Hain hurbil eta hain urrun

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Carlos Garaikoetxea. Lider bat lehendakari izenburupean Elixabete Garmendiak idatzitako liburua izan da egin dudan azken irakurketa. Guztiz gomendagarria. Aitortu behar dut ukitu eta hunkitu egin nauela. Ez bakarrik bertan kontatzen diren pasarteengatik, baizik eta konturatu naizelako gure historia hurbilaren zati oso inportante bati buruzko oso ñabardura gutxi nekizkiela. Eta zapore mikatz moduko bat geratu zait, liburua irakurrita ere gutxi dakidala sentitzen jarraitzen baitut.

Gernikako Estatutua berritzeko proposamena puri-purian dagoen honetan, funtsezkoa iruditzen zait garai hura bizi ez genuen belaunaldiok lege-papera idatzi zenean arnasten zen egoera ezagutzea. Deigarria da, adibidez, derrigorrezko hezkuntza arautuan ez dela historia hurbila ikasten. Besteak beste, frankismoa, Gernikako Estatutua edo Nafarroako Foru Amejoramendu Legea ez dira curriculumaren parte. Are gutxiago azken hamarkadetako gorabeherak. Hortaz, ikasketak hor eteten dituenak apenas izango du erreferentziarik gaur egungo Euskal Herriko egoera politikoa ulertzeko eta interpretatzeko.

Gernikako Estatutua berritzeko proposamena puri-purian dagoen honetan, funtsezkoa iruditzen zait garai hura bizi ez genuen belaunaldiok lege-papera idatzi zenean arnasten zen egoera ezagutzea. Deigarria da, adibidez, derrigorrezko hezkuntza arautuan ez dela historia hurbila ikasten. Besteak beste, frankismoa, Gernikako Estatutua edo Nafarroako Foru Amejoramendu Legea ez dira curriculumaren parte

Hezkuntza Sistemak herritarrak erabaki politikoen parte izatera bultzatu behar baditu, ikasleek azken hamarkadetako gertakarien berri izatea bermatu beharko luke. Hutsune horren zati bat Herenegun programaren bidez bete nahi zuen Eusko Jaurlaritzak, eta horren harira sortu den hika-mikak ere garbi uzten du zergatik kontatzen ditugun erosoago erdi aroa edo foruen garaia hurbileko pasarteak baino. Ez zaie gazteei tresnarik eman nahi bere kontakizun propioak sor ditzaten; ez zaie gertakizunen informaziorik eman nahi. Kontakizun bat eta bakarra inposatu nahi da, Espainiako Gobernuak eta, batez ere, aparatu mediatikoek bultzatutakoa. Horiek baitira kontakizunak helarazteko boterea eta gaitasuna dituztenak.

Zapore mikatza geratu zait, halaber, Garaikoetxearen figurari dagokionez, iruditzen baitzait gaur egun ez zaiola behar beste erreferentzialtasunik aitortzen. Badago etxean gurasoek askotan kontatu diguten pasarte bat bere bilakaeraren metafora gisa baliatu daitekeena. Gure amama eta aititeren etxeko korridorean bazen margo bat, handi xamarra eta etxeko leku nabarmenean zegoena. Margo horren markoaren ertzean sartuta Garaikoetxearen argazkia zeukaten, Jaurlaritzaren Lehendakari izateaz gain, etxeko burua ere bazena bere toki pribilegiatuari esker, gurtutako jainko hezur haragitua. Nik ez dut irudi haren oroitzapenik, artean jaio gabe bainengoen, baina gurasoek behin baino gehiagotan kontatu digute nola, EAJren barne krisia lehertu eta Eusko Alkartasunaren banaketa gertatu ostean, bisitan gindoazen bakoitzean argazkia gero eta jausiago zegoen, harik eta desagertu zen arte. Inoiz ez zuten kendu, baina grabitatearen indarrak eta denborak bere lana egin zuten eta etxeko toki nagusia galdu zuen. Nolabait esateko, ez zuten ukatu, baina jainkotze eta goraipatzetik ez egotera igaro zen. Urte asko igaro dira orduko hartatik, hogeita hamar baino gehiago, baina, bere biografia irakurri berritan, nago ez ote den bere ibilbidea ondo irudikatzen duen pasartea.

Erreferente historikoak identitate nazionala eraikitzeko bitarteko garrantzitsua dira eta iruditzen zait Garaikoetxearen figura eta biografiari zuku handia atera dakiokeela gaur egungo jokaleku politikoan. Motzean eta batere sakondu gabe, liburuan argi aipatzen diren bi kontu botako ditut: 1) Estatutua EAJrentzat behin-behineko irtenbidea zen, inolaz ere ez helburua;  eta 2) EAJren baitan erakundetuta zegoen ustelkeria oso argi deskribatzen da Iberdueroko buru batekin Lemoizko Zentral Nuklearra zela eta izandako elkarrizketan.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Teknologia
Isileko itzultzaileak

Pasa den astean kontabilitatea egiteko software libreko programa instalatu nuen ordenagailuan. Ez dakit lurralde guztietan berdin izango den, baina Bizkaian jarduera ekonomiko bat garatzen dugunok Batuz atarian egin behar ditugu fakturak. Batuz ataria ondo dago, baina... [+]


2025-07-02 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Kooperatibak

Kooperatiben mugimenduak euskal nortasunaren sakoneko afektu bat esnatzen du gehienetan. Kontzeptuarekiko gertutasun, harrotasun, lurraldetasun bat. Eta bizirik dabil, kooperatibek gaurkotasun handia irabazi dutelako, ez da iraganeko historiako ekimen euskaldun bat... [+]


2025-07-02 | June Fernández
Meloi saltzailea
Senar puteroak

Zezenketaren kontrakoa naiz, baina debekua heltzen den bitartean, jarraituko dut zezen-plazetan gozatzen”. Lagun baten iruzkin zinikoa gogorarazi dit Jose Luis Ábalos PSOEko ministro ohiaren azken polemikak. 

Izan ere, Koldo ustelkeria kasuaren testuinguruan... [+]


Ekaineko zurrunbilotik

Kooperatibismo bat komunitateari begira UEUko topaketek, komunitatea ahaldundu eta lurraldeetako beharrei erantzuteko tresna direla gogorarazi ziguten. Halaxe da, bai, baina ekaina ez da kooperatibetan idealizaziorako garai egokiena, ez behintzat kooperatibetako kudeaketa... [+]


Ezusteko bila

Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]


2025-06-25 | Castillo Suárez
Alferrikako bidaia

Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]


Oporrik ez elkartasunari

Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]


Ea hurrengorako ikasten duzun...

“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]


Israelek gerra hasi eta Mendebaldeak babestu

Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.

Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]


Teknologia
OSHW

2016. urtean Ping elkarteak urtero Nantesen antolatzen duen Summer Lab-ean izan nintzen. Gurean ere halakorik badugu, adibidez uztaileko lehen astean Tabakalerako Medialabean ematen dena.

Nanteseko Summer Lab-ean OSHW (Open Source Hardware / Kode Irekiko Hardwarea) inguruan,... [+]


2025-06-25 | June Fernández
Meloi saltzailea
Persepolis

Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]


2025-06-25 | Alex Larragoiti
Solaria, haren engainuak, eta beharrezko laguntzaileak

Desinformazioak eta pentsamendu likidoak den-dena hartzen duten garaiak bizi ditugu; garai aproposak beren benetako izatearen disimuluaren arituentzat. Garai aproposak jendea engainatzeko eta Kodizia Jainkosa gurtzen jarraitzeko; jazartzen gaituen Solariaren garaia omen... [+]


Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


Ugatza Azazetan: kontserbazioa edo txikizioa?

Joan den igandean, ekainak 15, ugatzari buruzko artikulu interesgarria argitaratu zuen Rosa Canchok El Correo egunkarian. Azken urteotan hegazti sarraskijale adierazgarri honek Araban bizi duen itxaropen onaren egoeraz hitz egiten zen testuan. Arabako Foru Aldundiko Ingurumen... [+]


Eguneraketa berriak daude