Ekain Martinez Lizarduikoa: «Bere historia ezagutzen ez duen herriak ez du bere oraina ulertzen»


2006ko urriaren 08an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Zer dela eta idatzi duzue liburua ?
Askotan badirudi guztiz arrotzak zaizkigun gertakariak direla 1936ko Gerrak eragin zituenak. Egia, ordea, bestelakoa da. Orduan gertatu zena gure historia hurbileko gertakariak dira; gure aiton-amonek jasan behar izan zuten historiaren pasarte gogor-gogorra. Beraz, gertakari horiek berriro gogora ekarri eta guregana ditzagun egina dago material hau. Gure aiton-amonek halabeharrez bizi behar izan zutena berriz ere gerta ez dadin.

36ko Gerraz asko idatzi da. Zertan bereizten da zuena?
Argi utzi nahi izan dugu honako hauxe: Gertakari historikoetan orokorrean, eta 36ko Gerran zehazki, batzuek historia egiteko eta gogoratzeko aukera izan dutela eta dutela, eta beste batzuek horretarako aukerarik ez dutela izan eta izan gabe jarraitzen dute, neurri handi batean. Azken horiek Gerra galdu zutenak dira. Une gogor horietan bizi zituzten esperientziak, defendatu zituzten ideiak eta balioak, jasan zituzten senideen fusilatzeak, erbesteratzeak eta zigorrak, horiek guztiak zokorarazi behar izan zituzten denbora luzean. Are gehiago, gertaera horiei askotan uko egin behar izan zieten eta, beldurra edo lotsa zirela medio, horien berri ez zieten seme-alabei behar bezala eman.

Bere historia ezagutzen ez duen herria historia hori errepikatzera kondenaturik ote dago?
Guk nahiago dugu memoria historikoa zer den beste modu honetan planteatu: bere historia ezagutzen ez duen herriak ez du bere oraina ulertzen, eta, beraz, ez du bere oraina menderatzen. Eta beste batzuek gogoratzen dute haren historia.

-------------------------------------------------------------------------
Gerra Zibila
Euskal Herrian
Ekain Mtz. Lizarduikoa, Nekane Osa
Gaiak
156 orrialde


36ko Gerra, hirurogeita hamar urte geroago

Memoria historikoa errebindikatu dute Nekane Osak eta Ekain Martínez Lizarduikoak Gerra Zibila Euskal Herrian liburuan. Egileek jakin badakitelako 1936. urtean gertatu zena berriro gerta ez dadin ezkutuan dagoen guztia airatzea ezinbestekoa dela. Memoriak duen garrantziaz irakurlea jabe dadin, aurreneko kapitulua eskaini diote gaiari. Ondoren, zabal jorratu dute Gerra: 36ko Gerraren nondik norakoak, Bigarren Errepublika eta Gerra Zibila Euskal Herrian, Nazioarteko egoera, Konspirazioa eta matxinatzea, Gerra Gipuzkoan, Araban, Bizkaian eta Nafarroan, Autonomia Estatutua, Eusko Jaurlaritza, Euskal Armada osatzen zuten batailoiak, Euskadiko Gerrako Itsas Armada, Nazioarteko brigadak, Gernikako bonbardaketa, Santoñako Ituna, Gerraren ondorioak, kartzela eta kontzentrazio esparruak, frontean hildakoak, fusilaketak, konfiskatzeak, purgak, emakumeen bortxaketak, gerrak hautsi zuena, emakumea eta gerra, erbesteratzea, Gerra Zibila eta haurrak, propaganda eta prentsa gerran, abesti anarkistak, errepublikanoak, sozialistak., komunistak, abertzaleak eta Bando Nazionalekoak... Halaber, Gerra Zibilean, alde batean zein bestean, nabarmendu ziren hainbaten biografiak jaso dituzte.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Oroimen historikoa
2025-07-09 | Ahotsa.info
Familiek 47 urteko zigorgabetasuna salatu dute Germán Rodriguezen eta Joseba Barandiaranen hilketen ostean

2025ean 40 urte beteko dira Mikel Zabalza hil zutenetik, eta 47 urte Germán Rodríguez eta Joseba Barandiaran hil zituztenetik. Horiek guztiak Estatuko Segurtasun Indarren biktimak dira, eta Sanfermines78 Gogoan elkarteak Espainiako Gobernuari eskatu dio "Estatuaren... [+]


2025-07-09 | Irutxuloko Hitza
‘Atzera begira, Dinamitarekin’, Donostia beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldi historikoa

IRUTXULOKO HITZAk eta Dinamita Tour egitasmoak 36ko gerra Donostian nolakoa izan zen eta hiria beste ikuspegi batetik ezagutzeko ibilaldia antolatu dute elkarlanean, uztailaren 21erako. Elkargunea Bretxako Sarriegi plazako estatua izango da, 19:30ean, eta Amararaino joango dira... [+]


Martutenek emandako ihesaldi dantzagarrienak 40 urte

Astelehenean, 40 urte beteko dira Joseba Sarrionandia eta Iñaki Pikabea presoek Martuteneko kartzelatik ihes egitea lortu zutenetik. Egiako pisu batean izan ziren ezkutaturik bi iheslariak, eta oraindik milaka eztarrik abesten dute «kristoren martxa dabil!».


Zirgariak etorbidea: Erandiok itsasadarraren langileei aitortza egingo die kale izen aldaketagaz

Altzagatik itsasadarraren parean doan BI-711 errepidearen Jose Luis Goyoaga etorbidearen izena aldatzeko herritarren parte-hartze prozesuaren ondoren, kale horren izen berria Zirgariak etorbidea izango da.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Iragan-minez

Inor gutxik ukatuko du ziurgabetasunez beteriko garai batean gaudenik. Krisi ekonomikoaren, ezegonkortasun politikoaren eta klima-aldaketaren inguruko mezuez inguraturik gaude. Ikaraturik bizi gara. Hori guztia gutxi balitz, globalizazioaren ondorioz, nazioen izaera zalantzan... [+]


Joxe Austin Arrieta. Irabazlearen errelatoaren aurka
“Memoria-ariketa da ‘Palinpsestoa’, ahal izan dudan zorrotzena eta zintzoena”

Belaunaldi oso baten liburua da Palinpsestoa. Idazten dakien modura idatzi du Arrieta Ugartetxeak, eta horixe dateke alde gaitza. Gainerakoan, hortxe gure iragan hurbila, gerra ondoa, apaiz giroa, euskara, militantzia… eta ez hain hurbila ere, senide nagusien gerra... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Urgulleko ‘Jesusen Bihotza’ eskultura “erregimen frankista goraipatzeko” sinboloa dela ebatzi dute

Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.


2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako 253 euskaldun omendu ditu Eusko Jaurlaritzak

Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]


Memoriaren herbarioak

Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.


Mikel Gardoki omendu dute, haren erailketaren 50. urteurrenean: «Egia jakiteko garaia da»

50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.


Naziek deportaturikoen oroimena, diru-zorro batean

1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


Eguneraketa berriak daude