Nahierako justizia internazionala
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Kroaziak independentzia aldarrikatu zuenean, bere serbiar gehiengoko bi lurraldeek (Ekialdeko Eslavonia eta Krajina) independentzia ere aldarrikatu zuten. Hortxe hasi zen Kroaziako guda. Gero, bake akordioak iritsi ziren. Hauen arabera, bi errepublikei babes internazionaleko autonomia segurtatu zitzaien. Baina, 1995ean, Bosnia-Herzegovinako guda bukatzen ari zela aprobetxatuz, kroaziarrek eraso bat burutu zuten Krajina eskuratzeko (II. Mundu Gerra ostean Europan inoiz egin den operazio militar handiena). Ordurako ejertzito kroaziarrak AEBetako ekipamendu militarra eta adituak zituen lagun. Erasoan, Helsinki Batzordearen arabera, 677 zibil serbiar hil zituzten, 563 desagertuta daude eta 200.000 inguruk ihes egin zuen Serbiara. Hori guztia NATOren laguntzaz eta NBEko soldaduen utzikeriaren aurrean gertatu zen. Izan ere, ekintza militarra burutu baino lehen, kasko urdinak Krajinatik joan ziren gobernu kroaziarrari eskuak libre utziz.
2011n, Krajinako operazio militarraren arduradunak ziren Ante Gotovina eta Mladen Markač kondenatuak izan ziren gerra eta gizateriaren aurkako krimenengatik. Baina, berriki Jugoslavia ohiko Zigor Auzitegiak helegiteak onartu eta aske utzi ditu biak. Beste behin, Hagako auzitegi honek argi erakutsi du bere alderdikeria. Bere eskuetatik pasatu diren akusatu guztien kondenatu zerrenda ikustea baino ez dago: ia 70 serbiar, dozena bat kroaziar, bost bosniakiar (musulman bosniarrak) eta bi albaniar. Zigor tamainen desberdintasuna ere handia da, serbiarren kaltetan. Halere, kezkagarriena serbiarren aurkako krimen gehienek izan duten zigorgabetasuna da. Tartean, Kosovoko serbiarren aurkako hilketen testigu bat, Jugoslavia ohiko Zigor Auzitegiak babestua (sic), hilda agertu zen Alemanian.
Zoritxarrez, serbiarrek maiz pairatu dituzte bidegabekeriak. Adibidez, II. Mundu Gerran kroaziarrek 750.000 serbiar inguru erail zituzten. Beraz, gutxi gorabehera Kroazia eta Bosniako serbiarren heren bat desagerrarazi zuten (ondorioz, serbiarrek Bosnian gehiengoa izateari utzi zioten). Urte haietan serbiar herria judua bezain kolpatua izan zen. Baina denborak juduei beraien borreroen barkamena eta sufrimenduaren errekonozimendua ekarri badie, serbiarrek ez dute horrelako keinurik jaso. Titok, Jugoslaviako herrien anaitasuna defendatzeagatik, historiako atal horiek ahaztu behar zirela erabaki zuen, eta hala, serbiar herriak arantza hori barnean mantendu zuen. Horrek, hein batean, esplikatzen du 90eko hamarkadako gerretan serbiarrek izan zuten jarrera, baina, beraiei, Israeli ez bezala, ez zaie ezer ere barkatzen. Zergatia aspaldi azaldu zuen Bakerako Ikasketen katedradun Johan Galtungek:
“Serbiarren aurkako jarreraren sakoneko arrazoiak garbiak dira: okerreko alfabetoa dute (zirilikoa, latindarra beharrean). Okerreko kristauak dira (ortodoxoak, ez katolikoak). Okerreko okupatzaileek menderatu zituzten (turkiarrek, austriarrek beharrean). Okerreko lekuan daude (Ekialdean, ez Mendebaldean). Berlin-Ankara-Bagdad ardatzeko bidea oztopatu zuten. Austriari lotzearen aurka egin zuten (zibilizazioaren ezaugarriak estimatu gabe); eta, gainera, Vienako tronuaren oinordekoaren aurka tiro egin zuten. Errusiarrek bezala, inbasore naziak hil zituzten (beraiekin elkarlanean aritu beharrean, esloveniarrek, kroaziarrek eta bosniakiar askok egin zuten bezala). Azkenik, bere hiriburua estatu komunista batena izan zen. Zer espero daiteke dena hain aldrebesturik duen nazio batez?”.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
2025ean hazkunde ekonomiko txikia (%0,6) ez da gai izango langabezia-tasak %8ko muga gainditzea saihesteko; Zor Publikoak bi bilioi euro (BPGren %115) gainditzen ditu EK-k ezarritako %60aren oso gainetik, eta Gastu Publikoak estratosferan jarraitzen du.
Horri gehitu behar... [+]
Eskubide linguistikoen ikuspegi integratzaile baten eskaintza dugu gaurkoa.
Espainiako supremazismo linguistikoa osasuntsu eta bizkor ageri zaigu, “hooligan” samalda anitz baten babesaz eta komunikabide indartsuez sustatua. Azken aurreko lagina Santi Martinezena... [+]
Euskal Herri osoan —beste herrialdeetan bezalatsu— jairik ez da falta. Negu giroan ere asko badira ospatzen direnak, uda-garaian ez da festa gabeko egunik. Egun-argi luzeak eta gau epelak jendea etxe zuloetatik kanpora, kalera ateratzeko aproposak dira eta jai giroan... [+]
Azken asteetan bolo-bolo dabil Poliziaren eta, zehatzago esanda, Ertzaintzaren gaineko eztabaida. Tamalez, eztabaida piztearen arrazoia ez dira horiek Euskal Herri Langilearen kontra erabiltzen dituzten biolentzia eta jazarpen sistematikoa. Horren ordez, Ertzaintzaren eta bere... [+]
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]
Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]
Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]
A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]
Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.
Ez zait... [+]
Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]
Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Komisaldegian paper batzuk eman dizkidate. Izerdi tanta bakarra dakit bekokian behera bularreraino, piztu aire girotua, mesedez. Parrandan ondoegi pasatzearen asuntoak, hurrengo goizean galdutakoak salatu beharra. Inozo aurpegidun munipa batek hurrengo asterako zita eman ahal... [+]