Globalizazioa, jomugan?
Gaurko kapitalismoak duen errentagarritasun maila ez da Urrezko Garaiaren parekoa, nahiz eta hainbat saiakera izan diren hala izan dadin. Fordismo eta politika keynesiarren emaitzak ahitzen joan zirenean, neoliberalen proposamenak errentagarritasuna berreskuratzeko merkatuen “liberalizazioak”, ondasun eta enpresa publikoen “pribatizazioak”, arauen erregulazio berria (desaraupena izendatutakoa) izan ziren. Paperean funtzionatzen zuenak –trickle-down economics edo jario efektua, adibidez– ez zuen balio izan kapitalak behar zuen errentagarritasun maila berreskuratzeko, dopin dosi bat izan zen. Atzeraldi Handia horren adibidea da, kapitalismoa epe luzeko ziklo beherakor batean sartu da.
Tarte horretan globalizazioak hartutako abiadura izugarria izan da. XVI. mendean hasitako prozesua, teknologia berrikuntzekin batera azkartu zen; XX. mendeko azken hamarkadatan informazio eta komunikazio teknologien hedapena horren adibide dira, energia iturri berriztaezinen laguntzarekin batera, petrolio merkea. Garai bakoitzak beren herrialde hegemonikoa izan du, beren gorakada eta beherakadekin. Gaur egun, agerikoa da herrialde hegemonikoa (AEB) bere rola galtzen ari dela, zendu berri den Immanuel Wallersteinek esan zuen bezala. Ez dirudi beste herrialde hegemonikorik agertuko denik hurrengo urteetan, dirudienez kontrako joeran gaude.
Nazioarteko ekonomia egoera ezegonkorra, kapitalismoaren errentagarritasun joera beherakorra, eta krisi ekonomiko berri bat eta larrialdi klimatikoa
gainean ditugu
Garaiak alderatuz, askotan 1873-1896 urteetako Atzeraldi Handia burura datorkit: herrialde hegemonikoa Erresuma Batua zen, baina lehiakide handiak zituen, AEBak eta Alemania. Atzeraldi hartan, estatuek protekzionismo ekonomikoa aplikatu zuten. Sarritan aipatu den beste epe historikoa 1930 hamarkadako Beheraldi Handia da: neurri protekzionistak ere orokortu ziren. Bi garai horien atzean Lehenengo eta Bigarren Mundu Gerra etorri ziren; eta bigarrenean –aurreko Depresio Handia barne– lehenengoaren ostean hartutako erabakiek eragin zuzena izan zuten, Keynesek Bakearen Ondorio Ekonomikoak lanean antzeman zuen bezala.
Hala ere, gaur egungo ekonomien arteko harremanak oso estuak dira: lehen gure lurraldean ekoizten zena, orain munduko beste txoko batean egiten da; maiz, ekoizpen katearen parte txiki bat lurralde zehatz batean erroturik dago, ekoizpen prozesua munduan zehar sakabanatzen den bitartean. Ekonomiaren aldetik, orduan, merkataritza gerren eta protekzionismoaren itzulera neurtzea zaila egiten da. Eztabaidan jartzen ari dena da gaur egunean indarrean dagoen globalizazio eredua, eta borroka honetan galtzaile diren eliteek, honen elementu garrantzitsuak jomugan jartzen dituzte. Ziurgabetasuna da testuinguru ekonomikoaren ezaugarri nagusiena.
Nazioarteko ekonomiaren egoera ezegonkorra –gatazkak barne–, kapitalismoaren errentagarritasun joera beherakorra, krisi ekonomiko berri bat eta larrialdi klimatikoa gainean ditugu. Munduko eliteak globalizazioa birpentsatzen ari dira, euren onurarako, ez langileen onurarako, noski. Aldaketa horiek zer-nolako eragina izango dute gure lurraldeko ehun ekonomikoan? Neurtzen zaila, baina hasteko, ez da ona izango. Administrazioek ez dute asko ikasi, Atzeraldi Handiek ziurrenik prestatu gabe harrapatuko ditu.
Baina ez dut ilun agertu nahi. Globalizazioan subiranotasun ekonomikoa azukre-koskor bat bezala desegin zen –inoiz existitu bazen–; azken hau kolokan jartzen den bitartean, beste bide batzuk eraikitzeko zirrikituak agertu daitezke. Hori baita ziurgabetasunaren alde ona, arrakalak agertzeko aukera.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
“Ez dakit” esaldi itzela da, baina zenbat kostatzen den esaten ikastea! Irakasleoi, batez ere, ikasleek eta gizarteak orojakileak garela sinistarazi digutelako. Beraz, eskola-emaileoi ezjakintasuna aitortzeak lotsa eta larria eragiten digu, gure ahultasun hori... [+]
Ikasturte hau, zalantzarik gabe, ekitaldi handien ikasturtea izan da. Horrek hainbat hausnarketa eragin ditu kalean, eragile sozialetan zein sareetan. Eragin baino gehiago, azaleratu; egon bazeudelako lehenago ere. Esan beharrik ez dago: aisialdia ez da erantzukizun politikotik... [+]
Lagunen arteko erlazioak fluidoen fisikaren pean daude, amodio erlazioak baino gehiago, Zygmunt Bauman gorabehera. Ez du gura esan amodio harremanak, egun, solidoak direnik. Likuadora-ren soziologoak saiakera gomendagarria idatzi zuen horretaz, Maitasun likidoa, azpitituluz Giza... [+]
Maiatzean Korsikan egon nintzen topaketa batean, hezkuntza artistikoa eta hizkuntzen irakaskuntza aipagai, gure antzerki taldean hezkuntza eta antzerkia anai-arreba bikiak baitira ekinean. Ikastaroan, luzaz mintzatu ginen linguista batekin, etorkinei frantsesa eta ingelesa... [+]
Pasa den astean kontabilitatea egiteko software libreko programa instalatu nuen ordenagailuan. Ez dakit lurralde guztietan berdin izango den, baina Bizkaian jarduera ekonomiko bat garatzen dugunok Batuz atarian egin behar ditugu fakturak. Batuz ataria ondo dago, baina... [+]
Kooperatiben mugimenduak euskal nortasunaren sakoneko afektu bat esnatzen du gehienetan. Kontzeptuarekiko gertutasun, harrotasun, lurraldetasun bat. Eta bizirik dabil, kooperatibek gaurkotasun handia irabazi dutelako, ez da iraganeko historiako ekimen euskaldun bat... [+]
Zezenketaren kontrakoa naiz, baina debekua heltzen den bitartean, jarraituko dut zezen-plazetan gozatzen”. Lagun baten iruzkin zinikoa gogorarazi dit Jose Luis Ábalos PSOEko ministro ohiaren azken polemikak.
Izan ere, Koldo ustelkeria kasuaren testuinguruan... [+]
Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.
Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]
2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.
Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]
Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]