Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe?

  • “Bai, noski”, erantzun zuten Idurre Eskisabel, Lorea Agirre eta Ainhoa Beolak Arrasateko mahai-inguruan. Alabaina, logikoa al da bata izan eta bestea ez izatea, bi mugimenduek oinarrizko eskubideen alde borrokatzen badute, justizia soziala badute helburu?

Ezkerretik eskuinera, Aitziber Aranburuzabala gidaria, Lorea Agirre, Ainhoa Beola eta Idurre Eskisabel.
Ezkerretik eskuinera, Aitziber Aranburuzabala gidaria, Lorea Agirre, Ainhoa Beola eta Idurre Eskisabel.

Arrasateko Emakume Txokoak, AEDk (Arrasate Euskaldun Dezagun), Emun, Ekin Emakumeak eta Goienak antolatu zuten Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe? mahai-ingurua, urriaren 30ean. Arrasateko euskalgintzako eta mugimendu feministako hainbat kide izan ziren entzule, azken hiruzpalau urteetan, han eta hemen, gero eta gehiago planteatzen den gaiaz hausnartzeko.

Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe

Aitziber Aranburuzabala Goienako kazetariak ez zuen beroketak egiteko astirik eman. Zuzenean mahai-inguruak izenburu zuen galdera bota zien hiru hizlariei.

Idurre Eskisabelen ustez, galdera bihurri xamarra da. Galderari baietz erantzun zion, baina baita hau gehitu ere: “Euskaltzale naiz feminista naizelako eta feminista naiz euskaltzale naizelako”. Bezperan Joxe Arantzabalek txiokatutakoa gogorazi zuen: “Simone de Beauvoir (eta hainbat) feminista ziren, eta euskaltzaleak al ziren?”. Eskisabelen iritziz, esate baterako, Angela Davis gutxienez euskaltzalea da. Feminismoari egin dion ekarpen handienetakoa sexu/genero zapalkuntzaz gaindi, arrazaren eta klasearen zapalkuntza lantzea izan da, eta ez kasualitatez, bera estatubatuarra, emakumea eta beltza da. Gurera etorrita, arrazaren parean kultur nazio sentipenaren araberako kategorizazioa jarri zuen Eskisabelek. Bere ustez, kultur nortasunarekin gorabeherak ditugun euskaldunontzako hizkuntza bada faktore erabakigarria, eta horregatik dio Angela Davis ziur euskaltzalea dela. Davisen ildoa jarraituz, ez da gauza bera emakume, zuri, heterosexual, euskaldun, erdi mailakoa, edo emakume zuri, heterosexual, espainiar, etxeko lanetan ari dena, edo emakume euskaldun, lesbiana, profesionala, edo emakume beltz afrikarra izatea.

Ainhoa Beolaren iritziz, bistan da feminista izan zaitezkeela euskaltzale izan gabe. Alabaina, biak iruditzen zaizkio oinarrizko eskubideen aldeko borrokak, eta haien artean komunikazioak egon beharko baluke ere, harrigarria egiten zaio hala ez gertatzea, harrigarria elkarlanik ez egotea. Amonaren eta amatxiren adibidea jarri zuen. Bere amona euskaltzalea zen eta ez zen feminista. Amatxi berriz, feminista zuen eta ez euskaltzalea. Ez zuten elkar ulertzen. Latinoamerikan berriz, feminismoa eta indigenismoa oso bat datoz, eta Afrikan feminismoa eta ekologismoa. Euskal Herrian bakoitza bere gotorlekuan dagoela uste du, nahiz eta zorionez, halako egoera gainditzen hasiak garen. Beolak uste du feminista, euskaltzale, ekologista eta internazionalista izateak logika lukeela.

Lorea Agirrek justizia sozialaren markoan kokatu zituen hemen ditugun borrokak, alegia, feminismoa eta euskararen normalizazioa, eta borroka batean hasi eta bestera jauzi egitea logikoa litzatekeela dio. Gizarte kapitalistaren, patriarkalaren eta monokulturan oinarritutakoaren kontra edozein borroka ahizpak direla uste du.

Azken hiruzpalau urtetan borroka horien arteko balizko aliantzez hitz egiten ari garela dio Agirrek, baina gaia ez dela hain berria erakusteko Maria Mercè Marçal poeta katalanaren Dibisa poema (Itxaro Bordak itzulia, Susa) irakurri zuen: “Menturari hiru dohain zor dizkiot: emakume sortu izana, klase sozial apalekoa, eta herrialde eta kultura zapaldukoa, eta hiru bider errebelde izateko aukera eman izana”.

 


ASTEKARIA
2014ko azaroaren 16a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
Eskoletan eduki sexualeko irudi faltsuak zabaltzen ari direla salatu dute Hego Koreako feministek

Neska gazteak agertzen dira irudietan eta Telegram bidez zabaltzen dituzte. Irailaren 1ean kanpaina bat abiatuko dute sare sozialen bidez, gobernuak neurriak hartu ditzan.


Gorputz hotsak
“Desgaituontzat oso gertu eta oso urrun dago itsasoa”

Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]


2024-08-26 | June Fernández
MIGRAZIO-DOLUA
Herrimina trauma bihurtzen da

Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.


Tanpoiek metalak dituztela frogatu dute; tartean, beruna eta artsenikoa

Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.


Gasteizko jaietan izandako bi bortxaketak salatu dituzte

Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.


Eraso matxistak eta LGTBI+fobikoak salatzeko telefonoak aurkeztu dituzte Gasteizko jaietarako

Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]


2024-07-24 | Nerea Menor
Silvina Molina, Argentinako kazetari feminista
“Sareak ehuntzea da garrantzitsuena, laguntza eskaini eta batera lan egitea. Lehentasuna orain bizirautea da”

Genero eskubideen urraketaren inguruan mintzatu gara Silvina Molina kazetariarekin. Télameko (Argentinako albiste agentzia publikoa) Generoen eta Aniztasunen ataleko editorea zen Molina, Javier Mileiren gobernuak martxoan agentzia itxi zuen arte. Kazetaritza, inklusioa... [+]


Alardearekin legea betetzen hasteko eskatu diote EH Bilduko militanteek Hondarribiko alkateari

«Gatazkaren konponbidean baliagarria izango delakoan» EH Bilduko Lantalde Feministak egindako hausnarketa plazaratu du Arma Plazan. Igor Enparan alkateari «Jaizkibel konpainiak bakarrik betetzen duen legea betearazten hasteko, eta Alarde bakarra, guztiona eta... [+]


Eraso sexistei begira Baionako Herriko Etxeak duen jarrera salatu dute feministek

Baionako festetan errepikaturiko eraso sexistei dagokienez Herriko Etxeak politika eta erantzun eskasak bideratu izana salatu du Ipar Euskal Herriko mugimendu feministak. Herriko kontseiluaren batzarrera sartzen saiatu dira 30 bat lagun, baina ateak hetsirik kausitu dituzte.


Gorputz hotsak
“Dragon Boat-arekin gorputzarengan geneukan konfiantza berreskuratzen dugu”

Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]


2024-07-15 | Amanda Verrone
Deserriratu egin gaituzte eta badakite

Gure bizitzan zehar, jaberik gabeko zenbat ibaitan bainatu gara? Senarrik gabeko zenbat baratzetatik elikatu gara? Zenbat hazi kreole lorarazi ditugu aitarengandik, osabarengandik edo anaia ezkongabearengandik heredatu ez ditugun lurretan? Azken batean, zenbat emakume ezagutzen... [+]


Sorginen duintasuna aldarri

Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
[+]


Milaka lagunek salatu dituzte Sanferminen lehen egunean izandako eraso matxistak

Iruñerriko mugimendu feministak elkarretaratzea egin du uztailaren 7an, bezperan izandako lau eraso salatzeko. Berriozarren eta Tuteran bi gizon atxilotu dituzte sexu abusuengatik.


Gorputz hotsak
“Erotikan ere, ez dugu lortzen produkziotik ateratzea”

Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]


Eguneraketa berriak daude