Urriaren 13an ospatu dute laugarren urtez Gatzaren Eguna Leintz-Gatzagan. Gatzaren ekoizpenari erabat lotua egon da herriaren historia, eta oraindik ez du etenik lotura horrek. “Gaur egun Udalak gure inguruan gatz kulturaren hedapena egiteko konpromisoa hartua dauka”, azaldu digu Aitor Larrañaga Artetxe Landa Garapenerako teknikariak. Hiru ildo dituzte hedapen hori bultzatzeko: Gatzaren Museoa, martxan berriro jarri duten gatz ekoizpena eta Gatzaren Eguna.
Jarduera berreskuratzeko apustua
“Erromatarren garaikoak dira hemengo gatz ustiapenari lotutako lehen idatziak, baina guk uste dugu askoz lehenagotik datorrela ustiapena”, dio Larrañagak. Herriko fabrikan gatza ekoizteari 1970. urte inguruan utzi zitzaion, eta hogei bat urte beranduago, 90eko hamarkadan Udalak fabrika zaharra erosi eta berritzeari ekin zion. “2000. urte inguruan fabrika zaharra museo bezala hasi zen funtzionatzen”. Gaur egun bisita gidatuak antolatzen dituzte bertan, gatzaren kultura zabaltzek.
Gatzaren ekoizpenak 40 urte inguruko etena izan ondoren, duela urte gutxi berriz ere gatza ekoizteari ekin dio Udalak: “Mahairako gatz gourmeta egiten dugu, jada Gipuzkoan barrena salgai dagoena. Aurrera begira Euskal Herri osora zabaltzeko asmoa dugu”, dio teknikariak. Txikia da ekoizpena, baina gatz kultura hedatzeko baliagarria dela uste dute. Ekoizpen modua ere berezia da oso: Iberiar penintsula osoan toki bakarra da gatza eguzkiarekin izan beharrean su egurrarekin berotuta ekoizten dena.
Gatzaren eragina, lur gainean nahiz azpian
Produktu ekologikoen eta artisauen azokak, tailerrak edota Gatzaren Museoan bisita gidatuak izan dituzte aurtengo Gatzaren Egunean, aurrekoetan bezala. Egon da nobedade berezi bat, ordea, aurtengoan: EHUko geologia departamenduko kideekin eta Jakoba Errekondorekin gatzaren paisaia ezagutzeko aukera izan dute hurbildutakoek, bai lur azpitik eta baita lur gainetik ere.
“Ur gazidun iturburu hori nolakoa den azaldu digute geologoek, nolako gatz pilaketa eta mineralak dauden bertan. Errekondo, berriz, gatz ekoizpenak sortu duen paisaiaz aritu zaigu”. Leintz Gatzagako lurren %80 publikoa da, gatza su egurrarekin ekoizten zutenez egurra beharrezko zutelako. “Publikotasun hori gaur arte iritsi da, eta horrek esan nahi du basoaren kudeaketa ere beste era batekoa izan dela: pinu gutxi dago eta hostozabalez osatutako bertako basoa da nagusi”.
Zergatik doa mundu guztia Iruñera erosketak egitera, gure eskualdean elikagai asko ekoizten bada? Zergatik da hain zaila bailara hauetako produktuak bailara hauetako dendetan topatzea?”, galdera horiei eta beste zenbaiti tiraka hasi ziren lanean Zangoza aldean duela... [+]
Urteak dira Nafarroan eta beste zenbait tokitan hazien liburutegi proiektuak martxan dituztela. Hazien liburutegiak, liburuen liburutegietan. Euskal Herriko Hazien Sareak antolatutako hitzaldi batean izan zuen egitasmo horien berri Ane Leturia Delfrade Antzuolako liburuzainak,... [+]
Hamar urte baino gehiago daramatza martxan Arabako Nekazariak Eskolan proiektuak, Hazi fundazioak zenbait ekoizlerekin elkarlanean bultzatzen duena. Haur eta gaztetxoak nekazal mundutik geroz eta deskonektatuago bizi diren garaiotan, inoiz baino beharrezkoagoa da elkar... [+]
Ateak ireki berri ditu Bermeon Gu Zu Bio dendak, otsailaren 17an egin baitzuten inaugurazio ekitaldia. Edurne Zulueta Aranguena da proiektuaren bultzatzailea, eta berak azaldu bezala, garbiketako produktuei lotutako kontsumoari buelta bat eman nahi izan dio egitasmoarekin... [+]
Artzibarko Urdirotz herrian, Nafarroako Pirinioetan, proiektu berri batek zabaldu ditu ateak otsailaren 24an. "Azoka-Denda" deitu diote Txabi Bados Ruizek eta Rita Perandrés Martínezek haien etxe azpian ireki duten dendatxoari. Azokoop mikrokooperatibaren... [+]