Hizkuntzari begiratzeko moduez
Kanpora begiratzea ariketa ederra da, eta ezberdintasuna, aniztasuna, koloreak... erakargarriak dira oso. Ederra da gizaldietan barna hainbeste hiztunek eta hiztun-taldek gauzak esateko, sentimenduak adierazteko, ideiak ordenatzeko, emozioak partekatzeko... eraiki dituzten molde ezberdin guztiak dastatzea edo usaintzea. Baina barrura begiratzea ere ederra da, eta kitzikagarria da ustez sinplea den esaldi baten atzean dagoen konplexutasuna izugarria eta miresgarria sumatzea edo ulertzen saiatzea. Eta pertsonak hainbeste hizkuntza eta hainbesteko aberastasuna sortu duela ikustea txundigarria den bezalaxe, zeharo txundigarria ere da hizkuntza bezain sistema konplexua sortu izana eta hura gainera hain modu natural eta errazean erabiltzea. Edo liluragarria da burmuinaren atal jakinek edo FOXP2 bezalako geneek hizkuntza ekoizpenarekin izan lezaketen loturaren berri izatea.
Sarritan, hizkuntzari begiratzeko bi modu horiek, kontrajarriak baleude bezala agertu zaizkigu. Eta, nago, bigarren modua da, barrura begiratzeko hori alegia, hoztasunaren eta usain akademiko-zientifiko hutsaren marka gehien bereganatu duena, nahiz eta kanpora begirako hori ere deskribaketa eta estatistika soilean gelditu izan den askotan.
Baina nik esanen nuke bi ikuspegi horiek, bakoitzak izan litzakeen ñabardura, zehaztapen edo berezitasunak gorabehera, ez direla batere kontrajarriak. Are gehiago, esanen nuke ez dela batere zaila norbera bietan kokatzea, eta hizkuntzari bi talaia horietatik begiratzea; eta litekeena da, gainera, biak ere guregan lilura, emozio-une edo txinparta txikiak nahiz handiak eragiteko eta sortzeko gai izatea.
Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.
Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]
ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.
Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]
Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]
Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.
Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]
Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.
Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.
.jpg)
Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.
Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.
Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.
Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]