Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe?
“Bai, noski”, erantzun zuten Idurre Eskisabel, Lorea Agirre eta Ainhoa Beolak Arrasateko mahai-inguruan. Alabaina, logikoa al da bata izan eta bestea ez izatea, bi mugimenduek oinarrizko eskubideen alde borrokatzen badute, justizia soziala badute helburu?
Arrasateko Emakume Txokoak, AEDk (Arrasate Euskaldun Dezagun), Emun, Ekin Emakumeak eta Goienak antolatu zuten Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe? mahai-ingurua, urriaren 30ean. Arrasateko euskalgintzako eta mugimendu feministako hainbat kide izan ziren entzule, azken hiruzpalau urteetan, han eta hemen, gero eta gehiago planteatzen den gaiaz hausnartzeko.
Izan zaitezke feminista euskaltzale izan gabe
Aitziber Aranburuzabala Goienako kazetariak ez zuen beroketak egiteko astirik eman. Zuzenean mahai-inguruak izenburu zuen galdera bota zien hiru hizlariei.
Idurre Eskisabelen ustez, galdera bihurri xamarra da. Galderari baietz erantzun zion, baina baita hau gehitu ere: “Euskaltzale naiz feminista naizelako eta feminista naiz euskaltzale naizelako”. Bezperan Joxe Arantzabalek txiokatutakoa gogorazi zuen: “Simone de Beauvoir (eta hainbat) feminista ziren, eta euskaltzaleak al ziren?”. Eskisabelen iritziz, esate baterako, Angela Davis gutxienez euskaltzalea da. Feminismoari egin dion ekarpen handienetakoa sexu/genero zapalkuntzaz gaindi, arrazaren eta klasearen zapalkuntza lantzea izan da, eta ez kasualitatez, bera estatubatuarra, emakumea eta beltza da. Gurera etorrita, arrazaren parean kultur nazio sentipenaren araberako kategorizazioa jarri zuen Eskisabelek. Bere ustez, kultur nortasunarekin gorabeherak ditugun euskaldunontzako hizkuntza bada faktore erabakigarria, eta horregatik dio Angela Davis ziur euskaltzalea dela. Davisen ildoa jarraituz, ez da gauza bera emakume, zuri, heterosexual, euskaldun, erdi mailakoa, edo emakume zuri, heterosexual, espainiar, etxeko lanetan ari dena, edo emakume euskaldun, lesbiana, profesionala, edo emakume beltz afrikarra izatea.
Ainhoa Beolaren iritziz, bistan da feminista izan zaitezkeela euskaltzale izan gabe. Alabaina, biak iruditzen zaizkio oinarrizko eskubideen aldeko borrokak, eta haien artean komunikazioak egon beharko baluke ere, harrigarria egiten zaio hala ez gertatzea, harrigarria elkarlanik ez egotea. Amonaren eta amatxiren adibidea jarri zuen. Bere amona euskaltzalea zen eta ez zen feminista. Amatxi berriz, feminista zuen eta ez euskaltzalea. Ez zuten elkar ulertzen. Latinoamerikan berriz, feminismoa eta indigenismoa oso bat datoz, eta Afrikan feminismoa eta ekologismoa. Euskal Herrian bakoitza bere gotorlekuan dagoela uste du, nahiz eta zorionez, halako egoera gainditzen hasiak garen. Beolak uste du feminista, euskaltzale, ekologista eta internazionalista izateak logika lukeela.
Lorea Agirrek justizia sozialaren markoan kokatu zituen hemen ditugun borrokak, alegia, feminismoa eta euskararen normalizazioa, eta borroka batean hasi eta bestera jauzi egitea logikoa litzatekeela dio. Gizarte kapitalistaren, patriarkalaren eta monokulturan oinarritutakoaren kontra edozein borroka ahizpak direla uste du.
Azken hiruzpalau urtetan borroka horien arteko balizko aliantzez hitz egiten ari garela dio Agirrek, baina gaia ez dela hain berria erakusteko Maria Mercè Marçal poeta katalanaren Dibisa poema (Itxaro Bordak itzulia, Susa) irakurri zuen: “Menturari hiru dohain zor dizkiot: emakume sortu izana, klase sozial apalekoa, eta herrialde eta kultura zapaldukoa, eta hiru bider errebelde izateko aukera eman izana”.
Pertsona migratzaile asko eraman ditu Aritzek bere autoan, Poliziak ez ditzan harrapatu, gaueko iluntasunean ez daitezen galdu eta batetik bestera seguru ibili daitezen. Bereziki gogoan ditu Irundik Hendaiara muga gurutzatzen lagundu eta etxean lotan izan zituen emakumea eta... [+]
Narges Mohammadi Bakearen Nobel Saridunak eta beste 33 preso politikok gose greba hasi dute irailaren 15ean. Gaur, irailak 16, bi urte dira Mahsa Amini emakume kurdua Irango Poliziaren jipoiaren ondorioz hil zela. Buruko zapia gaizki jarrita eramateagatik atxilotu zuten.
"Kaixo Garbiñe! Asko gustatzen zait egiten duzuna. Ugalkortasunarentzat sendabelar baten bila ari naiz baina zure liburuan ez dut aurkitu. Bizi naizen lekuan inork ez daki horri buruz”. Mezu hori jaso nuen hilabete dela Instagrameko pribatutik eta eragin... [+]
Martxoan aurkeztu zuen Olatz Dañobeitiak azken zortzi urteotan garatu duen lana, Militantzia eta errepresio politikoaren azterketa feminista bat: 90eko Ezker Abertzaleko emakumeen kasua tesia. Horren aitzakian, horretan sakontzeko, bildu gara Lekeition berarekin... [+]
Sarean lan egiteko elkar entzutea eta errespetatzea “nahitaezkoa” da Aitor Bedialaunetarentzat (Ondarroa, Bizkaia, 1991). Euskal Gorrak, Pertsona Gorren Elkarteen Euskal Federazioko presidentea zeinu hizkuntzaren kalitatea zaintzearen garrantziaz mintzatu da. Salatu... [+]
Hondarribiko jai egun handian, Alarde tradizionalak eta Jaizkibel konpainia parekideak bat egin behar zuten lehen aldiz abiapuntuan, baina argazki hori saihesteko, tradizionaleko konpainia guztiak berandu joan dira hasiera puntura. Plantoak planto, ordea, lehen aldi ugari bizi... [+]
Munduko Medikuak PiztuPower proiektu "eraldatzailea" abiarazi du, Nafarroako emakume afro-ondorengo gazteei laguntzeko eta aktibismoan trebatzeko etengabeko formakuntzaren bitartez.
Hondarribiko Alarde tradizionala eta Jaizkibel konpainia desfilatzen aterako dira, urtero bezala, irailaren 8an. Baina orain arte EAJk gobernaturiko udala Abotsanitzek eskuratu du eta egin dituen aldaketek hautsak harrotu dituzte Alarde tradizionalean. “Konpainia guztiak... [+]
Neska gazteak agertzen dira irudietan eta Telegram bidez zabaltzen dituzte. Irailaren 1ean kanpaina bat abiatuko dute sare sozialen bidez, gobernuak neurriak hartu ditzan.
Sentsibilizazio saioen, hitzaldien eta sare sozialen bidez aktibismo antikapazitista egiten du Juncal Cepedak (Irun, Gipuzkoa, 1986). Txikitan ez du erreferente desgaiturik izan, eta besteei laguntzeko eta erreferenteak sortzeko egiten du dibulgazioa. Sare sozialen bidez,... [+]
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.
Bi bortxaketa eta beste sei erasoren salaketa zuzenak jaso ditu Gasteizko Mugimendu Feministak. Elkarretaratzea egin du erasoak salatzeko txosna gunean, ostegunean. Gasteizko Udalak elkarretaratzea ostiralean 11:00etan egin du. Erasoen harira ez dute inor atzeman, momentuz.