Autodeterminazio eskubidea edo sezesio eskuduntza?


2006ko irailaren 10ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Autodeterminazio hitzak oso prentsa ona du euskal politika munduan, erraz saltzen da, baina juridikoki balio oso eskasa ditu. Gauzak argitu beharrean nahastu egiten du. Autodeterminazio hitza erabiltzen denean, independentziaren alde daudenen artean, benetan aldarrikatu nahi dena SEZESIO eskubidea da. Hobeto esanda -zeren sezesioa berez ez da eskubidea-, sezesioa gauzatu ahal izateko eskuduntza aldarrikatzen da. Espainiatik aldentzeko aukera izatea. Baina eskuduntza hau gauzatu ahal izateko ere -asko suposatzea da horrelako eskuduntza onartuko zenik baina... segi dezagun oraingoz gogoetarekin- arazo ugari planteatzen dira.

Lehenengo, Euskal Herria askorentzat errealitate kulturala da, batzuentzat errealitate politiko, baina Euskal Herria ez dena da errealitate juridikoa. Hegoaldean, Euskadi (Euskal Autonomia Arkidegoa) eta Nafarroa dira "Euskal Herria" baina juridikoki hiru entitate juridikoz ari gara. Euskadi, Gernikako Estatutuan oinarritzen dena, Nafarroa "Amejoramenduan" eta Espainia, 1976ko Konstituzioan. Sezesio eskuduntza gauzatzekotan hiru errealitate juridiko horietan aplikatu beharko litzateke. Iparraldean berriz, euskal lurraldeek ez dute entitate juridiko propiorik. Batzuek urteak daramatzate Euskal Departamendu propioa izateko borrokan, baina oraingoz amets bat besterik ez da. Lapurtarrak, zuberotarrak eta Iparraldeko nafarrak bi entitate juridikoko parte dira, Akitaniako Erregiokoak eta Frantziako Estatukoak. Hegoaldekoekin batera sezesio prozesu baten sartu nahiko balute, bi entitate juridikoetan aplikatu beharko litzateke.

Ikusi daitekeenez, gaurko errealitatetik begiratuta prozesu guzti hau kimera bat besterik ez da. Baina autodeterminazioa aldarrikatzen dutenek jakin beharko lukete egunen batean, autodeterminazio hitza pankartetatik atera eta errealitate bihurtu nahiko balute, bidea, gutxi gora behera, hemen deskribatzen dena izango dela.

Sezesio eskuduntza tentagarria izan daiteke batzuentzat, baina errealitatean praktika ezina da. Eskuduntza edukita ere gaurko Euskal Herrian aplikatzekotan, Gipuzkoan eta Bizkaian bakarrik izango litzateke posible eta hori nahiko zalantzarekin baita ere. Beste euskal lurraldeetan, amets beroenetan ere, ez dago gehiengo nahikorik. Orduan, Gipuzkoan eta Bizkaian posible izango balitz ere, merezi al du horrelako prozesu korapilatsu eta frustrazioz betetako batean sartzeak, hain emaitza eskasak lortzeko?


Azkenak
Txetxu Barrios Atarrabiako presoa baldintzapeko askatasunean geratu da

Kartzelan 27 urte egon eta gero askatasunean geratu dela iragarri du Etxerat elkarteak.


Hilberria
Fermin Leizaola etnografoa hil da, 81 urterekin

Euskal Herriko artzaintzaren kulturan aditua izan da; milaka pieza jaso eta dokumentatu ditu Aranzadirekin. 45 urte eman zituen Etnografia Saileko zuzendari.


17 urteko neska bat elektrokutatuta hil da Araiako tren geltokian

Geldirik zegoen bagoi baten sabaira igo eta han elektrokutatu da. Berarekin zegoen 16 urteko neska zauritua izan da eta Gurutzetako ospitalera eraman dute.


2025-06-17 | Mikel Aramendi
“Lur arraroak” edo “mineral estrategikoak”?

Ezer geratu bada argi pasa den astean Londresen Txinako eta AEBetako merkataritza-arduradunen artean adostu zuten “esparru-akordioan” (batek daki zer esan nahi duen zehazki esamoldeak; “Genevako akordioari buruzko akordioa” dela diote batzuek), hauxe izan... [+]


Israelek Irango telebista kate publikoaren egoitzari eraso egin dio, eta Netanyahuk mehatxu egin du Khamenei hilko dutela

Teherango barruti bati eraso egin ondoren, Israelek jaurtitako misil batek IRIB Irango telebista kate publikoaren egoitza izan du jopuntu. Erasoa gertatu aurretik Israelgo Defentsa ministro Israel Katzek ohartarazi du "Irango propagandaren bozgorailua" desagertzear zela... [+]


EAEko Kultura Sistemaren Legea, Espainiako eskuinaren esku?

Jaurlaritzak lizitaziora atera zuen proiektua, “lan teknikoegia” delako. Ia 80.000 euro jasoko ditu Estudio Jurídico Gabeiras y Asociados SLP enpresa madrildarrak, “egoeraren diagnostikoa” eta legearen hasierako proiektua egiteko. Enpresa horren... [+]


“Irunen alarde gatazkarik ez dagoela diotenen asmoa da gaiari garrantzia kentzea, inor busti behar ez izateko”

Irungo Alarde Parekidean sortu berri den Meaka konpainiako kapitaina da Nagore Olaskoaga. Alarde Tradizionala vs. Parekidea, “kopuruak direnak dira, baina oso pozik gaude gazte askok eta askok hartzen dutelako parte Alarde Parekidean, eta beraiek dira gure herriaren oraina... [+]


2025-06-17 | Gedar
“Parte hartzeko dugun eskubidea aldarrikatzen jarraituko dugu, eta aurten ere ez gara jaietatik kanpo geratuko”

Ehunka lagun mobilizatu dira berriz Gasteizen, txosnetan GKSren eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistaren aurka mantentzen duten betoa dela-eta, irtenbide bat aldarrikatzeko.


Herri Sanferminak festarako prest

O plazan garatuko dute egitaraua. Bazkariak, bertso saioa, txikientzako antzerkia, pilota txapelketa, herri olinpiadak eta elektrotxarangak izango dira, besteak beste.


UEMAra beste bost herri batu dira eta plan estrategikoa adostu dute

Azkoitian egindako aurtengo lehenengo batzar nagusian batu dira UEMAra ondoko bost herri hauek: Donamaria, Ibarrangelu, Mundaka, Mutiloa eta Ormaiztegi.


Istilu arrazistak gertatu dira Martzillan, eta bizilagunek adingabeen zentroa ixtea eskatu dute

Joan den asteko asteazkenetik ostegunera bitarteko gauean istiluak izan ziren Martzillan (Nafarroa), eta hainbat bizilagunek harriak eta aulkiak jaurti zizkieten zentroan zeuden etorkin adingabeei. Bizilagunak kalera irten ziren igandean, "herri seguru bat defendatzeko"... [+]


BSHko langileek Eskirotzeko lantegiko sarrera moztu dute berriz, kaleratzeen aurka

Joan den astean iragarri zuen BSH enpresak Eskirotzeko lantegia itxiko zuela langile batzordeak, Espainiako Industria Ministerioak eta Nafarroako Gobernuak eginiko eskaerei jaramonik egin gabe. Asteartean egingo dute Enplegu Erregulazioko Espedientearen negoziatzeko lehen... [+]


B etiketadun ibilgailuak Bilboko Emisio Gutxiko Eremuan sartzea debekatu dute

Neurriak orain arte, A etiketadun eta etiketarik gabekoei eragiten zien.


Subflubialaren proiektua gelditzea eskatu dute Leioako Artatza parkeko kanpaldian

Ekainaren 14 eta 15ean ibaipeko subflubialaren proiektuaren aurkako kanpaldia egin zuten 200 lagun inguruk Subflubiala Ez! plataformak antolatuta.

 


Eguneraketa berriak daude