Ez da hainbeste idi izango Herbehere osoetan, baina 6.000 aldaeratik gora dituzte idi-bihotzetan (Tulipa sp.). Han dago han, kolore festa, idi-bihotzen mundua. Zenbat mundu!

Hango negozio sarea ehunka urtetan ehuntzeko gaia Kurdistan aldetik ekarri, Turkian irun eta Istanbuldik barrena eramandako motak ziren. Idi-bihotz naturalak ondu eta hibridatuz gaurko barietate edo aldaera aukera izateko bideari ekin zitzaion, eta ez da egundo amaitu. Milaka aldaera erregistratuta edo bidean dago; etengabe sortuz eta, sartu edo atera, patente-etxeetako atarietan. Adibidez, hona Japonian egindako “Arisa” aldaeraren historia. Idi-bihotz hau “On Kixote” eta “Ben van Zanten” aldaeren arteko hibridaziotik jaioa da. 1979an bien nahasketaren 955 hazi ale erein zituzten. Sei urtetan landu ondoren, landatzeko errazak, emaileak eta gaitzei kementsu aurre egiten zieten zortzi mota aukeratu zituzten. 1999an erregistroan onartzeko eskaera egin eta behar adina aztertu ondoren 2002an ametitu zuten. Noiznahi topatuko duzu bere aieta erosgai, loreak ertzetan mendela arrosa duten ardo koloreko petaloak ditu.

Idi-bihotz honek petaloaren ertz-ertza du kolore desberdin batekoa, baina ia-ia nahi ahalako nahasketa duena topa daiteke. Asko direnez, haien nahasketetatik etengabe ezezagun gehiago datoz. Adibidez, petaloen kolore nagusia beheko barrenetik datorkion beste kolore bateko gar antzeko batekin “zikindua” dutenak. Horiei, deigarri, bolada ez zaie amaitzen. Ederki kosta zen, bada, zikintze berexi erakargarri hori nola demontre egiten zen asmatzea. Birus batek eragiten du, I-BMB edo Idi-bihotzaren mosaikoaren birusa denak. Birus hori zorriek, zizta hemen zizta han, hedatzen dute. Kolore garbiko lorea eman duenak hurrengo urtean nahastutakoa azal dezake. Nahasketarik gabeko motak mantendu nahi dituzten muintegietan-eta, zikindu horiek urruti jartzen dituzte, kutsadura saihestu eta ahal den neurrian eragozteko. Zuriek eta horiek ez dute kolore aldaketa hori agertzen.

Gaur egun, hala ere, lorezaleen lanetik dator honelako idi-bihotz xelebre asko. Eguna joan eta eguna etorri, antzeko makina bat historia idazten ari da. Ez gara, nolanahi ere, garai batean bezala, lore horiekin erotzen.