Iratxe Esnaola
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zorretan nago Iratxe Esnaola (Arribillaga) informatika ingeniariarekin, software librearen defendatzailea bera, ekimen herrikoiei atxikimendua eskainitakoa eta hainbat medio eta elkarteren kolaboratzaile izateaz gain, dotEUS proiektuko koordinatzaile ere badena, besteren artean.
Ez dut zarauztarra ezagutzeko plazerik izan, baina bai bestelako asebeterik hari esker, izen-abizen berberak izateko zoriak ni harekin nahastea ekarri baitu biok prentsan jarduteko dugun ohitura medio. Aldiro dibertitu naute nahasmenok. Izeba maite batek irratian hizketan entzun ninduela esan zidan behin, eta ez nintzela ni arrapostu nionean, deskuidatua nintzela argudiatuz amaitu zuen eztabaida modu xarmangarri eta hunkigarrian, nik uste. Beste behin, Radio Euskadin egin zidaten elkarrizketa. Grabazioa Interneten zintzilikatzean haren lagungarri Arribillagaren argazkia paratu zuten. Berriki bere errenta aitorpenerako agiri bat iritsi zait etxera.
Plazerez dakusat nahastea handitzen, prentsan urlia edo sandia aipatu zuena ni al nintzen galdetzen didaten adiskide nahastuekin solastatzean. Ohartua nago hark bi abizenez aurkeztu ohi duela bere burua, amaren abizenari leku eginez, nonbait, argitasunaren alde egitearren, akaso, ezagutzen ez dudan arrazoiren baten sostengu, bestela. Bigarren abizenik aireratu gabe erantzun ohi dut nik, ostera. Noiz eta zergatik erabaki nuen aitaren senditik jasotako deiturarekin korrituko nituela liburu azalak eta testuen oinak?
Gogorapenean izan ohi ditut orain gutxira arte gizonezkoei esleitzen zitzaien literatur jardunean kortse sozialek eragin destinotik ihes egiteko estrategiak baliatu izan dituzten emakume idazleak. Ezizenez sinatzera edo beren izena senarraren abizenari atxikitzera behartuak, anagramak zein piktogramak asmatzera emanak, bestela. Genealogia honen baitan ezin uka izen abizenez sinatzearen garrantzia, eta aitaren eta amaren abizenaren artean aukeratzerakoan, arrazoi andana izan badu hamaika emakumek aitarena beren bizietatik erauzteko. Berdin, emakume ez direnek sufrituen margen zabaletik.
Pedro Lemebel idazle txiletarra datorkit gogora: “Lemebel femeninotasunerako aliantza dut, amaren abizena inskribatzen dut ama huacha onartzeko ene ilegaltasun homosexual eta trabestitik”. Baina nire legaltasun lesbiarretik zer munta du sinbolikoki amaren abizena baliatzeak hark ere aitarenetik jaso bazuen berea, eta berdin amonak? Aitor dut inertziaz hautatu nuela lehen abizena eta gaur-gaurkoz aldakortasunean jar nezakeela gakoa. Batean batekin sinatu, hurrena bestearekin, hurrengoan biekin, nahi bada, aldika ordena aldatuz. Baina nago, ezizenen moduan atentzio estra erakartzen dutela hitz jolasok gure txikian. Nolabait, kuxkuxean jarduteko grina pizten du identifikatze nahiak, eta aitor dezadan, nahaste-borrasteok betikotzeak tentatzen nau ni. Irudikatzen dut hirugarren Iratxe Esnaola bat dugula gure artean, zarauztarraren eta neronengandik aparte bizi den Iratxe Esnaola birtuala, prentsan eta Interneten bizi den kreatura zibernetikoa, lau eskutara osatzen diharduguna. Izatez, sarean dagoen orok du bere izen abizenezko kreatura birtuala, kaleko haragizkoa ez dena, eta anitzetan, kalekoaren iritzi berak ere ez dituena birtualtasunaren gortinaren atzean. Izena duenak ba omen du izana. XXI. mendeko izen birtualak fikziozkoa du izana. Eta Iratxe Esnaola fikziozkoak, ama baten lekuan bi ama.
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin zuten egon Debako liburutegian, eta egoera hori aldatzeko borrokan aritu da herriko ama talde bat. Udal gobernuak jarrera aldatu eta onartu du herritar guztiek, duten adina dutela, nahi dutenean egon ahal izatea liburutegian... [+]
Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez, Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]
Diziplina askotan ibilia da Amaiur Epher (Izpura, 1994). Aktore lanak egiten ezagutu nuen orain urte batzuk. Diabolo Kiwi edo Frigo taldeekin erritmo dantzagarriak joz ikusi eta entzun du, ziur, batek baino gehiagok. Eta idazlea ere bada. Bigarren liburua argitaratu berri du:... [+]
Ekainaren 5ean 50 urte beteko dira Gabriel Aresti zendu zela, jaio zen hirian bertan, Bilbon. Ziutatearen tristeziak bestelako kolore bat duen garaiotan, belaunaldi berri batzuek Arestiren hitzak goratzeaz aparte, haren esanak gaurko egunetik aztertu dituzte hiri horretan... [+]
Heriotzak Eduardo du izena
- Egilea: Formol konpainia (eta Ander Lipusen manifestua)
- Non: Modelo Aretoan, Zarautzen, Literaturia jaialdia
- Noiz: Maiatzaren 23an.
-------------------------------------------------------------
Bunker batean garatzen da antzezlana... [+]
Dantza, xake edo kirol topaketak egiten diren bezalaxe, literatura gustuko duten haur eta gazteek ere zaletasuna partekatu, elkar ezagutu eta egunpasa ludikoa egiteko aukera izango dute, datorren igandean. Ikasturtean zehar elkarri gutunak idazten aritu diren 130 gaztetxo... [+]
Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.
Ekainaren 7an izango da Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarrekin antolatzen duten Ziburuko Euskal Liburu eta Disko Azoka. Seigarren edizio honetan Aurelia Arkotxa izango da omendua eta egitarau oparoa ezagutzera eman dute prentsaurrekoan. Ziburuko Azokaren uhina inguruko... [+]
Miresmen adina gaitzespen sortzen duen pertsonaia da, oraindik ere, Jon Mirande, hura hil eta 50 urte pasatxora. Karrikiri elkarteak eta Iruñeko Hizkuntza Eskola Ofizialak (IHEO) Jon Miranderekin dantzan izeneko jardunaldiak antolatu dituzte idazlearen jaiotzaren 100... [+]
Orain denak aita santua baino frantziskotarrago bihurtu zaizkigunez, komeni da gogoratzea gure klasiko ez-sotanadunez. XVII. mendean izan zen bat, haren grazia zen Arnaut Oihenart. Eta ezin gaitezkeenez murgildu haren lan guztietan, gaur goretsiko dugu O.ten gaztaroa... [+]
Aurreko tertuliako galderari erantzuteko beste modu bat izan zitekeen, akaso modu inplizituago batean, bigarren solasaldi honetako izenburua. Figura literarioaz gaindi, pertsonaia zalantzan jartzeko, edo, kontrara, pertsonaiaren testuingurua ulertzeko saiakera bat. Santi... [+]
Ziburuko Liburu eta Disko Azokaren 6. edizioa ekainaren 7an izango da. Girotzeko eta azokaren eragina inguruko herrietara zabaltzeko, aurreko asteetan zehar sei ekintza kultural antolatu dituzte Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarlanean. Lehena martxoaren 30ean izango da,... [+]
Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]