Bartzelonan bai jakin
Literaldia. Noiz: apirilaren 10etik maiatzaren 9ra. Non: Bartzelona. Webgunea: literaldia.com
Konparatzea ere, honetan, beste guztian bezala, katalanak aurretik: han Jordi bada norbait, pentsa, santua ere bai; are gehiago, President ere izan zuten bolada batez grazia hori zeukan gizontxoa –azkenaldian deklaratu gabeko sos batzuengatik problemetan omen dabil, baina guk horretaz ideia handirik ez, gu tronpeta jotzera etorri gara–. Harira, esandakoa, katalanek traineru batzuk ateratzen dizkigutela, ze hemen, Gorka izena baldin badaukazu –eta horretaz badakigu zerbait, txikitan Iñaki izan nahi genuen arren–, apirilaren 23an ez daukazu ez sosik Suitzan, ez santurik, ez libururik opari, eta arrosak jasotzeko aukera ez dago espektatiben zerrendan ere. Bartzelonan bai jakin.
Eta ez katalanak bakarrik, han dabiltzan euskaldunak ere listoxeagoak ote diren pentsatzen hasiak gara, Sant Jordiren buelta honetan urtero antolatzen duten Literaldia festibalak aurten osatu duen programazioa ikusirik. Ez egun bat, ez bi: hilabete osoa letraz josita dauka gure literaturak zazpi probintzietatik kanpo daukan jaialdi garrantzitsuenak. Kataluniako publikoarentzat ezagunak izango diren izenek osatzen dute kartelburua –Fermin Muguruzak Black is Beltza nobela grafikoa aurkeztu du 21ean eta Bernardo Atxagak solasaldia izan du Manuel Rivas galiziarrarekin Sant Jordi bezperan–. Aurretik, hamaikagarren edizioaren itxaferoa bota eta berehala, literatura musikaren termomixetik pasata eskaini duten bi proposamen: apirilaren 10ean jaialdia inauguratzeko, Bide Ertzean eta Metrokoadroka pasa ziren Bartzelonatik Nola belztu zuria ikuskizunarekin –Joxean Artzeren poemak kantatu eta errezitatu zituzten Euskal Etxean–; eta joan den larunbatean Gosariak egitasmoak hartu zuen lekukoa –Gose taldeak Joseba Sarrionandiaren testuekin eta Iñigo Arregi-Juan Luis Goikolea artista tandemaren lanekin argitaratu du proiektua–.
Pasako da Sant Jordi, baina iraungo du Literaldiak. Hurrengo zitak dira: apirilaren 24ko bertso afaria –Euskal Etxean, 15 eurotan–, maiatzaren 7an egingo den Pomes perdudes katalanera itzulitako euskal ipuinen bildumaren aurkezpena; eta azken traka, datorren hileko 8an eta 9an: Iratxe Retolaza EHUko irakasleak Euskal komikiaren historia literario baterantz hitzaldia eskainiko du. Biharamunean Esti Lizaso itzultzaileak eta Danele Sarriugarte idazleak Erraiak liburuaren itzulpenari buruzko esplikazioak emango dituzte eta pasarteak irakurri, euskaraz eta katalanez.
Eta guk ez daukagu pisurik Bartzelonan, snif.
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
2024an sortu zuten Kontalaritza Eskolari buruz hitz egiteko elkartu gara Ane Gebara, Ane Arrugaeta eta Itziar Rekalde ipuin kontalariekin. Kontalaritzaren izaera artistikoaz, bat-batekotasunaz, formakuntzaz, emanaldiez eta abarrez mintzatu dira. Besteak beste, eskolak eman dien... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.
Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
Parranda dezente egindakoa naiz Kardaberazen –Hernanin izen hori zeukan kalean, alegia–, baina ez nuen asko espero festa egin ahalko nuenik inoiz Kardaberazekin: a ze dibertimendua 1761ean argitaratu zuen Euskararen berri onak. Idatzi zituen beste lan gehienak ez... [+]
Urte luzeak daramatza Laura Macayak indarkeria jasan duten emakumeei lagun egiten, arlo instituzionalean, militantzian, bai eta beste justizia-eredu batzuetatik abiatuta ere. Horri guztiari buruzko liburu bat kaleratu berri du: Gatazka eta abusua ez dira gauza bera (Katakrak,... [+]
Ekain amaieran iragan da Banka eta Urepeleko eskola publiko uztartuetako urte hondarreko ikusgarria. Eskola gehienetan bezala, Bankako ama-eskolako irakasleak eta Urepeleko lehen mailako bi irakasleek, hirurek elkarrekin, urtero antolatzen dute haurren emanaldi nagusia:... [+]