Herritarren %70ek osasun-egoera ona duela uste du, baina %53 inguruk pisu handiegia dute. Bizi-azturak –horien artean atsedena– berrikustea da benetan norbere burua zaintzeko aurreneko pausoa. Gizarte modernoaren bizi-erritmo bereziak errutina ez oso osasungarriak jarraitzera behartzen gaitu sarritan, eta horrek, besteak beste, gaixotasun kardiobaskularrak, diabetesa, kolesterola eta hipertentsioa garatzeko arrisku handiagoa dakar. Horregatik, komeni da noizean behin gure bizimodua berrikustea eta atzeman ditzakegun gabeziak konpontzea, ohitura egokiak indartuz. Epe luzera, osasun hobea eta itxura gazteagoa irabaziko ditugu zalantzarik gabe.
Bizimodu osasungarriaren funtsezko zutabeak ondorengoak dira:
Egunean bost otordu egin. Ikerketa askok frogatu dutenez, gosaltzeko zuntza, esnekiak eta proteinak hartzen dituzten pertsonek osasun hobea eta gizentzeko joera txikiagoa dute. Beste gako batzuk aipatzekotan, koipe eta gantzen kontsumoa murriztea, otordu astunak saihestea eta anoak mugatzea lirateke eman daitezkeen aholku edo gomendio nagusiak.
Ariketa fisikoa ezinbestekoa da. Pertsona sedentarioen zelulak oxidatu eta herdoildu egiten dira, eta modu erregularrean jarduera fisikoa duten pertsonen zelulak baino lehenago zahartzen dira, horrek dakartzan ondorio guztiekin.
Ez erre. Onena sekula ez erretzea litzateke, noski, baina ohitura txar hori dutenentzat, zigarro kopurua ahalik eta gehien murriztea litzateke egokiena. Zigarroek botatzen duten kea ere kaltegarria denez, ke asko dagoen giroetan denbora luzeegia ez ematea komeni da.
Ardo pixka bat egunero. Otordu nagusietan, alegia, bazkarian eta afarian, basoerdi bat ardo edateak osasun kardiobaskular ona mantentzen laguntzen du, baldin eta gainerako ohitura eta azturak ere egokiak badira. Onura hori galdu egiten da, ordea, ardo gehiago edanez gero.
Atsedena ezinbestekoa da. Ez ahaztu atsedenak zure osasunerako daukan garrantzia. Saia zaitez egunero zazpi edo zortzi ordu lo egiten, ahal izanez gero jarraian. Gauez behar adina atseden ez hartzeak hainbat trastorno organiko sorraraz ditzake, edo lehendik zeudenak okerrera eraman, nerbio-sistema eta kontzentratzeko gaitasuna erasanez, sistema immunitarioa hondatuz, eta birusen aurreko sentiberatasuna areagotuz. Baina kontuz, zenbait ikerketak agerian utzi duten bezala, gehiegi lo egitea ere kaltegarria da. Horregatik, lo hartzea kostatzen bazaizu, afal ostean har ezazu infusio lasaigarriren bat (melisa edo garraiska, belar bedeinkatua, pasio-lorea...) ahal duzun guztietan.
Eguzkia, neurrian. Orain askorik ikusi ez arren, ez da ahaztu behar eguzkiak osasunari kalte egin diezaiokeela, gehiegi hartzen bada. Egunero eguzkitan hamar minutu egotea nahikoa da gorputza orekatu, urte-sasoi honetan apal samar dagoen gure gogo-aldartea igo eta hezurren osasunerako hain beharrezkoa den D bitamina guztia sintetizatzeko. Eguzki-izpien eraginpean denbora luzez egoteak, ordea, kalte nabarmena egingo dio gure gorputzari, larruazalari batez ere.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Baionako ospitalean unitate berritzaile bat ideki da: kardio-ginekologia unitatea, menopausian diren emazteei zuzendua. Gai hau, askotan tabu edo bazterrean utzia, osasun arazoak eragin ditzake bizitzako etapa horretan.
Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.
Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.
Kargua hartu eta urtebetera, Alberto Martínez Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburuak lantaldean aldaketa batzuk egin dituela iragarri du, "etorkizuneko osasun sistema publikoaren eraldaketari" ekiteko: besteak beste, Gontzal Tamayo Medel sailburuorde berria... [+]
Euskal dantzak, pilates, bilobekin egon, gurutzegramak egin eta beste zaletasun asko ditu Grego Idiakez Kortak (Ezkio-Itsaso, Gipuzkoa, 1950). 62 urterekin iktus bat izan zuen, eta ordutik, ezin ditu nahi beste gauza egin. Iktusaren ondorioz, begi baten ikusmena galdu du, eta... [+]
Osakidetza lanean ari da Asisa aseguru-etxe pribatuaren filial baten Quantus Skin sistema osasun-zentroetan ezartzeko, 1,6 milioi euroko inbertsioa eginda. Adituek kritikatu egin dute adimen artifizialeko sistema hori, emaitza "eskasak" eta "arriskutsuak"... [+]
Demagun zure laneko giroa kaxkarra dela. Lan gehiegi dago, baina ez da kontratazio berririk egiten edo, egiten bada, eskasa. Lankideen arteko harremanak ez dira batere osasuntsuak, eta mobbing horizontala eta bertikala edozein momentuan hedatu daiteke. Oso estres maila handia... [+]