Hilezkortasun nahiak hilda
Txina, K.a. 210. Qin Shi Huang lehen enperadorea hil zen, betiko bizitzaren bila egindako ahalegin guztiak alferrikakoak izan zirela agerian utziz. Zhifu uhartean betiko bizitzaren elixirra topatuko zuelakoan, hainbat espedizio bidali zituen Penglai mendi mitikoaren bila eta bera ere hirutan saiatu zen hara iristen. Halaber, gorteko alkimistak buru-belarri lanean jarri zituen heriotza saihesteko bidearen bila. Mende luzez alkimistek merkurioa panazea horrekin lotu izan dute, eta Qin Shi Huangi ere merkurio pilulak ematen omen zizkioten.
Ustez, hilezkortasun pilula horiek pozoituta hil zen enperadorea. Hala ere, bizi zen artean, inoizko mausoleorik ikusgarriena eraikiarazi zuen, berpizteko itxaropenez, eta terrakotazko gudari ezagunen artean ehortzi zuten, garaiko iturrien arabera, merkuriozko ibai artifizialez inguratuta. Enperadorearen hilobia oraindik zabaldu ez duten arren, inguruan merkurio arrastoak aurkitu dituzte ikerlariek. Baina Qin Shi Huang bizirik aurkitzeko itxaropenik ez dute.
Merkurioa bezala, gazteen odola betiko gaztetasunaren elixirra izan da luzaroan. Banpiroen fenomenoa ere uste horri lotuta dago. Aleksandr Bogdanov zientzialari errusiarrak odol transfusioekin hainbat esperimentu egin zituen XX. mendearen lehen herenean. Ikasle gazteen odola pertsona helduagoei sartzen zien, baina transfusio gehienak bere buruari egin zizkion. Esperimentuen txostenetan idatzi zuen odola aldatzen hasi zenetik gazteago sentitzen zela eta buruko ilea galtzeari utzi ziola. Bogdanov 1928ko apirilaren 7an hil zen, 54 urte zituela, malaria zeukan gazte baten odola hartu ondoren. Bogdanovek ez zuen zorte handirik izan, baina odola, gehienetan, ez da merkurio bezain toxikoa, hainbat txirrindularik edo The Rolling Stones taldeko kide “betigazteek” agerian utzi dutenez.
Urre likidoa ere alkimisten edabe magikoen artean izan da luzaroan. Diana Poitiersekoa (1500-1566), Henrike II.a Frantziakoaren maitalea, metodo horren zalea zen. Garaiko kroniken arabera, Dianaren edertasuna paregabekoa zen eta 66 urterekin hil arren askoz gazteago ematen zuen. 2008an gorpuari egindako analisietan urre kantitate handiak atzeman zituzten, eta heriotzaren arrazoia metal preziatua izan daitekeela uste dute adituek. Gaitz erdi, garai hartan 66 urteko bizialdia ez baitzen batere laburra.
Sokushinbutsu edo monje budisten auto-momifikazioak arrazoi espiritualagoak ditu atzean, baina emaitza bera; eternitatea jomuga, deshidratatuta hiltzen ziren lekaideak.
Gizakiak beti bilatu izan du hilezkortasuna, Antzinako Egiptoko momifikazioetatik hasi eta egungo kriogenizaziora. Baina bi kasuetan subjektua hil arte zain egoten dira metodoa aplikatzeko. Badaezpada.
Kosmetiko enpresak azalerako kremak hornitzen zituen Dachauko kontzentrazio esparrua. Naziek presoekin esperimentuak egiteko erabili zuten krema mota bat, eta 80 eta 90 preso artean hil ziren horren ondorioz. Enpresak ikerketa “independente eta osatua” jarri du... [+]
Emakumea eta lurra elkartzen dituen liburua idatzi du Onintza Enbeitak: Bizitza baten txatalak. Gure aurrekoen bizimodua jaso du, andre baten ahotan: "Baserria bere horretan, erromantizismorik gabe". Feli Madariaga (1932, Baldatika, Forua, Bizkaia) da andre hori, lurrari... [+]
Arantzaren buruko loreek ez zuten arantzarik, Arantzaren bizitzak, ordea, asko. Emakume izatearekin batera, jaiotzetik batzuk. Besteak gaztetatik eransten joan zitzaizkion, komisarian torturak ezarriak, Burgosko prozesuan eta kartzelan, arantza horiek denak patriarkatuak... [+]
50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]
Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]
Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]
Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]
Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]
Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]
Donostia arpilatua, bortxatua eta propio erreta Espainiako independentziaren alde 1813ko abuztuaren 31n.
1808an Napoleon enperadoreak Baionan bildu zituen elkarren aurka borrokatzen ari ziren Espainiako errege aita-seme borboiak, Carlos IV.a eta Fernando VII.a, biek nahi... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]