Ekain Martinez Lizarduikoa: «Bere historia ezagutzen ez duen herriak ez du bere oraina ulertzen»


2006ko urriaren 08an
Zer dela eta idatzi duzue liburua ?
Askotan badirudi guztiz arrotzak zaizkigun gertakariak direla 1936ko Gerrak eragin zituenak. Egia, ordea, bestelakoa da. Orduan gertatu zena gure historia hurbileko gertakariak dira; gure aiton-amonek jasan behar izan zuten historiaren pasarte gogor-gogorra. Beraz, gertakari horiek berriro gogora ekarri eta guregana ditzagun egina dago material hau. Gure aiton-amonek halabeharrez bizi behar izan zutena berriz ere gerta ez dadin.

36ko Gerraz asko idatzi da. Zertan bereizten da zuena?
Argi utzi nahi izan dugu honako hauxe: Gertakari historikoetan orokorrean, eta 36ko Gerran zehazki, batzuek historia egiteko eta gogoratzeko aukera izan dutela eta dutela, eta beste batzuek horretarako aukerarik ez dutela izan eta izan gabe jarraitzen dute, neurri handi batean. Azken horiek Gerra galdu zutenak dira. Une gogor horietan bizi zituzten esperientziak, defendatu zituzten ideiak eta balioak, jasan zituzten senideen fusilatzeak, erbesteratzeak eta zigorrak, horiek guztiak zokorarazi behar izan zituzten denbora luzean. Are gehiago, gertaera horiei askotan uko egin behar izan zieten eta, beldurra edo lotsa zirela medio, horien berri ez zieten seme-alabei behar bezala eman.

Bere historia ezagutzen ez duen herria historia hori errepikatzera kondenaturik ote dago?
Guk nahiago dugu memoria historikoa zer den beste modu honetan planteatu: bere historia ezagutzen ez duen herriak ez du bere oraina ulertzen, eta, beraz, ez du bere oraina menderatzen. Eta beste batzuek gogoratzen dute haren historia.

-------------------------------------------------------------------------
Gerra Zibila
Euskal Herrian
Ekain Mtz. Lizarduikoa, Nekane Osa
Gaiak
156 orrialde


36ko Gerra, hirurogeita hamar urte geroago

Memoria historikoa errebindikatu dute Nekane Osak eta Ekain Martínez Lizarduikoak Gerra Zibila Euskal Herrian liburuan. Egileek jakin badakitelako 1936. urtean gertatu zena berriro gerta ez dadin ezkutuan dagoen guztia airatzea ezinbestekoa dela. Memoriak duen garrantziaz irakurlea jabe dadin, aurreneko kapitulua eskaini diote gaiari. Ondoren, zabal jorratu dute Gerra: 36ko Gerraren nondik norakoak, Bigarren Errepublika eta Gerra Zibila Euskal Herrian, Nazioarteko egoera, Konspirazioa eta matxinatzea, Gerra Gipuzkoan, Araban, Bizkaian eta Nafarroan, Autonomia Estatutua, Eusko Jaurlaritza, Euskal Armada osatzen zuten batailoiak, Euskadiko Gerrako Itsas Armada, Nazioarteko brigadak, Gernikako bonbardaketa, Santoñako Ituna, Gerraren ondorioak, kartzela eta kontzentrazio esparruak, frontean hildakoak, fusilaketak, konfiskatzeak, purgak, emakumeen bortxaketak, gerrak hautsi zuena, emakumea eta gerra, erbesteratzea, Gerra Zibila eta haurrak, propaganda eta prentsa gerran, abesti anarkistak, errepublikanoak, sozialistak., komunistak, abertzaleak eta Bando Nazionalekoak... Halaber, Gerra Zibilean, alde batean zein bestean, nabarmendu ziren hainbaten biografiak jaso dituzte.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Oroimen historikoa
2025-05-07
Carme Puig Antich. Lekukoaren zuzia
“Saiatzen zara hau eta hura egiten, baina hortxe da beti Salvadorren heriotzaren zauria”

Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]


Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako 253 euskaldun omendu ditu Eusko Jaurlaritzak

Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]


Memoriaren herbarioak

Oraindik ikusgai dago Donostiako San Telmo museoan Memoriaren Basoak erakusketa, maiatzaren 11ra arte. Totalitarismoek gizartea kontrolpean hartzeko erabiltzen dituzten metodo eta tekniken inguruko hausnarketa bat da, espresio artistiko ugariren bidez ondua.


Mikel Gardoki omendu dute, haren erailketaren 50. urteurrenean: «Egia jakiteko garaia da»

50 urte bete dira Polizia frankistak Mikel Gardoki Azpiroz ETApm-ko kidea tirokatuta hil zuenetik. Egiari Zor fundazioko kideek eta Gardokiren kide Juan Miguel Goiburu Mendizabal 'Goiherri'-k hartu dute parte ekitaldian.


Naziek deportaturikoen oroimena, diru-zorro batean

1945ean Neuengammeko nazien kontzentrazio esparruan hil zen Jean Iribarne gamerearraren diru-zorroa berreskuratu eta bere senideei eman diete. Ipar Euskal Herrian gutxienez 350 herritar deportatu zituzten erresistentzian parte hartzeagatik, eta ia erdia ez ziren bizirik atera.


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


2025-03-26 | Axier Lopez
Espainiako Guardia Zibilaren historia bat
Hemendik alde egiteko arrazoiak

Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]


Faxisten izenak hildako biktimen zerrendetan mantenduko ditu Gogorak

Gogora Institutuak 1936ko Gerrako biktimen inguruan egindako txostenean "erreketeak, falangistak, Kondor Legioko hegazkinlari alemaniar naziak eta faxista italiarrak" ageri direla salatu du Intxorta 1937 elkarteak, eta izen horiek kentzeko eskatu du. Maria Jesus San Jose... [+]


2025-03-17 | Ahotsa.info
Lore eskaintza Angel Berruetaren oroimenez

Familiak eskatu bezala, aurten Angel oroitzeko ekitaldia lore-eskaintza txiki bat izan da, Martin Azpilikueta kalean oroitarazten duen plakaren ondoan. 21 urte geroago, Angel jada biktima-estatus ofizialarekin gogoratzen dute.


2025-03-07 | Uriola.eus
Iker Egiraun, Etxebarrieta Memoria Elkartea
“Bizi dugun testuingurua urteetan emandako borroken ondorioa dela sinbolizatu nahi dugu”

Bilbo Hari Gorria dinamikarekin ekarriko ditu gurera azken 150 urteetako Bilboko efemerideak Etxebarrieta Memoria Elkarteak. Iker Egiraun kideak xehetasunak eskaini dizkigu.


Legebiltzarrak 1936ko biktimen legea aldatu du, Erorien Monumentua birmoldatzeko

33/2013 Foru Legeari Xedapen gehigarri bat gehitu zaio datozen aldaketak gauzatu ahal izateko, eta horren bidez ahalbidetzen da “erregimen frankistaren garaipenaren gorespenezkoak gertatzen diren zati sinbolikoak erretiratzea eta kupularen barnealdeko margolanak... [+]


Memoria bala bat da buruan

1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]


2025-02-28 | ARGIA
1936-1976an Nafarroan errepresaliatutako 407 irakasleak, nortzuk ziren?

Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.


Martxoak 3a “askatasunez” oroitzeko aldarria egin dute

ELA, LAB, ESK eta STEILAS sindikatuek eta M3 elkarteak "herrikoia eta sozialki plurala" den memoria eguna "errepresiorik gabe" egitea eskatu dute. Eusko Jaurlaritzari zuzendutako eskaera da, "iaz ez bezala", aurten manifestatzeko eskubidea bermatzeko... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Eguneraketa berriak daude