikoa zelakoan. Halakoetan, bi alorrek antzekotasun handiak zituztela erantzuten zuen berak; izan ere, Margariten ustez, egitura... [+]
Hitz esana ikusi ostean, kronika horrela idaztea pentsatu dut. Pentsatu dut, Zergatik [pausa] errezitatu [pausa] behar [pausa] dira [pausa] poemak [pausa] horrela? Nik ere esan diet lagunei banoa poesia-errezitaldi batera. Eta haiek ere esan didate uf, ez dut ulertzen poesia... [+]
Salvador Allenderen aurkako estatu kolpea eman eta bi aste eskasera hil zen Pablo Neruda; datorren irailean beteko dira 50 urte. Heriotzaren arrazoi ofiziala prostatako minbizia eta metastasia da, baina poeta txiletarraren ilobak nazioarteko peritu-txostenaren berri eman du:... [+]
2002an sortu zen Ataramiñe argitaletxea, eta ordutik euskal errepresaliatu politikoek idatzitakoak argitaratu ditu. 2017ra arte lan kolektiboak argitaratu zituen, eta horietako zenbaitekin antologia osatu du: Urrun da zeru urdina. Ataramiñe 2002-2017. Ez da... [+]