Ondare publikoa berreskuratu
Espainiako Gobernuak publiko egingo du Eliza Katolikoak 1998tik immatrikulatutako ondarearen zerrenda ofizial osoa, nahiz eta hobe litzatekeen 1939tik aurrerakoa egitea.
Eliza bere ondasunak egiaztatzetik salbuetsita egon da 1946tik 2015era arte. Nahikoa zen gotzainak balekotzat ematea. Beraz, ondasun publiko eta pribatuen bereganatze masiboa zein izan den ezagutuko dugu orain. Baina jadanik badakigu immatrikulazio horiek milaka eraikin eta lur –kasu askotan lur komunalak– jasotzen dituztela: zenbaiten arabera, Espainiako Estatu osoan 40.000 eta 60.000 artean dira Elizaren ondare zerrenda handiari gehitu zaizkionak; estatuko BPGren %2 izan liteke hori, PWC aholkularitzaren arabera.
Hego Euskal Herrian ondare publikoaren aldeko herri ekimenak sortu dira, Nafarroako Ondarearen Babeserako Plataformaren eta zenbait erakunderen partetik –Gasteizko eta Iruñeko legebiltzarretan–. Ekimen horiei esker badakigu Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan 505 ondare immatrikulatu direla gutxienez epe horretan, eta Nafarroan 1.087. Denera 1.592 ondare erregistratu ditu Elizak –udalerri bakoitzeko hiru baino gehiago dira–. Horietako asko tenplu erlijiosoak eta ermitak dira, baina badaude baita ere orubeak, lursailak, plazak, frontoiak, futbol zelaiak, hilerriak, aurriak, pinudiak, olibariak...
Honek guztiak erakusten du Eliza, denboran barrena, kasu askotan modu ilegitimoan ondare pribatu eta publikoaren jabe egin dela. Garaia da behingoz argitzeko zer gertatu den; eta zerrenda ofizial hori publiko egin ondotik, Elizak lan egin beharko luke inongo legitimitaterik gabe kendutako ondarea itzultzen hasteko. Bete dezala bere mandamentuekin. Zazpigarrenak halaxe dio: “Ez duzu ostuko”.
Informazio askea lantzen dugu ARGIAn, langileok gara proiektuaren jabeak eta gure informazioen atzean ez duzu sekula multinazionalik, bankurik edo alderdi politikorik topatuko. Gure ustez, burujabetza guztien oinarrian dago informazio burujabetza, ezagutzen dugunaren gainean pentsatzen eta erabakitzen dugu. Horregatik diogu kazetaritza independentea dela demokraziaren oinarrietako bat.
Aldizkaria paperean etxean edo e-postan PDFan jaso nahi duzu? Pozik hartuko zaitugu ARGIAko komunitatean. ARGIAkoa izateko, nahi eta ahal duzun ekarpena egin dezakezu, eta bueltan egoki ikusten duzuna eskatu. Indartu dezagun indartzen gaituena!
Martin Orbek bazuen lagun bat, Eusebio Martija, inoiz hari zelan zegoen galdetu eta “Ederto, xehetasunetan sartu gabe”, Martini erantzun ohi ziona. Xehetasunetan sartu gabe Martin Orberen bizia ere: hierarkiatik aparteko apaiza, irakaslea, torturatua, Zamorako kartzelan egona, Gogor taldekoa, UEUren gidari… Xehetasunetan sartzera egin dugu, Orberen lagun Martija hark ez bezala. Nola esango nizuke, bada?
Abuztuaren 3an hil zen Pedro Berrioategortua Murgoitio (Apatamonasterio, 1928 – Zornotza, 2018), frankismo garaian abade, erregimenari aurre egin zion borrokalari nekaezina. Kamioiarekin freskagarriak banatzen zituenean nola Guardia Zibilak jazartzen zuenean, Derioko itxialdian nahiz Zamorako apaiz-kartzelan, ez zuen sekula tinkotasuna zerion irribarrea galdu.
Zortzi elizbarrutietako apaizek adingabeei sexu-abusuak egin izanaren susmoak ditu Barbara D. Undewook New Yorkeko fiskalburuak eta ikerketa bat abiatuko du.
ECA Global, abusu klerikalei aurre egin dieten mundu osoko norbanakoak biltzen dituen erakundeak egin du publiko elizaren baitan ematen diren pederastia kasuen zenbatekoa.
Bascos elkarteak Frantziako Hezkunde Nazionalari eskatu dio ikastetxe katolikoetako zuzendaritzei galdetzea ea zer iritzi duten aita santuak egindako adierazpenen inguruan.
Arabako lautadan, Gasteiz, bere baitan hainbat kontzeju biltzen dituen hiria. Horietan bat da Forondako Andetxa. 2010ean hasi eta iaz artean, bertako Done Mikel eliza margotu zuen Xabier Egaña margolariak. Bertara ekarri gaitu, ikusi ditugu margo ikusgarrien gainak, margo ikusgarrien azpiak erakutsi dizkigu artistak.
1968. urteko uztailaren 22an ireki zuten abadeentzako Konkordatuaren Kartzela Zamoran, kasu bakarra munduan. Alberto Gabigakagogeaskoa izan zen espetxeratu zuten lehen abadea. 50 urte geroago, Bilbon bildu dira.
1996an itxi zuten Irlandako azken Magdalenen garbitegia, ustez bide okerretik abiatutako emakumeak moja katolikoen agindupean zerratuta lan derrigortuan edukitzen zituen komentu-lantegia. Ingelesekiko gatazka armatuaz bezala apaiz katolikoek haurren kontra erabilitako bortxaz, oroimen historikoan bide luzea egina du Irlandak azken urteotan, baina justizia egin ezinik dabil mende luze batez elizak estatu independentearen laguntzaz emakumeei eginiko zanpaketaz.
90 urterekin hil da Jose Maria Setien Donostiako gotzain emeritua. Atzo bertan egin zioten hileta elizkizuna Artzain Onaren katedralean, jendez lepo. Dagoeneko argitaratu dira klase guztietako hil-ohar eta iritziak, 1979an Donostiako gotzain izendatu zutenetik hainbat hamarkadatan euskal Elizan eta politikagintzan zeresana eman duen pertsona funtsezko honen inguruan.
